- معمولا دستگاههای شهربازی از چه کشورهایی وارد ایران می‌شوند؟
شرکت‌ها می‌توانند دستگاهها را هم از شرکت‌های آسیایی و هم اروپایی خریداری کنند اما معمولا دستگاهها را از کشورهایی مانند چین، کره و ژاپن خریداری می‌کنند چراکه دستگاههای اروپایی بسیار گران است و کمتر می‌توان برای آن مشتری پیدا کرد. در مدت 11سالی که در کار واردات دستگاههای شهربازی هستم، چندین بار از ایتالیا هم دستگاه خریده و وارد ایران کرده‌ایم و به سختی توانسته‌ایم آنها را بفروشیم.
- پس به‌خاطر گران بودن دستگاه‌هاست که شهربازی‌ها در ایران بیشتر از وسایل بازی چینی استفاده می‌کنند؟
بله. تنها دلیلش گران بودن دستگاه است. شرکت‌های واردکننده اگر بخواهند دستگاه را از اروپا وارد ایران کنند هزینه بسیار بالایی متحمل خواهند شد. به‌عنوان مثال یک دستگاه بازی بسیار هیجانی که در معروف‌ترین شهربازی‌های اروپایی وجود دارد حدود 600میلیون دلار قیمتش است که بازده اقتصادی برای شرکت‌های واردکننده ندارد و هیچ‌کس نیز حاضر نمی‌شود به این قیمت دستگاه را بخرد چون برای مردم هم سخت است که برای تجربه‌کردن یک بازی هیجانی بخواهند حدود 100هزار تومان پول بپردازند. کسی که این دستگاه را به قیمت 600میلیون دلار می‌خرد باید هزینه بلیت استفاده از آن هم زیاد باشد تا برایش بازده اقتصادی خوبی داشته باشد. برای همین وارد کردن چنین دستگاههای هیجانی نه‌تنها برای شرکت به‌صرفه نیست بلکه ضرر مالی هم به‌دنبال دارد.
- در داخل کشور هم‌چنین دستگاه‌هایی ساخته می‌شود؟
معمولا دستگاه‌هایی که داخل سالن هستند تولیدات خارجی هستند و از کشورهای دیگر خصوصا کشورهای آسیایی وارد ایران می‌شوند. بیشتر دستگاه‌هایی که در شهربازی و خارج سالن به‌عنوان مثال در پارک وجود دارند، تولیدات داخلی هستند. کارخانه‌هایی که در ایران در زمینه تولیدات دستگاههای شهربازی فعالیت دارند تحت نظر اداره بازرسی و کیفیت استاندارد ایران قرار دارند و همه دستگاههای آنها قبل از ساخت از نظر علمی، استاندارد و مهندسی مورد تأیید کارشناسان قرار می‌گیرند.
- این دستگاه‌هایی که از کشورهای دیگر خریداری می‌شوند چطور از لحاظ استاندارد مورد تأیید قرار می‌گیرند؟
در ایران شرکتی وجود دارد به نام اداره بازرسی کیفیت و استاندارد ایران که معمولا در کشورهای مختلف نمایندگان و کارشناسانی در این زمینه دارند. معمولا شرکت‌هایی که در زمینه واردات دستگاههای شهربازی فعالیت دارند پیش از خرید هر دستگاهی با اداره بازرسی کیفیت و استاندارد ایران هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهند. بعد از آن کارشناسانی که به‌عنوان مثال در کشور چین هستند به کارخانه مورد نظر رفته و از دستگاهی که قرار است خریداری و به ایران منتقل شود بازدید می‌کنند. بعد از تأیید هم این دستگاهها به ایران فرستاده می‌شوند.
- معیارهای کارشناسان برای استاندارد بودن دستگاههای بازی چیست؟
کارشناسان اداره بازرسی کیفیت و استاندارد ایران قوانین زیادی برای تأیید استاندارد بودن دستگاه دارند. آنها هم قوانین ساختار را درنظر می‌گیرند و هم قوانین امنیت را. قوانین ساختار مربوط به ساختار علمی و مهندسی دستگاه‌هاست که باید حتما نکات مهندسی در آن رعایت شود و قوانین امنیت هم به خطرسازنبودن دستگاهها برمی‌گردد. به‌عنوان مثال یک وسیله بازی که برای کودکان ساخته شده نباید در آن از قطعات تیز و برنده استفاده شود و برای آنها خطرآفرین باشد. دستگاه نباید آتش‌زا باشد و از مواد بازیافت برای ساخت آن استفاده شود یا از این لحاظ که چقدر وزن می‌تواند تحمل کند باید ارزیابی شود و اگر چنانچه فشار بر دستگاه وارد شود به راحتی شکننده نباشد. کارشناسان در بازدید‌ها همه این مسایل را بررسی می‌کنند و چنانچه مورد تأیید قرار بگیرد و استاندارد باشد واردکننده نیز می‌تواند آن را خریداری کند.
- پس چطور برخی از دستگاهها خطرآفرین شده و حادثه به بار می‌آورند؟
نگاهی به پرونده‌های حادثه‌ساز در این زمینه نشان می‌دهد که دستگاههای فرسوده و قدیمی بیشتر خطرآفرین هستند چراکه اکثر آنها سال‌ها قبل ساخته شده و احتمالا نکات علمی و مهندسی در ساختار آن رعایت نشده و عمدتا به شکل تجربی ساخته شده‌اند. به همین‌خاطر حادثه‌ساز می‌شوند و متأسفانه حتی جان افراد را هم می‌گیرند. به‌عنوان مثال درخصوص حادثه مرگبار شورابیل اردبیل باید بگویم که قدیمی‌بودن دستگاه یکی از علت‌های حادثه بوده است. دستگاه هرچند وقت یک‌بار باید مورد بازدید قرار بگیرد و اگر نیاز به تعمیر دارد، انجام شود.
- چه‌کسی باید در این خصوص نظارت داشته باشد تا از وقوع این حوادث پیشگیری شود؟
معمولا بعد از نصب دستگاهها نمایندگان اداره استاندارد هرچند وقت یک‌بار به بازدید از دستگاهها می‌پردازند و چنانچه مشکلی وجود داشته باشد خریدار را در جریان قرار می‌دهند تا هرچه زودتر دستگاه را تعمیر کند. بدین گونه از این حوادث پیشگیری خواهد شد. بعضی اوقات ممکن است که کارشناسان تذکر دهند اما خریدار دستگاه، هنگام استفاده توجهی نمی‌کند که متأسفانه حادثه رخ می‌دهد و خودش نیز یکی از مقصران شناخته خواهد شد.
- کسانی که دستگاهها را می‌خرند، خودشان آنها را نصب می‌کنند یا نصب آن از سوی افرادی دیگری صورت می‌گیرد؟
به‌عنوان کسی که سال‌ها در این زمینه فعالیت دارم باید بگویم که نصب این دستگاهها یکی از مهم‌ترین قسمت‌هاست چرا که اگر نصب به شکل استاندارد و اصولی صورت نگیرد خطر مرگ در کمین استفاده‌کننده‌هاست. شرکت بعد از تأیید اداره بازرسی کیفیت و استاندارد ایران دستگاهها را خریداری کرده و بعد از انجام کارهای گمرکی وارد ایران می‌کند. این دستگاهها وقتی وارد ایران می‌شود بازهم نماینده شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران آن را بازدید می‌کند تا مطمئن شود که آیا شرکت مورد نظر همان دستگاهی که نماینده آن را تأیید کرده فرستاده یا نه چرا که ممکن است برخی برای سودجویی بیشتر، اقدام به خرید دستگاههای مشابه ارزان‌تر کرده و آن را به جای دستگاه با کیفیت‌تر معرفی کنند. بعد از تأیید، شرکت واردکننده باید مشتریان خود را پیدا کرده و بعد از فروش، کارشناسان نصب به محل مورد نظر اعزام می‌شوند که باید گفت این کارشناسان نیز مورد تأیید اداره بازرسی کیفیت و استاندارد ایران قرار گرفته‌اند. پیش از نصب دستگاه باز هم باید با اداره استاندارد هماهنگی‌های لازم صورت گیرد. معمولا این دستگاهها از نظر علمی نیز باید مورد تأیید قرار بگیرند و هنگام نصب باید موارد زیادی رعایت شود. به‌عنوان مثال دستگاه قطار که در شهربازی‌ها وجود دارد هنگام نصب، کارشناسان باید فاصله را به دقت رعایت کنند. این دستگاه حداقل باید یک و نیم متر تا دیوار کنار فاصله داشته باشد تا دستان کودک به دیوار کناری برخورد نکند و یا میله‌های نرده باید طوری نصب شود که یک کودک نتواند به راحتی از لابه‌لای آنها عبور کند و یا هنگام نصب دستگاههای بازی برای کودکان در پارک به هیچ عنوان نباید کف زمین، سنگ باشد. یک کارشناس نصب، باید همه این موارد را رعایت کند.