پرجمعیت اما مسن
چین دیگر در همه جهان با جمعیت عجیب و غریبش مشهور است و همه میدانند که هیچ کشوری در دنیا در این زمینه به پای آن نمیرسد. آخرین تخمینها، جمعیت این کشور را 1,347,350,000نفر نشان میدهد. حدود نیمی از جمعیت چین در مناطق روستایی ساکن هستند. جمعیت شهرنشین چین از سال ۱۹۹۰ با سرعت بسیار زیادی افزایش پیدا کرده و در حال حاضر ۵۱/۳ درصد جمعیت چین در مناطق شهری ساکن هستند؛ رقمی که در سال ۱۹۹۰ تنها ۲۶درصد بود. با وجود این جمعیت زیاد، چین با مشکل بزرگی مواجه است؛ افزایش سالمندان.
براساس پیشبینی سازمان ملل، جمعیت بالای ۶۰ سال چین احتمالاً تا سال ۲۰۵۰ با دو برابرشدن، به رقمی حدود ۴۳۸ میلیون نفر میرسد. پرداخت حقوق بازنشستگی این افراد یکی از مشکلات اقتصادی چین است. افزایش سن بازنشستگی یکی از گزینههایی است که دولت چین میخواهد از آن بهعنوان راهکاری در این زمینه استفاده کند. هر چند این اقدام با نارضایتی عمومی همراه خواهد بود اما دولت این کشور هم برای مقابله با این وضعیت گزینههای زیادی ندارد. با معیارهای جهانی، بازنشستههای چین حقوق زیادی نمیگیرند اما بهنظر مردم این کشور، این حقوق خوب بهنظر میآید. میانگین حقوق بازنشستگی در این کشور حدود ۳۶۰دلار در ماه است که حدود نصف حقوق افراد شاغل بهحساب میآید. علت اصلی افزایش طبقه مسن چین اجرای سیاست سختگیرانه تکفرزندی طیسالهای 60 -1950 است.
بیشترین جمعیت آنلاین جهان
از هر پنجکاربر اینترنت در جهان یک نفرشان چینی است! چین با دسترسی حدود ۵۱۳ میلیون نفر از شهروندانش به اینترنت بیشترین جمعیت آنلاین جهان را دارد و در این زمینه رکورددار است.
چین در رشد دسترسی به اینترنت هم حرکت سریعی داشته است. در سال ۲۰۰۰ تعداد کاربران اینترنت چین تنها ۲۳ میلیون نفر بود اما اکنون در این زمینه رکوردشکن است؛ هرچند دولت این کشور از پیشتازان فیلترینگ هم بهحساب میآید. در پروژه موسوم به «دیواره آتشین عظیم» مقامهای چینی سایتهای خاصی را از دسترس کاربرانشان خارج کردهاند. بسیاری از سایتهای شبکههای اجتماعی به همینخاطر در چین قابل دسترسی نیستند اما چینیها برای آنها جایگزین خاص خود را دارند. Qzone مشهورترین شبکه اجتماعی این کشور است که براساس آخرین آمارها 480میلیون عضو دارد. Sina Weibo را جایگزین توئیتر در چین میشمارند که براساس گزارش فوریه سالجاری ۳۰۰میلیون کاربر در این کشور از آن استفاده میکنند. گوگل هم در چین قابل دسترسی نیست و سایت Baidu عملاً جایگزین آن بهحساب میآید. به جای یوتیوب هم چینیها بیشتر از سایتی به نام Youku برای اشتراکگذاری ویدئو استفاده میکنند.
تقریباً همه بیسیم!
در چین ۹۰۰ میلیون نفر «شوجی» یا همان تلفنهمراه دارند و بیشتر زندگی خود را با آن میگذرانند. براساس این آمار تقریباً همه بزرگسالان چین در سراسر این کشور تلفن همراه دارند. استفاده از تلفن همراه برای استفاده از اینترنت هم بسیار مرسوم است. برخی از گزارشها نشان میدهد که چینیها ۷۰ درصد وقت خود را آنلاین سپری میکنند.
طلوع آفتاب در ۱۰ صبح!
چین که در شرق آسیا قرار گرفته 9,640,821کیلومترمربع وسعت دارد و از نظر وسعت مناطق خاکی، دومین کشور بزرگ جهان بهحساب میآید. براساس تعریفهای مختلفی که از مجموع وسعت کشورها میشود چین در ردهبندی کلی کشورها از نظر وسعت کل در مقام سوم یا چهارم قرار میگیرد. این کشور دارای مرز زمینی با ۱۴کشور است و همچنین از سمت شرق و جنوب با دریای چین شرقی، خلیج کره، دریای زرد و دیگر آبهای آزاد احاطه شدهاست.
با این وسعت، زیاد چین تا سال ۱۹۴۹، پنج ساعت رسمی در نقاط مختلف خود داشت اما در سال ۱۹۴۹ و بعد از جنگ داخلی این کشور جمهوری خلق چین بهعنوان اتحاد بیشتر این کشور یک ساعت واحد را برای کل کشور که هشت ساعت جلوتر از گرینویچ است درنظر گرفت. این اقدام باعث شد که مثلاً در برخی مناطق غربی چین طلوع آفتاب در ساعت ۱۰صبح بهوقت رسمی باشد! به همینخاطر استفاده غیررسمی از ساعتی موسوم به ساعت ارومغی در مناطق غربی مرسوم است که دوساعت از ساعت رسمی کشور عقبتر بوده اما مشکلات مردم را حل میکند.
از سهمیهبندی غذا تا دومین اقتصاد بزرگ جهان
از هنگام اجرای اصلاحات اقتصادی در چین در سال ۱۹۷۸، این کشور یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی دنیا را داشته است. این کشور اکنون دومین اقتصاد بزرگ دنیا براساس تولید ناخالص بهحساب میآید و بزرگترین صادرکننده جهان است. چینیها علاوه بر اینکه بیشترین صادرات جهان را دارند دومین واردکننده بزرگ کالا هم هستند. این رشد اقتصادی را چینیها مدیون اصلاحات دنگ شیاپینگ هستند که بستر مناسبی برای رشد جادویی اقتصاد این کشور فراهم کرد. تا دهه ۱۹۸۰ غذا در چین بهشدت سهمیهبندی میشد و بهعنوان نمونه تا چند دهه پیش، گوشت در چین یک غذای تجملی بهحساب میآمد و بیشتر مردم ماهی یک یا دو بار میتوانستند گوشت بخورند.
براساس گزارش صندوق بینالمللی پول، تولید ناخالص ملی چین(اسمی) ۷/۲۹۸ تریلیون دلار است و اگر همین روند ادامه پیدا کند آمریکا را هم پشت سر میگذارد. چین بزرگترین ذخایر ارزی جهان را دارد و رهبران اتحادیه اروپا به همینخاطر با مشکلات اقتصادی کشورهای عضو این اتحادیه به سراغ چین رفتند تا به آنها کمک کند. بیش از ۵۰درصد مردم چین کشاورزند. صنعتگران 24درصد و کارمندان و بازرگانان26درصد نیروی کار فعال این کشور را تشکیل میدهند.
مرکز کارخانههای جهان
کارخانههای بسیاری از شرکتهای مهم جهان به دلایل مختلف مانند پایین بودن بهای انرژی و نیروی کار، در چین مستقر هستند. بهعنوان نمونه سال گذشته تولید کالاهای شرکت اپل در چین جنجالساز شد و گروهی از مقامهای آمریکا درباره تولید محصولات این شرکت فناوری در چین اعتراض کردند. استیو جابز، مدیرعامل فقید اپل علاوه بر ارزان بودن نیرو و مسئله هزینه، تخصص، اطلاعات و کار خوب چینیها را علت تولید محصولات این شرکت در چین به جای آمریکا اعلام کرده بود. به گفته جابز پیدا کردن متخصصانی که در آمریکا ۹ماه زمان میبرد در چین طی دوهفته صورت گرفته است. از سال ۲۰۰۰ همه محصولات اپل در چین تولید میشوند.
بمب ساعتی اقتصاد چین
با وجود اینکه چین دومین اقتصاد بزرگ دنیا بهحساب میآید اما این کشور نیز اکنون با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکند. آمارها در سال ۲۰۱۲ نشان میدهد که اقتصاد این کشور در مقایسه با یک سال قبل ضعیفتر شده است. ون جیابائو، نخستوزیر چین در آگوست سالجاری به صراحت اعلام کرد که اقتصاد کشور تحت فشار قرار دارد و مشکلات چین ممکن است برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند. درواقع چین با مشکل کاهش تقاضای جهانی برای کالاهای صادراتی این کشور و همچنین رشد کم مصرف داخلی روبهروست. با توجه به مطلوب نبودن شرایط اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا (بهعنوان دو بازار بسیار بزرگ کالاهای چینی) نگرانی از ادامه روند ضعیف رشد اقتصادی چین، همچنان وجود دارد. در فاصله ماههای آوریل تا ژوئن (سه ماهه دوم سالجاری) رشد تولید ناخالص داخلی چین تنها 7/6 درصد بوده است. هر چند این میزان رشد در مقایسه با کشورهای غربی خیلی خوب است اما کندترین نرخ رشد چین در طول سه سال گذشته بهحساب میآید.
کشوری با ۲۴۰ کلاهک هستهای
ارتش آزادیبخش خلق که به نیروهای مسلح هوایی، دریایی و زمینی چین گفته میشود با داشتن 2/3 میلیون سرباز فعال، بزرگترین ارتش جهان بهحساب میآید. چینیها با ژاپن، فیلیپین و ویتنام مناقشههای ارضی دارند؛ مسئله تایوان و اختلافات با آمریکا هم سالهاست ادامه دارد.
براساس آمار سال ۲۰۱۰ ارتش چین هزار و ۳۲۰ فروند جنگنده، ۹زیردریایی، ۲۷ ناوشکن و ۲۴۰کلاهک هستهای دارد و مجموع بودجه نظامی این کشور ۱۴۳میلیارد دلار تخمین زده میشود. از لحاظ بودجه دفاعی، چین بهعنوان یک قدرت هستهای پس از آمریکا دومین کشور جهان است. براساس گزارشی که در آگوست سال ۲۰۱۱ منتشر شده، تخمین زده میشود که چینیها ۱۹۵ موشک با قابلیت حمل کلاهک هستهای ازجمله ۷۵موشک بالستیک بینقارهای در اختیار دارند. بهعنوان نمونه از سال ۲۰۰۰، ارتش چین تلاش گستردهای برای مدرنیزه کردن تجهیزات خود با خرید جنگندههای سوخوی اسیو-30 از روسیه کرد. این کشور همچنین جنگندههای مدرنی مانند چنگدوجی-۱۰ و چند نسل شنیانگ تولید کرده است. علاوه بر این چین سامانههای موشکی اس-300 و اس-400 تولید روسیه را در اختیار دارد. بهعنوان نمونه موشکهای اس-۳۰۰ چین مستقر در تنگه تایوان توانایی حمله به فضای هوایی تایوان را دارند و تهدیدی برای تمامی هواپیماهای آمریکایی به جز هواپیماهای فوقالعاده رادارگریز بی-۲ و جنگنده اف-۲۲ راپتور به شمار میروند.
مشکلات جمعیت زیاد و صنعتیبودن
جمعیت زیاد چین و کارخانههای مختلف آن باعث شد تا این کشور در سال ۲۰۰۷ از آمریکا در تولید گازهای گلخانهای پیشی بگیرد. هفتشهر از آلودهترین شهرهای جهان در چین هستند که مرگ زودرس سالانه ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر را رقم میزند. مقامهای چینی تلاش دارند تا این مشکلات را حل کنند اما نگاهی به حجم اقتصاد و جمعیت چین به راحتی پیچیده بودن این موضوع را مشخص میکند؛ به همینخاطر برای هر توافقی درباره تغییرات آب و هوایی، چین یکی از کشورهای تعیینکننده بهحساب میآید.
چین تایپه یا تایوان
جمهوری چین که با نامهای تایوان و چینتایپه هم شناخته میشود طی بیش از ۶۰ سال گذشته، یکی از پیچیدهترین مسائل در صحنه بینالمللی بوده است. در دوران پس از جنگ جهانی دوم، جنگ داخلی چین آغاز شد و نبرد ناسیونالیستها و کمونیستها در سال 1949، پیروزی قاطع حزب کمونیست چین و تاسیس جمهوری خلق چین به رهبری مائوتسه تونگ را بهدنبال داشت. کمونیستها تمامی سرزمین پهناور چین را تحت حاکمیت خود درآوردند و دولتشان را در پکن پایهریزی کردند. اعضای حزب ناسیونالیست چین (کومینتانگ) به رهبری چیانگ کایشک به آن سوی تنگه تایوان گریختند و پایتخت خود را شهر تایپه بهعنوان پایتخت دولت در تبعید نامیدند.
جمهوری خلق چین از آن موقع این حکومت را غیرقانونی خوانده، خواهان بازگشت این سرزمین به خاک اصلی چین است و آمادگی خود را برای استفاده از قدرت نظامی درصورت لزوم اعلام کرده است. جمهوری خلق چین از برقراری روابط دیپلماتیک با کشورهایی که تایوان را به رسمیت بشناسند، خودداری میکند. آمریکا در بسیاری از مواقع از فروش تسلیحات به تایوان بهعنوان اهرمی علیه چین استفاده میکند. چینیها به هیچ عنوان دل خوشی از نفوذ آمریکا در اقیانوس آرام و شرق آسیا و سیاستهای دیگر این کشور، مانند نزدیکی به تایوان ندارند. قرارداد 4/6 میلیارد دلاری فروش تسلیحات آمریکا به تایوان در ژانویه 2010بهشدت روابط دوطرف را بهویژه در بخش نظامی تیره کرد.
متهم به کپیکاری
چینیها در طول سالهای گذشته همیشه به کپی کردن فناوری کشورهای دیگر متهم شدهاند. زمانی که تصاویری از جنگنده رادارگریز چین موسوم به چنگدو جی-۲۰ در جریان سفر رابرت گیتس به پکن منتشر شد رسانههای غربی اعلام کردند که این جنگنده با الگوبرداری از مدلهای آمریکایی ساخته شده است. در سپتامبر سالجاری میلادی هم چین نخستین ناو هواپیمابر خود را معرفی کرد و بازهم در این زمینه متهم شد. پیش از این جنگنده اف-22به همراه جنگندههای در حال آزمایش اف-35ساخت شرکت لاکهید مارتین تنها جنگندههای نسل پنجم جهان بهحساب میآمدند. اف-22علاوه براین تنها جنگنده عملیاتی جهان بود که میتوانست بهطور کلی از دید رادارها پنهان بماند.
مقامهای آمریکا پیش از این به خوبی از تلاش دولت چین و سرمایهگذاری گسترده این کشور در بخش نظامی خبر داشتند اما هیچ وقت تصور نمیکردند که چینیها این قدر سریع بتوانند فاصله خود را با آنها کم کنند و در چشم برهم زدنی در یک قدمی دستیابی به تجهیزات راهبردی این کشور قرار بگیرند. جنگنده رادارگریز چین در واقع یکهتازی آمریکا را در میدان جنگندههای نسل پنجم جهان از بین برده است و به همینخاطر در کنار پیشرفتهای دیگر نظامی، پکن باعث نگرانی شدید مقامهای واشنگتن شده است. زمانی که یک بالگرد رادارگریز آمریکا در جریان عملیات کشتن اسامه بن لادن در ابوتآباد پاکستان سقوط کرد بسیاری از رسانهها از انتقال لاشه آن به چین خبر دادند. گفته میشود این بالگرد اطلاعات بسیار مهمی به چینیها داده است و آنها از تمامی اجزای آن استفاده کردهاند.