در حوزه قوانین مربوط به ایثارگران در سالهای گذشته شاهد چنین وضعیتی بودهایم و تاکنون نیز سروسامان درستی به آن داده نشده است. قوانین و مقررات مربوط به معیشت، آموزش، درمان، مسکن، مناسبسازی، اشتغال و... شاهد مدعای ماست. به بهانه ابلاغ قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران توسط رئیس مجلس شورای اسلامی که از اهداف مهم آن انسجام و هماهنگی در قوانین ایثارگران بود به بررسی عواملی که در تقویت تصویب قوانین و اجرای آن مؤثر است اشاره کرده و در مقالات بعدی به تحلیل قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران خواهیم پرداخت. شاخصههایی که در تصویب یک قانون و سپس اجرای آن میتواند مؤثر باشد عبارتند از:
1- برای تصویب قانون باید در حدود اختیارات ضرورتی وجود داشته باشد
تصویب قوانین محصول ضرورتهایی است که در جامعه بهوجود میآید. اگر نیازی به تصویب آن قانون نباشد فقط وقت گرانبهای نمایندگان که باید به امور اساسی و نیازهای واقعی مردم و کشور بپردازند تلف شده است. مثلا در ماده42 قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران معافیت ایثارگران و فرزندان ذکور آنان برابر تدابیر فرمانده کل نیروهای مسلح تعیین شده است. تدابیر فرماندهی کل قوا همواره تابعی از اقدامات کارشناسی در ستاد کل نیروهای مسلح و تصویب نهایی ایشان بوده و چنانچه لازم باشد همچنان طبق این روال عمل میشود و مصوبات مجلس تأثیری در آن ندارد؛ لذا ضرورتی به ورود مجلس در این حوزه وجود ندارد.
2- قانون باید عدالتگستر باشد
درحالیکه در بندهای مختلف اصل سوم قانون اساسی دولت موظف شده است همه امکانات خود را برای رفع تبعیضات ناروا، ایجاد امکانات عادلانه و... بهکار گیرد، لکن در قوانین ایثارگران تبعیضات بسیاری وجود دارد که عدالت در بهرهمندی از قوانین در جامعه ایثارگران را خدشهدار کرده است. بیمهری به رزمندگان و جانبازان زیر 25 درصد در اکثر قوانین نشان از همین بیعدالتی دارد، درحالیکه بخشی از قوانین در حوزه آموزش، اشتغال، مسکن و... به فرزندان جانبازان بالای 25درصد تسری یافته است ولی جانبازان زیر 25درصد و رزمندگان از تسهیلات این قوانین بینصیب ماندهاند.
3- در تصویب قوانین پیشبینی منابع جایگاه ویژهای دارد
یکی از اصلیترین دلایل عدم اجرای قوانین بهویژه درباره ایثارگران عدم پیشبینی درست و جامع منابع مالی آن است. اگر درمان ایثارگران در دستگاههای اجرایی یا صندوقهای بازنشستگی با مشکل جدی مواجه است یا بنیاد در تأمین صددرصد هزینههای درمانی ایثارگران مشکل دارد، دلیل آن وجود نداشتن ردیفهای بودجه در این دستگاهها برای درمان ایثارگران است. عدم پیشبینی منابع کافی برای قوانین مصوب نوعی فرافکنی یا ناتوانی در انجام محاسبات دقیق است.
4- قانون باید عمومیت بیشتر و استمرار زمانی مناسب داشته باشد
قانونی که برای جمعی با دارا بودن شرایط مساوی تصویب میشود نباید از عمومیت و شمولیت دائمی خارج شود؛ بدین معنی که عدهای در ابتدای قانون بتوانند از آن استفاده کنند و گروهی دیگر با همان شرایط به دلایل مختلف مانند ایراد شبهات به قانون از تسهیلات آن بیبهره بمانند.
وجود چنین کاستی هایی شبهاتی را در وضع قوانین در اذهان ایجاد میکند که این قوانین برای عدهای خاص تصویب شده و پس از رفع مشکل این افراد دیگر نیازی به قانون وجود ندارد، مانند آنچه که در تصویب معافیت جانبازان از پرداخت عوارض واردات خودرو انجام شد. عدهای توانستند خودرو وارد کنند، عدهای دیگر از وارد کردن خودرو مناسب محروم شدند و به خودروهای داخلی رضایت دادند و عدهای دیگر هم از واردات خودرو و هم از خودروی داخلی محروم شدند و مصوبه آنان لغو شد.