فردین آقا بزرگی در این‌باره می‌گوید: به‌صورت منطقی وقتی نسبت قیمت به درآمد بورس 5.6مرتبه است، یعنی اینکه میزان بازده بورس 15درصد است.در حالی که منطقا با توجه به اینکه میزان سود اوراق مشارکت و سپرده‌گذاری در بانک‌ها 20درصد است حداقل بازده بورس تهران باید 25درصد باشد چرا که میزان ریسک سرمایه‌گذاری در بورس نیز باید محاسبه شود؛ یعنی اینکه سرمایه‌گذاری که ریسک بیشتری را برای سرمایه‌گذاری در بورس می‌پذیرد باید سود بیشتری به‌دست بیاورد بنابر این منطق حکم می‌کند که حداقل بازده بورس در حال حاضر 25درصد باشد. او همچنین معتقد است که اگرچه یک تفاهمنامه همکاری میان بازار سرمایه و صندوق توسعه ملی امضا شده است اما جا داشت جزئیات بیشتری از این تفاهمنامه منتشر می‌شد یا حداقل مسئولان بازار سرمایه یا صندوق توسعه ملی روشن می‌کردند که قرار است چه میزان نقدینگی از سوی این صندوق به بازار سهام تزریق شود. درباره این موضوعات و همچنین اوضاع بورس در فصل بهار با فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
- به اعتقاد شما چه اتفاق‌هایی باعث نزول شاخص بورس در فصل بهار شد و آیا به نظر شما این روند در تابستان هم ادامه خواهد یافت؟
به‌نظر من تفکیک معاملات بورس به چهارفصل با توجه به فضای حاکم بر معاملات چندان درست نیست، ضمن اینکه بازار سهام این روز‌ها عمدتا تحت‌تأثیر اتفاق‌های سیاسی قرار گرفته و این موضوع پیش‌بینی آینده بورس را قدری مشکل کرده است اما با توجه به اتفاق‌هایی که در فصل بهار افتاد به‌نظر می‌رسد روند سرمایه‌گذاری از سوی سهامداران حقیقی و حقوقی با احتیاط بیشتری دنبال می‌شود.
- فکر می‌کنید در روز‌های آینده معاملات بازار سهام عمدتا تحت‌تأثیر چه مسائلی باشد؟
عمـده‌تـرین مـوضوعات کنونی بازار، حول وحوش مسائل مربوط به سیاست‌های برون‌مرزی و همچنین اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها می‌چرخد اما نکته دیگری که وجود دارد ابهام‌های جدید مربوط به امضای تفاهمنامه همکاری بورس و صندوق توسعه ملی برای تزریق نقدینگی جدید به بورس است.
- چه ابهام‌هایی؟
هفته گذشته تفاهمنامه‌ای بین سازمان بورس و صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازار سهام امضا شد اما با وجود اینکه همزمان 10میلیار دلار از سوی صندوق توسعه ملی برای کمک به صنعت نفت درنظر گرفته شد هیچ رقمی برای حمایت از بازار سهام به‌صورت شفاف اعلام نشد؛ یعنی اینکه مشخص نشد که صندوق توسعه ملی برای سرمایه‌گذاری در بورس چه رقمی را سرمایه‌گذاری خواهد کرد و این نوعی ابهام برای بازار تلقی می‌شود.
من شخصا انتظار داشتم رقمی به‌عنوان حمایت مالی برای بازار سرمایه درنظر گرفته شود اما با وجود آنکه 10میلیارد دلار برای حمایت مالی از صنعت نفت در نظر گرفته شد، عدد یا رقم مشخصی برای حمایت از بازار سهام درنظر گرفته نشد و صرفا موکول شد به تصمیم‌هایی از سوی بازار پول.
نکته دیگری که در مورد این تفاهمنامه وجود داشت افزایش سقف سود اوراق مشارکت بخش خصوصی تا 23درصد بود که به‌نظر می‌رسد با این کاربیشتر نقدینگی به سمت بازار اولیه سوق پیدا کند.
- براساس تصمیم کارگروه حمایت از بازار قرار شد دست بانک‌ها نیز برای سرمایه‌گذاری در بورس باز شود. به‌نظر شما با تزریق نقدینگی از سوی بانک‌ها در بورس شرایط ، مساعد‌تر خواهد شد؟
بیشتر منابع مالی بانک‌ها یعنی سپرده‌‌ها و نقدینگی موجود در بانک‌ها، درگیر تسهیلات‌گیرندگان ازخود بانک‌هاست؛ از طرف دیگر بانک‌ها مطالبات معوقی دارند که بیشتر تلاش می‌کنند این مطالبات را جبران کنند بنابر این من فکر نمی‌کنم که به همین راحتی نقدینگی موجود در سیستم بانکی به بازار سرمایه تزریق شود.
- با این ابهام‌هایی که به آنها اشاره کردید فکر می‌کنید شاخص بورس تهران و قیمت سهام شرکت‌ها در روز‌های آینده به چه سمتی حرکت خواهند کرد؟
من فکر می‌کنم در روز‌های آینده بار دیگر از قیمت سهام شرکت‌ها کاسته خواهد شد و نسبت قیمت به درآمد بورس اصلاح خواهد شد، چرا که میزان سودآوری شرکت‌های بورس نشان می‌دهد که میزان سود سهام شرکت‌های بورس در سال91 نسبت به سال90 کاهش یافته است بنابراین قیمت سهام شرکت‌ها باید در روز‌های آینده بیشتر اصلاح شود.
- در حال حاضر نسبت قیمت به در آمد بورس در محدوده 5.6مرتبه است؛ فکر می‌کنید این نسبت باید بیشتر کاهش پیدا کند؟
نسبت قیمت به درآمد صنایع با یکدیگر فرق دارد؛ هرچند نسبت قیمت به درآمد برخی از صنایع مثل صنایع خودرو‌سازی و غذایی کاهش زیادی داشته اما این نسبت در مورد برخی از صنایع در روز‌های آینده بیشتر اصلاح خواهد شد.به‌صورت منطقی وقتی نسبت قیمت به درآمد بورس 5.6مرتبه است یعنی اینکه میزان بازده بورس 15درصد است، در حالی که با توجه به اینکه میزان سود اوراق مشارکت 20درصد است و نرخ سود سپرده‌های بانکی در قاعده کلی، حداقل بازده بورس تهران دراین شرایط باید 25درصد باشد چرا که میزان ریسک سرمایه‌گذاری در بورس نیز باید محاسبه شود؛ یعنی اینکه سرمایه‌گذاری که ریسک بیشتری را برای سرمایه‌گذاری در بورس می‌پذیرد باید سود بیشتری به‌دست بیاورد بنابر این منطق حکم می‌کند که حداقل بازده بورس در حال حاضر 25درصد باشد. با همه این شرایط و با توجه به فضای ابهام‌آلود فعلی من فکر می‌کنم نسبت قیمت به درآمد بازار سهام تا 10درصد یعنی تا محدوده پنج مرتبه قابل اصلاح است.
- با تمام ابهام‌هایی که در بازار وجود دارد فکر می‌کنید درفصل تابستان شاخص‌های بورس افزایش یابد یا کاهش؟
پیش‌بینی بازار در چنین شرایطی دشوار است اما به‌نظر می‌رسد در کوتاه مدت افزایش قابل توجهی در شاخص‌های بورس رخ ندهد چون وقایع گذشته باعث شده سرمایه‌گذاران با احتیاط بیشتری سرمایه‌گذاری کنند اگرچه در حالت کلی حمایت سهامداران حقوقی بزرگ نیز در روز‌های گذشته به بازار کمک کرد و این روند می‌تواند در روز‌های آینده هم اتفاق بیفتد.
- یعنی سهامداران حقوقی در روز‌های گذشته از بازار حمایت کردند؟
بله.
- فکر می‌کنید در چنین شرایطی تزریق نقدینگی جدید می‌تواند به رشد بازار سهام کمک کند؟
بله. یکی از راهکارهای فعلی، تزریق نقدینگی جدید به بازار است اما به‌نظر می‌رسد اگر مسائلی ازجمله جزئیات تفاهم بورس و صندوق توسعه ملی روشن‌تر شود می‌تواند کمک بیشتری به بازار کند.