به گزارش همشهری آنلاین به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بعثه مقام معظم رهبری، «علیرضا نیکبخت نصرآبادی» عضو هیات علمی دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران به بررسی مشکلات مرتبط با سلامت زائران حرمین شریفین پرداخته که مهمترین نکات آن در ادامه آمده است:
- ویژگی موسم حج شب زنده داری‌ها، مناجات‌های شبانه، نمازهای شب، نمازهای جماعت صبح، استغفار سحرگاه و ... است. این در حالی است که نخستین مشکلات خواب حجاج در واقع در روزهای قبل از عزیمت به این سفر روحانی آغاز می‌شود و از این رو مدیریت خواب و کمک به مدیریت آن ضمن کمک به زائر در برخورداری از سلامتی کامل زمینه بهره‌مندی معنوی وی را نیز ارتقا می‌دهد.
- اگر چه سفر روحانی حج، شادابی وصف‌ناپذیری را در هر زائر ایجاد می‌کند اما تغییر محیط، اضطراب و استرس، تغییرات غذایی و تغییرات در ساعات و عادات خواب و بیداری، اجبار در همراهی با کاروان، تغییر ذائقه، دفع آب و الکترولیت‌ها به همراه تعریق زیاد به علت پیاده‌روی‌های مکرر و طولانی، کم‌آبی، سر و صدای محیطی و... معمولاً خواب زائران را تهدید می‌کند. با توجه به طولانی بودن این سفر (بین 30 تا 40 روز) عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند زائران را مستعد ابتلا به اختلال خواب کند.
- زائران در طول زندگی خود رژیم غذایی خاصی دارند که شاید غذاهای سرو شده درعربستان با ذائقه آنها سازگار نباشد. همچنین تغییر نحوه خوابیدن و الزام رعایت شرایط خاص به علت تغییر فضای خواب و محدودیت فضا و مکان و تغییر آن و در مجموع متفاوت بودن شیوه زندگی و سلایق هم اتاقی‌ها می‌تواند آنها را با اختلال خواب بیشتری مواجه کند.
- خستگی فیزیکی بدن به علت فعالیت زیاد و پیاده‌روی‌های طولانی مناسک حج خصوصاً اگر در گرمای هوا باشد مسئله را پیچیده‌تر می کند، دلیل دیگری که می‌توان برای بروز اختلالات خواب زائران نام برد، تغییر خودسرانه دارویی و توسل آنان به خواب آورها است به این معنی که برخی افراد به دلایل متعدد مصرف داروهای قبلی خود را کم یا قطع می‌کنند که ممکن است عوارضی برای آنها داشته باشد.
- همچنین آلودگی هوا، بیماری‌های زمینه‌ای، مشکلات تنفسی و ادراری (بزرگی پروستات در مردان)، بیماری‌های مزمن مثل نارسایی کلیوی، دیابت، آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل) و نوروپاتی‌های محیطی (بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی)، مصرف چای و ترکیبات حاوی کافئین، نوشابه‌های گازدار، سرماخوردگی‌های مکرر به علت مواجهه زائران با امراض مسری و تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن از دیگر عوامل تاثیرگذار بر اختلالات خواب است.
- در ایام حج معمولاً سرما خوردگی بیشتر از معمول دیده می‌شود، زیرا در این ایام بیماری ویروسی یک نفر از آنها می‌تواند دیگران را نیز آسیب‌پذیر کند. طبق آمار بالاترین مراجعات در زمینه دردهای عضلانی و اسکلتی و سرماخوردگی‌ها و گرفتگی‌های تنفسی بوده است. ابتلا به بیماری‌های اسکلتی - عضلانی که معمولاً با درد همراه است می‌تواند مانع خواب راحت شود. کمر درد، درد در زانو و درد اندام فوقانی به خصوص شانه و مچ دست از جمله این موارد هستند.
- باید در نظر داشت زائران خانه خدا از شهرهای گوناگونی اعزام می‌شوند که همین مسافت طولانی و تأخیرهای احتمالی و ساعات پرواز گوناگون از همان ابتدا می‌تواند آنها را آسیب‌پذیرتر کند.
- نگرانی زائر از وضعیت سلامتی، اقتصادی و خانوادگی خود عامل دیگری است که می‌تواند زائران را به اختلالات خواب دچار کند. علاوه بر این اضطراب زائر به دلیل ترس از انجام نامطلوب اعمال و مناسک نیز مزید بر این علت است.
- در مواجهه با این مشکل که می‌تواند زمینه ساز سایر مشکلات و بیماری‌ها نیز بشود، پرستار باید ضمن توجه و بررسی دقیق زائر و دادن اطمینان خاطر به وی به او بگوید که زائر نباید در طول ایام حج هیچ نگرانی داشته باشند زیرا خوراک، پوشاک، وسایل رفاهی و دیگر نیازهای آنها به وسیله مسئولان تأمین شده است و مسئولان کاروان‌ها و روحانیون کاروان آنها را در انجام مناسک تنها نخواهند گذاشت و البته این مسئله را باید به مدیران کاروان‌ها نیز گوشزد کرد که موجبات اضطراب شکننده زائران خصوصاً سالمندان را فراهم نکنند.