خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: امام باقر (ع) پنجمین امام شیعیان در سال 57 هجری در مدینه چشم به جهان گشود. نام ایشان محمد، کنیه ایشان ابوجعفر وملقب به باقرالعلوم میباشند.اعطای لقب باقر به ایشان به معنی (شکافنده علوم )میباشد وبه دلیل عظمت علمی ایشان به حضرت اعطا شده است.
مادر محمد باقر(ع) (ام عبدالله ) دختر امام حسن مجتبی علیه السلام است واز این جهت ایشان نخستین کسی است که هم از نظر پدر وهم مادر فاطمی وعلوی بوده‌اند. خلفای معاصر حضرت عبارتند از: ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزیدبن عبدالملک وهشام بن عبدالملک.
امام باقر (ع) در علم، زهد، عظمت وفضیلت سر آمد همه بزرگان بنی هاشم بودند ومقام بزرگ علمی واخلاقی ایشان مورد تصدیق دوست ودشمن قرار می گرفته است.
به حق پیشوای پنجم امام باقر (ع) در مدت امامت خود و در همان شرایط نامساعد به نشر اشاعه حقایق ومعارف الهی پرداختند ومشکلات علمی را تشریح نموده وجنبش علمی دامنه داری به وجود آوردند و توانستند تا اصول حقانیت تشیع را تکامل بخشند.
امام باقر (ع) در زمان خود درگیر با دو نهضت عبدالله المحض (نفس زکیه ) و زیدبن علی بن زین العابدین برادر ناتنی خود بودند. ایشان در برابر ادعای زید مبنی بر جانشینی، به اصل انتصاب جانشینی پیامبر از طریق نص صریح قرآن پرداخته وسعی کردند تا ماهیت و وظایف امام را به روشنی تبیین کنند. از این جهت میتوان مهمترین کار ایشان را تئوریزه کردن مساله امامت از طریق اثبات آن با قرآن و سازماندهی فقه به مفهوم جدید دانست.
باید گفت: هنگامی که بسیاری از فقها آوازه فضل ودانش امام (ع) را در یافتند به سوی ایشان جذب شده وسعی کردند تا با بهره گیری از علم ایشان به حل مسائل ومشکلات حقوقی ودینی خود بپردازند. در این بین شخصیت‌هایی چون ابوحنیفه النعمان، قتاده بن عام، نافع بن ازرق خارجی و....به چشم میخورند.
عظمت وپویایی امام باقر (ع) به قدری والاست که دانشمندان ومورخان اهل سنت از جمله طبری، بلاذری، سلامی، ابی داود و......در کتابهای خود بسیاری از سخنان پر مغز امام باقر (ع) را آورده اند وهمه جا جمله "قال محمدبن علی" و "قال محمدالباقر" را به کار برده اند.
درزمان امام باقر (ع)عده زیادی به مدینه آمدند تا از سرچشمه معارف آن دوران یعنی وجود مبارک حضرت استفاده کنند. از جمله شاگردانی که امام (ع) تربیت کردند می توان به جابر بن عبدالله انصاری، ابان بن تغلب، زراره بن اعین، حمران بن اعین وجابر جعفری اشاره کرد.
امام باقر (ع) دارای سرشتی صلح آمیز بوده وهرگز در اندیشه ابقای حقوق خود دست به عملی نزدند وهمواره کوشیدند تا با استفاده از دانش بیکران خود رسالت انسان سازی را تداوم بخشند.
امام باقر(ع) به جز دوران عمربن عبدالعزیز که نسبتا دادگر وعلاقهمند به خاندان پیامبر (ص) بود در زمان خلفایی دیگر در تنگنا وفشار سیاسی قرار داشتند.
هشام بن عبدالملک یکی از خلفای معاصر امام باقر (ع)همیشه از موقعیت فوق العاده امام بیمناک بود وچون میدانست پیروان حضرت ایشان را امام می دانند همواره تلاش کرد تا مانع گسترش نفوذ معنوی وافزایش پیروان آن حضرت گردد.
هشام که پیوسته وجود امام باقر (ع) را خطری برای حکومت خود می دانست به حاکم مدینه دستور داد تا امام باقر (ع) و فرزندش را روانه ی شام کند وقتی امام باقر (ع) به شام آمدند هشام در جهت تخریب مقام ایشان از هیچ حربه ای فروگذار نکرد وهنگامی که دید نمیتواند از این طریق موقعیت امام را نزد عامه خدشه دار کند تصمیم به شهادت حضرت گرفت. به این ترتیب امام باقر (ع) در سال 114هجری در سن 57 سالگی به وسیله ولید بن عبدالملک مروان با زهر به شهادت رسیدند.
نمونه ای از وصایای حضرت به شیعیان
"هر گاه نعمتی از جانب پروردگار به سوی شما روی آورد بگویید "الحمدالله" واگر چیزی محزونتان کرد بگویید "لاحول ولا قوه الا بالله" اگر روزی از شما گرفته شد بگویید "استغفرالله" وبدانید بی نیازی و عزت نفس در قلب مومن در جولانند وقتی که به مرتبه ومقام توکل می رسند در دل وطن میگزینند.