گروه محیط‌زیست: هفته گذشته رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در جمع نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به‌طور ضمنی سدسازی در حوزه‌های آبخیز بالادست را یکی از عوامل مهم در خشک شدن دریاچه ارومیه ذکر کرد و گفت:« به‌دلیل آنچه امروز سدسازی بر سر دریاچه ارومیه آورده، ساخت چند سد از دستور کار خارج شده ضمن آنکه بازنگری ساخت شماری از سدها در دستور کار دولت قرار گرفته است.»

اما به‌نظر می‌رسد برای پیشگیری از بروز فاجعه در سایر تالاب‌ها ضروری است مسئولان ذی‌ربط با دستوری قاطع و صریح مانع ساخت آن دسته از سدهایی بشوند که در برخی حوزه‌ها سبب خشک شدن تالاب‌ها شده است. خشک شدن زاینده رود و باتلاق گاوخونی در پایین دست این رودخانه ، تبدیل شدن بختگان به شوره زار و خشک شدن پریشان دستاورد سدهایی از همین قبیل است؛ سدهایی که با وجود اعتراضات و انتقادات بی‌شمار صاحب‌نظران محیط‌زیست ، ساخته شد و این روند همچنان ادامه دارد.

اکنون هر روز که می‌گذرد نام یکی دیگر از تالاب‌های کشور در فهرست تالاب‌های خشک شده اعلام می‌شود کمااینکه تالاب (باتلاق) بین‌المللی جازموریان هم به بیابانی خشک تبدیل شده است. این تالاب که روزگاری یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های پرندگان مهاجر سیبری محسوب می‌شد امروز به‌دلیل عدم‌رعایت حقابه و احداث سد در بالا دست هلیل رود به مرتع دام‌های عشایر تبدیل شده است. باتلاق جازموریان در جنوب شرق استان کرمان و هم مرز با سیستان و بلوچستان این روزها حال و روز خوشی ندارد و سهم این حوزه آبریز از رودخانه‌های دائمی هلیل رود و بمپور که روزگاری این باتلاق را پر آب می‌کردند اکنون به صفر رسیده است و به‌دلیل عدم بارندگی در این مناطق و خشکسالی 15ساله در کرمان، جازموریان که روزگاری میهمان انواع پرندگان کمیاب و از مهم‌ترین اکوسیستم‌های مهاجر پذیر پرندگان ایران محسوب می‌شد اکنون در بهترین حالت به چراگاهی برای دا‌م‌های عشایر و مردم محلی منطقه مبدل شده است.

حقابه جازموریان رعایت نمی‌شود

آنطور که در گزارش مهر آمده است کارشناسان محیط‌زیست عدم‌بارندگی 15ساله در این منطقه را در خشک شدن باتلاق و دریاچه جازموریان تأثیر‌گذار می‌دانند اما در این میان عدم‌رعایت حقابه باتلاق به‌دلیل احداث سد در بالا دست جازموریان از مهم‌ترین دلایل بروز این فاجعه زیست‌محیطی محسوب می‌شود.

مهم‌ترین رودخانه‌های تغذیه‌کننده این دریاچه رودخانه‌های دائمی هلیل‌رود و بمپور بوده است که در نهایت به‌دلیل احداث سد در بالا دست رودخانه در شهرستان‌های بافت و جیرفت و عدم‌رعایت حقابه جاموزیان، این باتلاق به‌تدریج خشک شده است و هم‌اکنون درصورت بارندگی بخش‌هایی از این منطقه حالت باتلاق مانند پیدا می‌کند اما امروزه دیگر خبری از دریاچه زیبای جازموریان نیست.

نماینده مردم پنج شهرستان جنوبی استان کرمان با هشدار درخصوص خشک شدن این دریاچه می‌گوید: این باتلاق بین استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته است که متأسفانه به‌دلیل عدم‌رعایت آب ورودی به باتلاق به‌دلیل احداث سد در بالا دست بخش قابل توجهی از آن خشکیده است.

حجت‌الاسلام محمد رضا امیری با تأکید بر لزوم رعایت حقابه جازموریان به مهر گفت: خشکسالی در سال‌های اخیر بر محیط‌زیست منطقه سایه افکنده است و خشک شدن این حوزه آبی که از مهم‌ترین حوزه‌های آبریز جنوب‌شرق کشور محسوب می‌شود نیز حیات بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر را تهدید می‌کند. وی ادامه داد: هم‌اکنون اکثر این باتلاق خشک شده است و از رودخانه‌های اصلی تأمین‌کننده آب جازموریان آبی به دریاچه این باتلاق ریخته نمی‌شود.

مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان نیز دلیل خشک شدن باتلاق جازموریان را عدم‌بارندگی می‌داند و می‌گوید: خشک شدن این باتلاق حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی را با خطر مواجه کرده است. عباسعلی دامنگیر افزود: خشک شدن باتلاق موجب کوچ گونه‌های جانوری و نابودی گونه‌های گیاهی منطقه شده است. با وجود این همچنان جازموریان از مناطق اطراف مرطوب‌تراست و می‌توان با تمهیداتی ازجمله ورود آب از رودخانه‌ها به این باتلاق امکان ادامه حیات جانوران را ایجاد کرد.

وی افزود: در حال حاضر جازموریان مکانی مناسب برای زیست هوبره که در معرض خطر نیز قرار دارد محسوب می‌شود. به گفته وی خشکسالی تأثیر زیادی بر محیط‌زیست استان کرمان گذاشته است و در برخی مناطق سعی شده با ایجاد آبشخور و حتی تغذیه جانوران امکان ادامه حیات آنها را فراهم کرد.

جنگل‌های جنوب کرمان در معرض نابودی

از سوی دیگر محمد مراد کرمی، معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی جنوب کرمان به‌وجود 520هزار جنگل در جنوب کرمان اشاره کرد و گفت:محیط‌زیست جنوب کرمان یکی از مهم‌ترین منابع جنگل‌های انار شیطان در خاورمیانه است. وی خشکسالی و عدم‌بارندگی و در نتیجه شیوع آفت را از مهم‌ترین دلایل در معرض نابودی قرار گرفتن جنگل‌های شهرستان‌های جنوبی کرمان عنوان کرد و افزود: جلوگیری از چرای بی‌رویه و آموزش به افراد بومی از یک سو و از سوی دیگر مبارزه بیولوژیک با آفات می‌تواند سهم عمده‌ای در حفظ منابع طبیعی جنوب کرمان داشته باشد.

برچسب‌ها