همواره در نشستهای خبری مسئولان در مقابل خبرنگاران مینشینند و به سؤالهای آنان پاسخ میدهند، بیشتر وقتها هم آنان را محکوم به سیاهنمایی، بیاطلاعی از مسائل و اضافه کردن پیاز داغ و سیرداغ به ماجراها میکنند و به همین دلیل سؤالات فراموش میشود و وعدهها هم بهدست فراموشی سپرده میشود. در این گزارش نگاهی کوتاه داریم به برخی از وعدههای مهم فراموش شده در حوزه تئاتر و موسیقی که تعدادشان کم نیست.
حمید شاهآبادی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در روزهای ابتدایی سال در پاسخ همه منتقدان شورای حمایت به این نکته اشاره کرد که این شورا برای آسان شدن روند رسیدگی به وضعیت هنرمندان و کم شدن جریان کاغذبازی راهاندازی شده و وظیفهاش حمایت از هنرمندان است اما با تمام وعدههایی که مدیران هنری در مورد این شورا میدهند، صدای اعتراض هنرمندان نسبت به این شورا همواره بلند است. کمتر هنرمندی است که نسبت به این شورا نگاه مثبتی داشته باشد. با اینکه اعضای شورای حمایت، چندی پیش تغییر کردند اما همچنان اعتراضها ادامه دارد؛ اعتراضهایی که قادر آشنا، مدیرکل امور هنرهای نمایش آن را مثبت تلقی کرده؛ «اتفاقا این بحثها و گفتوگوها نشان میدهد شورا زنده است و این از نقاط قوت شوراست که حمایتها به سختی انجام شود یعنی روند منطقی وجود دارد.»چندی پیش هم کانون کارگردانان اداره تئاتر در نشستی خواستار لغو شورای حمایت شدند که این موضوع جوابیه تند قادر آشنا را بهدنبال داشت که البته جوابیه مدیرکل هنرهای نمایشی اعتراض مجدد هنرمندان و کانون کارگردانان تئاتر را درپی داشت.
اداره تئاتر، سندی که گم شد
داستان بازسازی اداره تئاتر و موانع آن از همان ابتدا به سمت سنگاندازیهای شهرداری منطقه12 نشانه رفت. مدیران هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره از عدمهمکاری شهرداری منطقه12 سخن گفتند. سرانجام در خردادماه امسال طی گفتوگویی که ابوالفضل بیدخام، معاون شهرسازی و معماری منطقه12 با روزنامه همشهری داشت، اعلام کرد که اداره تئاتر سند ندارد. با این حال او گفت اگر مدیران هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی نامهای درخواست بازسازی اداره تئاتر را مطرح کنند بهدلیل نقش مهم این اداره در فرهنگ کشور، شهرداری منطقه12 حاضر است که بدون سند مراحل قانونی را از سوی شهرداری تهران طی کند؛ روندی که هرگز از سوی وزارت ارشاد پیگیری نشد. با اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همگی بر بازسازی و نوسازی این ساختمان قدیمی تأکید کردند اما این امر هرگز محقق نشد. تا 9مهرماه امسال قادر آشنا در گفتوگویی با ایسنا اعلام کرد: سند این اداره پیدا شده و گفتوگوهای لازم هم انجام شده است و همچنین دغدغه اداری و مالی آن حل شده و قرار است این مکان بازسازی شود.
برگزاری جشنوارهها ادامهدارد
دوره جدید معاونت هنری سرشار از تصمیمات جدید است؛ تصمیمات ناگهانی که برای نخستین بار در این معاونت شاهد آن هستیم. برگزاری جشنوارههای مختلف، ایجاد حوزه جدید به نام مد و لباس، انتشار ژورنال مد و لباس، تشکیل بنیاد ادبیات نمایشی، تشکیل شورایعالی تئاتر کشور به ریاست وزیر ارشاد و ایجاد تئاترشهر در شهرستانها بخشی از این تصمیمات جدید است. یکی دیگر از این تصمیمات در روز 16مرداد از سوی معاونت هنری ابلاغ شد. برگزاری جشنواره «هنر و رسانه» که برای نخستین بار در طول عمر معاونت هنری برگزار میشود، تصمیمی بود که در ضیافت افطار خبرنگاران هنری که به مناسبت روز خبرنگار از سوی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شده بود اعلام شد. هرچند که معاونت هنری اعلام کرد نقدهایی که از سوی خبرنگاران به فعالیتهای فرهنگی و هنری این معاونت مربوط میشود را مطالعه و صبورانه با آنها برخورد میکنند اما جوابیههای این معاونت در پاسخ به نقدهای رسانههای حکایت دیگری را مطرح میکند. نخستین جشنواره هنر و رسانه بهمنظور بررسی کارکردهای رسانه و هنر آذرماه سالجاری مصادف با سالروز بزرگداشت شهدای رسانه برگزار میشود. نکتهای که در این میان به چشم میخورد کمبود بودجه این معاونت است که باعث شده 30درصدد بودجه تئاتر کم شود اما با این حال برپایی جشنوارههای مختلف همچنان ادامه دارد.
تئاتر خانگی در سکوت
به فاصله کمتر از یکماه معاونت هنری سه رونمایی برای خانه تئاتر سه، طرح استقرار گروههای تئاتر شهرستانی و تئاتر خانگی برگزار کرد؛ تئاتر خانگی که مخالفان و البته موافقان خود را داشت. در همان رونمایی تئاتر خانگی، داوود رشیدی در مورد این طرح به زنده بودن تئاتر اشاره کرد و خواستار تحقیق در مورد این کار شد. هنوز مشخص نیست که آیا مسئولان هنری در حال تحقیق در مورد این طرح هستند یا تولیدات تئاتر خانگی بهزودی به بازار روانه خواهد شد.
عدمرسیدگی به هنرمندان شهرستانی
فکر اصلی طرح استقرار گروههای نمایشی سراسر کشور در سال1388 از سوی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد و با ابلاغ به اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی کشور در ابتدای سال1389 عملیاتی شد و به اجرا درآمد. زمانی که ضبطصوت خبرنگاران بهدست حمید شاهآبادی و مدیران هنریاش میافتد همه از طرح جامع و کامل استقرار گروههای نمایشی در شهرستانها سخن میگویند. اما زمانی که پای درددل هنرمندان شهرستانی مینشینیم، حکایت طرح استقرار گروههای نمایشی شکل دیگر بهخود میگیرد. حکایت تلخ عدمرسیدگی به هنرمندان شهرستانی و مشکلات اجرای نمایش در شهرستانها پایانی ندارد البته بعد از گذشت این مدت بهتازگی خبرهایی از طرح استقرار گروههای نمایشی به گوش میرسد.
صرفه جوییهای بینتیجه
چهاردهمین جشنواره عروسکی گرچه با اعتراض هنرمندان عروسکی نسبت به محدود شدن جشنواره به اجرای نمایشنامههای ایرانی برگزار شد اما هنرمندان عروسکی تصمیم گرفتند که این دوره را صرفهجویی کنند تا نمایشگران عروسکی خانهدار شوند. با اینکه قرار بود این خانه در اختتامیه این دوره از جشنواره معرفی شود اما این امر اتفاق نیفتاد. بعد از گذشت 3ماه هنوز خانه نمایشگران عروسکی مشخص نیست. مدیرکل هنرهای نمایشی در این مورد به ایسنا گفت: همزمان با جشنواره تئاتر عروسکی با مالک یک ساختمان قرارداد امضا کردیم اما او وقتی فهمید ما خریداریم، قیمت را خیلی بالا برد. فعلا جایابی کردهایم. دوستان مکانی را دیده و کارشناسی کردهاند. امیدواریم بهزودی به نتیجه خوبی برسیم.
جشنوارهای که برگزار نشد
جشنواره موسیقی نواحی در عمر هشت ساله خود کشمکشهای بیشماری را تجربه کرده است. این جشنواره از سال83 به همت علی مرادخانی که مدیریت وقت مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده داشت برپا شد و تا شش دوره، محمدرضا درویشی دبیری این جشنواره را برعهده گرفت که ششمین دوره آغاز سکوت این جشنواره بود تا سال گذشته طلسم هفتمین دوره آن به شکلی مستقل از جشنواره موسیقی فجر با تأخیری قریب به هفت سال با دبیری جهانگیر نصراشرفی شکسته شد. با توجه به تأکید مدیران هنری بر نقش این جشنواره و موسیقی نواحی قرار شد که این جشنواره امسال هم برگزار شود. هرچند که هربار شایعاتی از عدمبرگزاری این جشنواره به گوش رسید اما تأکید مدیران هنری خبر از برگزاری این جشنواره داشت تا سرانجام محمدرضا درویشی که دبیری این دوره را برعهده دارد، اعلام کرد این جشنواره برای کیفیت بهتر در سال آینده برگزار میشود.
حمایت از جوانان
وعده حمایت از جوانان یکی از شعارهایی است که در جشنواره موسیقی فجر همواره گفته میشود اما این شعار در حد یک وعده باقیمانده است، خصوصا که با پایان جشنواره هرگز شاهد اجرای گروههای برتر موسیقی با حمایت دفتر موسیقی یا انجمن موسیقی نیستیم. گویی حمایت از جوانان انگیزهای برای پر کردن جای خالی بزرگان موسیقی در جشنواره موسیقی فجر است.
حمایت از هنرمندان بیمار
تاسیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت، حمایت از پیشکسوتان موسیقی مقامی، راهاندازی پایگاه موسیقی نواحی و تولید آلبوم استادان موسیقی نواحی، راهاندازی مکتب موسیقی بومی و مقامی در دو استان، هم امری است که همواره مسئولان وعده آن را میدهند اما هرگز جامه عمل بهخود نگرفته است. اگرچه در معاونت هنرهای کارهایی بسیاری انجام شده است اما شاید باید این آرزو را کرد که ایکاش وعدههایی اینچنینی با توجه به نقش آن در فرهنگ بهخود جامه عمل میپوشاند تا کارهایی مثل جشنواره هنر و رسانه که مشابه آن در سازمانهای دیگر برگزار میشود.