اگرچه مسئولان برگزاری این نمایشگاه وعده برگزاری پنجمین دوره از نمایشگاه کتاب دانشگاهی را در ماه‌های پایانی سال 91یعنی روزهای پایانی دی یا روزهای آغازین‌ماه بهمن داده‌اند اما در خبرهای مختلف از احتمال برگزار نشدن پنجمین دوره این نمایشگاه تا برطرف شدن مشکلات ناشران و پرداخت بدهی‌های معوقه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد نیز سخن گفته شده است.
حاتمی، مدیر مسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی، نیمه مهرماه سال‌جاری به رسانه‌های چاپی و الکترونیکی کشور اعلام کرد که درصورت برطرف نشدن مشکلات برگزاری پنجمین دوره نمایشگاه کتاب دانشگاهی و عدم‌پرداخت بدهی‌های معاونت فرهنگی به ناشران حاضر در چهارمین دوره نمایشگاه کتاب دانشگاهی، احتمال به تعویق افتادن نمایشگاه کتاب دانشگاهی تا پایان دی‌ماه 91وجود دارد و تا زمانی که مشکلات برگزاری پنجمین دوره این نمایشگاه برطرف نشود زمان برگزاری آن نیز به تعویق می‌افتد. سرانجام بعد از پیگیری‌های انجمن ناشران کتاب دانشگاهی کشور و گفت‌وگو با وزیر ارشاد اسلامی، در روزهای گذشته خبر پرداخت بخشی از بدهی 637میلیون تومانی ناشران از معاونت فرهنگی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر خروجی خبرگزاری‌ها رفت؛ خبری که هنوز روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار نگرفته با واکنش‌های مختلفی از سوی مسئولان انجمن ناشران کتاب دانشگاهی و ناشران این حوزه مواجه شده است.
باید منتظر ماند و دید پرداخت بخشی از بدهی‌های ناشران از نمایشگاه سال گذشته آن هم یک‌سال بعد از گذشت تعهدات معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و در آستانه برگزاری پنجمین دوره نمایشگاه کتاب دانشگاهی تا چه حد بر حضور گسترده ناشران برای شرکت در پنجمین دوره از این نمایشگاه مؤثر است و چقدر احتمال برگزاری این نمایشگاه را که دومین رویداد فرهنگی مهم در کشور است در ماه‌های آینده پررنگ می‌کند.
علت تعویق
عدم‌همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پرداخت بدهی‌های معاونت فرهنگی این وزارتخانه به ناشران و عدم‌مساعدت این وزارتخانه برای برگزاری نمایشگاه کتاب دانشگاهی از مهم‌ترین دلایل برگزار نشدن پنجمین دوره نمایشگاه کتاب دانشگاهی همزمان با بیستمین هفته کتاب در آبانماه سال‌جاری بود؛ نمایشگاهی که در چهار دوره برگزاری خود با استقبال خوبی از سوی جامعه دانشگاهی به‌ویژه کتابخانه‌های تخصصی و دانشجویان روبه‌رو بوده و در سال‌های برگزاری خود آثار مورد نیاز مخاطبان خود در کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکزعلمی و فرهنگی را با تخفیف ویژه در اختیارآنها قرار داده است.
به گفته تورانیان، عضو هیات مدیره انجمن ناشران دانشگاهی با تفاهمنامه‌ای که میان مسئولان دانشگاهی و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد امضا شده، 25درصد از 50درصد تخفیف ارائه شده به کتابخانه‌های سراسر کشور توسط وزارت ارشاد و 25درصد باقی‌مانده این تخفیف را ناشران دانشگاهی تقبل کرده‌اند و در مورد تخفیف‌های دانشجویی نیز 15درصد از 30درصد تخفیف را ناشران و مابقی آن برعهده وزارت ارشاد گذاشته شده که متأسفانه با برگزاری چهارمین دوره از نمایشگاه کتاب دانشگاهی در سال گذشته این روند با مشکلاتی روبه‌رو شد و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد موفق نشد به تعهدات خود در این زمینه عمل کند. به‌گونه‌ای که پرداخت بدهی این معاونت به ناشران به‌مدت یک سال به تعویق افتاد و این مسئله موجبات نگرانی ناشران و انجمن ناشران کتاب دانشگاهی را فراهم کرد و شرایط اعتمادسازی و ایجاد فضایی مناسب برای برگزاری دور بعدی این نمایشگاه را در آبانماه سال‌جاری تحت‌تأثیر خود قرار داد.
تورانیان در این‌باره می‌گوید: قرار بود بلافاصله بعد از برگزاری نمایشگاه دوره چهارم، معاونت فرهنگی این مبلغ را تسویه کند که متأسفانه پرداخت آن ماه‌ها طول کشید به‌گونه‌ای که ما به سالگرد برگزاری نمایشگاه کتاب دانشگاهی نزدیک شدیم. با وجود این ما بر مبنای تکلیفی که داریم تلاش می‌کنیم نمایشگاه را برگزار کنیم و توقعی که از وزارت ارشاد داریم این است که این وزارتخانه به‌عنوان متولی جامعه فرهنگی وقتی شاهد حرکت صنفی و جمعی در این راستاست با ما همراهی کند. ما نمی‌خواهیم به دولت متکی باشیم اما این حرکت، گام بزرگی است و نیاز به حمایت دارد و همین قدر که ناشران دانشگاهی همت به‌خرج می‌دهند و کتاب‌های به روز منتشر می‌کنند کار بزرگی است. چرا که شرایط کاری ما بسیار دشوار است و بسیاری از همکاران ما تصمیم دارند کارشان را تعطیل کنند.
عضو هیات مدیره انجمن ناشران دانشگاهی با ابراز تأسف از اینکه نتوانستیم در هفته کتاب به رسالتمان در برگزاری نمایشگاه عمل کنیم به خبرگزاری فارس اعلام کرد: اگر دوستان در وزارت ارشاد عدم‌همکاری خود را زودتر اعلام می‌کردند فکر دیگری برای برگزاری نمایشگاه می‌کردیم حتی بدون حمایت وزارت ارشاد هم می‌توانستیم نمایشگاه خوبی را برنامه‌ریزی کنیم اما به امید تفاهمنامه ماندیم و تا آخرین لحظات هم کسی پاسخ نداد و این شد که در هفته کتاب شاهد خلأ بودیم و آن عدم‌حضور ناشران دانشگاهی در این هفته فرهنگی بود.
ناشران و دانشجویان بر سر دو راهی
اجرایی نشدن تعهدات تفاهمنامه هر ساله میان معاونت فرهنگی و انجمن ناشران دانشگاهی تمایل بسیاری از ناشران دانشگاهی را برای شرکت در پنجمین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب دانشگاهی تحت‌تأثیر خود قرار داده و بسیاری از آنها را نسبت به حضور در این نمایشگاه دلسرد و بی‌رغبت کرده است. به‌گونه‌ای که بسیاری از ناشران دانشگاهی به‌دلیل عدم‌توانایی در جایگزینی کتاب‌هایی که سال قبل در نمایشگاه فروخته‌اند و موفق به دریافت طلب‌شان در زمان معین‌شده، نشده‌اند با بحران‌هایی روبه‌رو شده‌اند که این بحران‌ها با گرانی کاغذ و هزینه‌های سرسام‌آور چاپ و نشر کتاب باری سنگین را به دوش آنها تحمیل و دلواپسی و نگرانی آنها را دوچندان کرده که مبادا با حضور در پنجمین دوره از نمایشگاه کتاب تخصصی دوباره گرفتار خلف وعده‌ای شوند که گرفتاری دیگری بر گرفتاری‌های گذشته آنها بیفزاید.
علاوه بر این، موضوع گرانی کاغذ نیز یکی دیگر از دغدغه‌های این روزهای اهالی نشر در کشور است که روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و فعالیت ناشران و دیگر فعالان حوزه نشر را در این روزگار، سخت و دشوار‌تر می‌کند و شرایطی به‌وجود می‌آورد که ناشرانی که ذخیره کاغذ ندارند با افزایش بهای کاغذ نتوانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند و این بی‌شک به‌معنای تعطیل شدن بازار نشر کشور است چرا که با توجه به وضعیت گرانی که شامل تمامی کالاها می‌شود نخستین کالایی که از سبد خرید مردم خارج می‌شود کتاب است و دانشجویان نیز از این امر مستثنی نیستند. چرا که این روزها بازار امانت گرفتن کتاب و جزوه دانشگاهی و خرید اشتراکی کتاب‌های درسی و تخصصی میان دانشجویان و دانش‌پژوهان داغ داغ است.
در سال‌های گذشته با حذف یارانه کاغذ برای چاپ کتاب‌های جدید با اجرای طرح تخفیف‌های 50و 30درصدی با تفاهمنامه میان معاونت فرهنگی و انجمن ناشران دانشگاهی، بنا شد تا یارانه حذف شده کاغذ به‌دست مصرف‌کننده واقعی آن برسد اما بی‌توجهی به تعهدات پیش روی مسئولان اندک امیدی که در این زمینه برای مصرف‌کننده وجود داشت را دستخوش تردید کرد و در عین حال امید ناشران تخصصی و دانشگاهی کشور را که چشم به برگزاری نمایشگاه کتاب دانشگاهی داشتند و این نمایشگاه را ویترین و فرصتی مناسب برای عرضه و ارائه آثار خود به جامعه دانشگاهی و مخاطبانشان می‌دانستند، ناامید کرده است؛ نمایشگاهی که برگزاری به‌موقع و شایسته آن می‌توانست به‌گونه‌ای مناسب به تأمین نقدینگی ناشران این حوزه کمک کند.