همه‌ی متخصصان تغذیه معتقدند مواد غذایی و به خصوص سبزی‌ها باید تازه مصرف شوند اما در زندگی ماشینی امروزی که بیشتر زنان و مردان شاغل هستند و کمبود وقت دارند، بیشتر مواد غذایی، به صورت منجمد نگهداری می‌شوند تا علاوه بر این که به راحتی در دسترس باشند، مدت زمان کمتری هم صرف طبخ آن‌ها شود.
در این مطلب می‌خواهیم درباره‌ی بهترین راه و رسم منجمد کردن سبزی‌ها نکاتی را یادآور شویم. با ما باشید...
سبزی را خشک کنیم یا منجمد؟
هم روش خشک کردن و هم روش فریز کردن سبزی می‌تواند معایبی را به دنبال داشته باشد و بخشی از ریزمغذی‌های موجود در سبزی را از بین ببرد. البته ممکن است نوع ماده مغذی سبزی که در هر یک از این روش‌ها از بین می‌رود، متفاوت باشد. به عبارت ساده‌تر، در روش خشک کردن بخش قابل‌توجهی از ویتامین C سبزی‌ها از بین می‌رود و در عوض مقداری از املاح آن‌ها حفظ می‌شوند.
این در حالی است که وقتی شما سبزی تازه را فریز کنید و پس از مدتی آن را از حالت انجماد درمی‌آورید، حالت اکسیداسیون ضعیفی در سبزی رخ می‌دهد و این اکسیداسیون باعث می‌شود که برخی از املاح موجود در سبزی، تغییر ظرفیت بدهند و در نتیجه حجم املاح موجود در سبزی کاهش یابد.
با این توصیف می‌توان گفت که خشک کردن یا فریز کردن سبزی‌های تازه برای بالا بردن مدت زمان نگهداری آن‌ها، باعث از بین رفتن حجمی از ریزمغذی‌ها و املاح موجود در سبزی‌ها می‌شود و معمولاً نمی‌توان یکی از این 2 روش را بر دیگری برتری داد. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت امکان و برای بهره بردن از تمام مواد مغذی و مفید موجود در سبزی‌ها، تا جایی که می‌توانید این گروه از مواد غذایی را به صورت تازه خریداری و مصرف کنید.
بد نیست این نکته را هم بدانید که مقاومت ویتامین‌ها و املاح مختلف موجود در سبزی‌ها در برابر عوامل مخرب مانند حرارت، نور و اکسیداسیون با یکدیگر متفاوت است. از نظر علم تغذیه، حساس‌ترین ویتامینی که به سرعت در اثر حرارت دادن سبزی‌ها از بین می‌رود و تخریب می‌شود، ویتامین C است و ویتامین B3 یا نیاسین هم جزو مقاوم‌ترین ویتامین‌ها در برابر عوامل مخرب مانند حرارت و اکسیداسیون بالا محسوب می‌شود.
بهترین راه و رسم منجمد کردن سبزی‌ها
البته هنگام منجمد کردن مواد غذایی، به خصوص سبزی‌ها، باید به نکته‌هایی که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم، توجه شود:
1- منجمد (فریز) کردن، از بهترین روش‌های نگهداری بعد از تازه‌خواری است، اما اگر می‌خواهید سبزی‌های منجمد شده کیفیت خوبی داشته باشند، پیش از هر چیز، ابتدا به کیفیت سبزی‌هایی که می‌خرید و بعد انتخاب وسایلی که از آن‌ها استفاده می‌کنید، دقت کنید.
2- چاقویی که برای خرد کردن سبزی به کار می‌رود، باید کاملاً تیز باشد تا باعث آسیب و له شدن بافت سبزی نشود. هرچه سبزی با چاقو و سایر وسایل تیزتری خرد شود، ارزش غذایی آن بیشتر حفظ خواهد شد.
3- بهتر است قبل از فریز کردن سبزی‌ها، آن‌ها را چند دقیقه در آب گرم قرار دهید. با این کار، علاوه بر اینکه حجم سبزی‌ها کم می‌شود و جای کمتری را هم در فریزر خواهند گرفت، عمل آنزیم‌بری (بلانچینگ) هم انجام می‌شود که مانع از تغییر رنگ سبزی‌ها و تیره شدن آن‌ها در فرایند انجماد خواهد شد.
4- شرایط مناسب برای فریز کردن، زمانی فراهم خواهد شد که فریزر، انباشته از مواد غذایی نباشد و امکان گردش هوای سرد در اطراف مواد غذایی باشد زیرا نوسانات دمایی باعث می‌شود مواد غذایی و به خصوص سبزی‌ها به خوبی منجمد نشوند و کیفیتشان پایین بیاید.
حتماً سبزی‌ها را در حجم کم و بسته‌های کوچک (یک وعده‌ای) منجمد کنید؛ مثلاً اگر قرار است سبزی‌پلو را در 4 وعده مصرف کنید، حتماً آن را در 4 کیسه بسته‌بندی یا در 4 ظرف مختلف قرار دهید.
5- برای نگهداری سبزی‌ها در فریزر، حتماً آن‌ها را در ظروف food Grade (ظروف مخصوص نگهداری مواد غذایی) یا کیسه فریزرهایی که روی بسته‌بندی آن درج شده مناسب فریز کردن است، قرار دهید. استفاده از این ظروف و کیسه‌ها، مانع ورود مواد شیمیایی از ظرف به مواد غذایی می‌شوند و سلامت مصرف‌کننده را به خطر نمی‌اندازند. در زیر ظروف food Grade، طرحی از قاشق و چنگال حک شده است.
6- بهتر است سبزی‌های فریز شده را در مدت زمانی کوتاه (یعنی حدود 2-1 ماه) در فریزر نگهداری کنید تا علاوه بر اینکه ارزش غذایی‌شان حفظ شود، هنگام طبخ هم طعم و مزه خود را از دست ندهند.
7- حتماً سبزی‌ها را در حجم کم و بسته‌های کوچک (یک وعده‌ای) منجمد کنید؛ مثلاً اگر قرار است سبزی‌پلو را در 4 وعده مصرف کنید، حتماً آن را در 4 کیسه بسته‌بندی یا در 4 ظرف مختلف قرار دهید. متأسفانه یکی از اشتباه‌های خانم‌ها این است که سبزی را در حجم زیاد بسته‌بندی و هنگام مصرف، آن را از فریزر خارج می‌کنند و بعد از مدت زمانی آن را به اندازه دلخواه برمی‌دارند و باقیمانده را دوباره در فریزر قرار می‌دهند.
منابع: هفته نامه سلامت/ سلامتیران