به صف برای الیزه

روزهای زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نمانده (دوم اردیبهشت)، ولی هنوز تردیدهای زیادی در مورد نام کسی که جانشین ژاک شیراک خواهد شد، وجود دارد.

نظرسنجی‌های پرشمار هفته‌های اخیر و نتایج پرنوسان آن‌ها هم کمکی به حل این مسأله نمی‌کند و برای پاسخ نهایی باید منتظر مرحله دوم بود.

رقابت انتخاباتی در فرانسه به طور سنتی میان احزاب کلاسیک راست و چپ است و نمایندگان این دو جناح یعنی نیکولا سارکوزی و سگولن رویال هم در نظرسنجی‌ها شانه به شانه یکدیگر پیش می‌روند (حدود 26 درصد).

ولی در هفته‌های گذشته فرانسوا بایرو، نماینده حزب میانه‌رو UDF به تدریج خود را بالا کشیده و حالا تهدیدی جدی برای دو رقیب اصلی انتخابات محسوب می‌شود. او در نظرسنجی‌ها توانست از حدود 9 درصد تا 20 درصد بالا بیاید و می‌تواند شگفتی بزرگ این دوره باشد.

پس از این سه نفر، ژان‌ماری لوپن، نماینده حزب جبهه ملی (راست افراطی) قرار گرفته که هواداران ثابتی در میان فرانسوی‌های متعصب دارد، ولی بعید است مانند سال 2002 بتواند به دور دوم برسد.

اعلام نامزدی برای ریاست جمهوری در فرانسه هیچ محدودیتی ندارد ولی برای رسمیت یافتن آن، نیاز به 500 امضا از منتخبین مردم (نمایندگان مجلس، نمایندگان سنا، شهردارها و...) است.

از میان چهل و پنج هزار نفری که حق امضا دارند، سی و شش هزار نفر را شهرداران تشکیل می‌دهند. ولی طبق قانون، نامزدها باید امضاها را حداقل از سی حوزه مختلف جمع‌آوری کنند و نباید بیش از ده درصد این امضاها متعلق به یک حوزه باشد.

بدین ترتیب، تنها دوازده نفر توانستند با رسیدن به این حد نصاب، به عنوان نامزدهای رسمی این انتخابات معرفی شوند. سایر نامزدهای این دوره را نمایندگان چپ افراطی، محیط زیست و حتی نماینده منتخب شکارچیان و ماهی‌گیران تشکیل می‌دهند.

از نکات جالب انتخابات فرانسه، این است که شبکه‌های تلویزیونی باید زمان ثابتی را به همه نامزدها اختصاص دهند. این موضوع را معمولا با کرونومتری که در پشت تصویر ظاهر می‌شود، نشان می‌دهند.

نیکولا سارکوزی:

او وزیر کشور فرانسه و دبیر حزب UMP (اتحاد برای جنبش مردمی) است. این حزب در سال2002 از ترکیب احزاب «لیبرال دموکرات» و «اتحاد جمهوری‌خواهان» جهت حمایت از نامزدی ژاک شیراک در انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شد و در حال حاضر، در میان احزاب فرانسه بیشترین عضو را دارد. سارکوزی 52 ساله که فرزند یک مهاجر مجارستانی و مادری فرانسوی است، برای انتخاب به عنوان نامزد رسمی حزب UMP رقیبانی جدی مانند میشل آلیوماری (وزیر دفاع فرانسه) داشت.

ظاهرا «گلیست‌ها» که بخش عمده‌ای از اعضای حزب را تشکیل می‌دهند، علاقه چندانی به نامزدی سارکوزی نداشتند و برخی از آن‌ها مانند شیراک، رئیس‌جمهور فعلی در پشت پرده از آلیو ماری حمایت می‌کردند. ولی او که از مدت‌ها پیش به فکر رسیدن به کاخ «الیزه» بود، در اواخر سال2006 در مصاحبه با یک روزنامه محلی، نامزدی‌اش را اعلام کرد تا سایر رقیبان درون حزبی به دلیل منافع حزب از تصمیم‌شان منصرف شوند و البته آن‌ها توان رقابت با سارکوزی را نداشتند.

«سارکو» که از سال1993 ریاست وزارتخانه‌های بودجه، اقتصاد و کشور را بر عهده داشته، حامیان قدرتمندی در میان صنایع دارد و روزنامه «فیگارو»، نزدیک‌ترین رسانه به او محسوب می‌شود. از جمله طرفداران مشهور او می‌توان به ژان رنو(هنرپیشه)، روژه هنن (بازیگر نقش ناوارو) و انریکو ماسیاس (خواننده پاپ قدیمی فرانسوی) اشاره کرد.

در عوض، برخورد تند او با جوانان مهاجر و حمایتش از خشونت پلیس در جریان شورش‌های خیابانی سال گذشتة فرانسه، با مخالفت عده زیادی از جمله لیلیان تورام روبه‌رو شد. او در بازدید از حومه‌های پاریس که اکثر ساکنان آن را سیاهان، اعراب و خارجی‌ها تشکیل می‌دهند، گفته بود که این‌جا را از انسان‌های پست پاکسازی خواهم کرد.

هر چند بعدا گفته شد که این کلمه از زبان یکی از ساکنان نقل شده و خبرنگاران آن را به سارکوزی نسبت داده‌اند. او همچنین اخیرا اقدام به اخراج تعدادی از مهاجرین غیرقانونی کرد که موجب سر و صدای زیادی شد. همه این اتفاقات موجب شده تا او برای تبلیغات انتخاباتی‌اش به حومه پاریس نرود.

علاوه بر مهاجرین، خیلی از فرانسوی‌ها نیز از سارکوزی بابت پلیسی‌کردن جامعه ناراضی‌اند و گفته می‌شود پلیس بابت کوچک‌ترین حادثه برای افراد پرونده‌سازی و آن را بایگانی می‌کند. با این وجود، سارکوزی به دلیل عمل‌گرایی‌اش طرفداران زیادی دارد و براساس نظرسنجی‌های هفته‌های اخیر، در دور دوم با 52 درصد آرا و بالاتر از رویال به ریاست‌جمهوری فرانسه انتخاب خواهد شد.

سگولن رویال:

او با شصت درصد آرا به عنوان نامزد حزب سوسیالیست انتخاب شد و حالا فرصت دارد تا به عنوان نخستین زن رئیس‌جمهور تاریخ فرانسه انتخاب شود. او همسر «فرانسوا اولاند»، دبیر اول حزب سوسیالیست است و حمایت‌های او، در این انتخاب تأثیر زیادی داشت.

سوسیالیست‌ها در انتخابات سال2002 با «لیونل ژوسپن» شرکت کردند، ولی در حالی که او تا سه ماه پیش از دور اول در صدر نظرسنجی‌ها قرار داشت، حتی نتوانست به دور دوم برسد. این شکست غیرمنتظره موجب بازنگری در استراتژی حزب و استفاده از چهره‌های جدید شد و انتخاب خانم رویال را می‌توان به این فرضیه نسبت داد.

رویال 54 ساله، متولد سنگال و از پدری نظامی است. او از سال1978 وارد حزب سوسیالیست شد. «سگو» در سال1993 به عنوان وزیر محیط زیست انتخاب شد و در حال حاضر، نماینده «دو سور» در مجلس فرانسه و رئیس شورای محلی «پواتو شرانت» محسوب می‌شود.

رویال در زمان ریاست‌جمهوری میتران، یکی از اعضای دفتر او بوده و او را الگوی سیاسی‌اش می‌داند. او اخیرا در گفت‌وگو با روزنامه «فایننشیال تایمز» خود را طرفدار ایده‌های تونی بلر (نخست‌وزیر انگلیس) در مورد سرمایه‌گذاری در خدمات اجتماعی و رفع بیکاری جوانان معرفی کرده که موجب شد او را «بلریست» بنامند.

بسیاری از فمینیست‌ها هم جزو طرفداران سگو محسوب می‌شوند و امیدوارند بتوانند اولین رئیس‌جمهور زن را در کاخ الیزه ببینند. او در یکی از میتینگ‌های اخیرش مدعی شد که هر فرانسوی باید در خانه‌اش یک پرچم سه‌رنگ این کشور را داشته باشد و به « مارسی‌یز»، سرود ملی فرانسه علاقه بیشتری نشان دهد. ولی این پیشنهاد با مخالفت همه گروه‌های چپ مواجه شد که این دو نماد ناسیونالیستی را نمادهای جناح راست می‌دانند.

 فرانسوا بایرو:

او ریاست حزب UDF (اتحاد برای دموکراسی فرانسوی) را بر عهده دارد و در هفته‌های اخیر جهش خوبی در نظرسنجی‌ها داشته است. او فعلا با بیست درصد آرا، خودش را به عنوان تهدیدی جدی برای سارکوزی و رویال جهت راهیابی به دور دوم انتخابات معرفی کرده است.

در طبقه‌بندی احزاب، UDF را باید حزب میانه‌رو فرانسه در نظر گرفت. بایرو اساس برنامه انتخاباتی‌اش را «انقلاب اجتماعی» قرار داده و در آرزوی دولت اتحاد ملی است که از شخصیت‌های راست، چپ و مرکز تشکیل شده باشد.

او از پادشاه «آنری چهارم» که پس از جنگ‌های مذهبی از کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در حکومت استفاده کرد و همچنین ژنرال دوگل که پس از جنگ جهانی دوم کمونیست‌ها، سوسیالیست‌ها، میانه‌روها و گلیست‌ها را به دولت راه داد، به عنوان نمونه‌های مناسب یاد می‌کند. او همچنین منتقد فرانسوا میتران و ژاک شیراک، دو رئیس‌جمهور اخیر فرانسه است و معتقد است که آن‌ها نگاه امیدوارانه و مدرنیته سیاست‌های ژنرال دوگل را با نگاه حزبی بر باد دادند.

بایرو که 56 ساله و دارای مدرک ادبیات است، اضافه می‌کند که ملت فرانسه از احزاب راست و چپ خسته شده‌‌اند و علت توجه آنها به ایده‌های او، ناکارآمدی این دو جناح اصلی در سال‌های گذشته بوده است. او همچنین اولویت انتخاباتی‌اش را مسأله «آموزش» می‌داند.

ژان ماری لوپن:

رهبر حزب «جبهه ملی» با راهیابی به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری سال2002، شگفتی بزرگ آن رفراندوم بود، ولی سایر احزاب به دلیل گرایش‌های نژادپرستانة لوپن، ائتلاف بزرگی تشکیل دادند که منجر به پیروزی شیراک با 80درصد آرا شد. او با وجود 79 سال سن برای این دوره هم نامزد این حزب به شمار می‌رود و در نظرسنجی‌ها با حدود 10 درصد آرا در رتبه چهارم قرار دارد.

لوپن به دلیل تصویر بدی که در جامعه فرانسه دارد، سیاست انتخاباتی‌اش را تغییر داده است؛ از جمله پوسترهایی منتشر کرده که در آن عکس  او در کنار یک جوان سیاه‌پوست دیده می‌شود. او مطبوعات را متهم می‌کند که معمولا از عقاید ملایم‌تر او صرف‌نظر می‌کنند و از او تصویری نژادپرستانه ارائه می‌دهند.

لوپن مخالف جدی ادامه مهاجرت خارجیان به فرانسه است و حامیان اصلی او را ناسیونالیست‌های افراطی تشکیل می‌دهند. مارین لوپن، دختر او، نامزد اصلی جانشینی‌اش در حزب محسوب می‌شود و در حال حاضر، فعالیت زیادی در اردوی انتخاباتی پدرش دارد.

الیویه بزانسنو:

او با 33 سال سن، از جوان‌ترین نامزدها به شمار می‌رود. بزانسنو دانشجوی دکترای تاریخ و دارای تفکرات چپ افراطی است. او خودش را «کمونیست ضدجهانی شدن» می‌داند. او از 14 سالگی وارد گروه «جوانان کمونیست انقلابی» و همچنین «هشدار علیه نژادپرستی» شد و در حال حاضر سخنگوی «آلن کریوین» در پارلمان اروپا و کارمند اداره پست است.

بزانسنو در سال2002 هم جوان‌ترین نامزد انتخابات بود و توانست 25/4 درصد آرا را به دست آورد. او نامزد رسمی «لیگ کمونیست‌های انقلابی» محسوب می‌شود. او رقابت نزدیکی با سایر نامزدهای چپ‌گرا دارد و آرای او حدود 3 درصد تخمین زده می‌شود. مهم‌ترین بخش از ایده‌هایش برای انتخابات، مخالفت با نظام سرمایه‌داری است.

ژوزه بووه:

او از اعضای جنبش «آلترموندیالیست» (ضد جهانی شدن) و از چهره‌های جنجالی سیاست فرانسه در سال‌های اخیر به شمار می‌رود. بووه همچنین عضو سندیکای کشاورزان فرانسه است و فعالیت زیادی در نافرمانی‌های مدنی دارد. او اخیراً به دلیل تخریب یک مزرعه ذرت اصلاح شدة ژنتیکی به چهار ماه زندان محکوم شد، ولی این حرکت را به دلیل دفاع از ایده‌هایش می‌داند و بابت آن متأسف نیست.

او نامزد «مجمع ضدلیبرال» به‌شمار می‌رود و معتقد است که افکار لیبرالیستی، دلیل اصلی مشکلات فعلی جامعه است. بووه خودش را «سخنگوی بی‌صداها» نامیده. رأی او حدود دو درصد تخمین زده می‌شود.

دومینیک ووانه

او عضو حزب سبز و نامزد این حزب در انتخابات2007 است. خانم ووانه در بیست و سه سالگی مدرک دکترای بیهوشی را دریافت کرد و همزمان فعالیتش را به عنوان یک حامی محیط زیست آغاز کرد. او در سال1995 نامزد حزب سبز و همچنین جبهه «چپ‌های چپ» بود و توانست 32/3 درصد آرا را به‌دست آورد.  ووانه در برنامه‌هایش اولویت را به کشاورزی داده که می‌تواند مشاغل زیادی به وجود آورد: «بیست و پنج سال پیش، کشاورزان 5/2میلیون نفر بودند، در حالی که امروز، تنها ششصد هزار نفر هستند. این در حالی است که گفته می‌شود کشاورزی در اولویت قرار دارد.»

مهاجرین؛ آری یا نه

جمعیت 64 میلیونی فرانسه چشم به انتخابات ریاست‌جمهوری دوخته و امیدوار است که جانشین شیراک بتواند بخشی از مشکلات را حل کند. بیکاری، بزرگ‌ترین مشکل فعلی فرانسه به شمار می‌رود و اقدامات سال‌های اخیر نتوانسته از میزان آن بکاهد. حجم عظیم خارجیانی که پس از جنگ جهانی دوم از مستعمرات فرانسه مهاجرت کردند، مشکل بیکاری این کشور را تشدید کرده است. این مهاجرت‌ها، علاوه بر بیکاری، مشکلات فرهنگی زیادی نیز به‌وجود آورده.

مهاجرین اروپایی به دلیل مشترکات فرهنگی، مشکلی برای تطبیق‌پذیری نداشتند ولی اعراب شمال آفریقا (الجزایر، مراکش، تونس)، پس از گذشت حدود نیم‌قرن هنوز نتوانسته‌اند با روش زندگی مدرن کنار بیایند. از سوی دیگر برخی از فرانسوی‌ها هم حاضر نیستند آن‌ها را در جمع خودشان بپذیرند. این گروه معمولا در شهرک‌های اقماری حومه شهرهای بزرگ ساکن‌اند و شورش‌های خیابانی سال گذشته، انزجار آن‌ها از تحمل این وضعیت  را نمایان کرد.

بدین ترتیب مهاجرت به نقطه اختلاف اصلی نامزدهای جناح‌های مختلف تبدیل شده است. احزاب جناح راست، با افکار ناسیونالیستی، عمدتا مخالف این مسأله هستند. لوپن، خواهان توقف کامل مهاجرت و اخراج مهاجرین غیرقانونی است، درحالی که سارکوزی نگاه ملایم‌تری دارد. «هرکس فرانسه را دوست ندارد، می‌تواند برود» جمله مشهور سارکوزی است.

از سوی دیگر، چپ‌ها مخالف اخراج مهاجرین غیرقانونی هستند و چند فرهنگی‌بودن جامعه را موجب غنای آن می‌دانند. این ایده با حرکت به سمت انتهای این طیف، افراطی‌تر می‌شود، تا جایی که بزانسنو، نماینده کمونیست‌ها می‌گوید که درصورت انتخاب، به همه این مهاجرین اجازه اقامت خواهد داد.

 این اختلاف‌نظر درصورت راهیابی سارکوزی و رویال، نمایندگان اصلی راست و چپ به دور دوم، پررنگ‌تر خواهد شد و حتی می‌تواند سرنوشت انتخابات را رقم بزند. البته این احتمال درصورتی محقق می‌شود که بایرو، به دور دوم انتخابات نرسد. صعود او در نظرسنجی‌های هفته‌های اخیر موجب نگرانی دو رقیب اصلی شده و حملات آن‌ها به بایرو در سخنرانی‌هایشان، این نگرانی را ثابت می‌کند. سارکوزی با طعنه می‌گوید: «یک نفر هست که اگر با یک مرد به دور دوم برسد، خودش را یک چپ معرفی می‌کند و اگر با یک زن به دور دوم برسد، می‌گوید که یک راست است.»

سیاست خارجی هم از دیگر مسائل مورد بحث به شمار می‌رود. سارکوزی که اخیرا ملاقاتی با جورج بوش داشت، ‌خواهان روابط نزدیک‌تر با آمریکا است. این درحالی است که روابط فرانسه با آمریکا، پس از مخالفت شیراک با حضور در جنگ با عراق و اعزام نکردن نیرو، سردتر از همیشه است.

 رویال اما به سمت دیگر جهان نظر دارد و معتقد است که فرانسه به دلیل حضور در شورای امنیت، باید سیاست خارجی فعال‌تری به‌ویژه در آفریقا، آسیا و خاورمیانه داشته باشد. او اضافه می‌کند که جنگ‌های پیشگیرانه اخیر آمریکا در خاورمیانه اثر معکوس داشته است. عکس یادگاری او بر روی دیوار چین، تصویری نمادین از تمایلاتش در سیاست خارجی است.