دکتر سیدمرتضی صفوی، مدیر گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مدیر سابق دفتر بهبود تغذیه وزارتبهداشت و دکتر سیدضیاءالدین مظهری، رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایرانیان و مدیر گروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، طی سخنانی در گفتوگو با همشهری نسبت به خطر پوکی استخوان ناشی از کاهش مصرف لبنیات و سونامی بیماریهای ناشی از سوءتغذیه در کشور هشدار دادند.
دکتر صفوی نیز درباره تأثیر منفی بالا رفتن بهای شیر بر سلامت گفت: همانگونه که افزایش قیمت شیر تأثیر مستقیمی روی مصرف این ماده لبنی دارد، بهطور طبیعی کاهش مصرف شیر نیز بر سلامت انسان تأثیر میگذارد. ازجمله این مسائل پوکی استخوان است که سالهاست ما درگیر آن هستیم اما مشکل جدیای که ما امروزه با آن دست به گریبانیم این است که 90درصد از مردم ما به میزان کافی کلسیم دریافت نمیکنند.
دریافت نکردن کلسیم به میزان کافی میتواند زمینهساز بسیاری از بیماریها باشد. نکتهای که معمولا توصیه میشود این است که برای سنین رشد روزی چهار سهم (هر سهم یک لیوان شیر) باید مصرف شود که متأسفانه اکثر نوجوانان ما که در سنین رشد هستند یا اصلا شیر مصرف نمیکنند یا به میزان خیلی کمتر از حد تعیین شده شیر میخورند. سایر گروههای سنی نیز باید روزانه میان دو تا سه سهم کلسیم دریافت کنند. هر سهم یک لیوان شیر یا معادل آن یک لیوان ماست یا دو لیوان دوغ یا 45گرم پنیر است. بهطور کلی مصرف لبنیات در کشور ما پایین است.
دکتر صفوی با بیان اینکه کاهش مصرف لبنیات همزمان دارای تبعات عدیده جسمانی و مالی است، گفت: در سالهای اخیر کمبود ویتامین دی در کنار کاهش شدید مصرف کلسیم مشکلات را دو چندان کرده و به همین علت میزان ابتلا به پوکی استخوان در کشور بالا رفته است.
دکتر صفوی در ادامه گفت: تصور میکنم هم تولیدکنندگان و هم سیستمهای نظارتی و قیمتگذاری باید بهگونهای عمل کنند که سلامت جامعه تهدید نشود؛ به همین دلیل توصیه میکنیم که اگر قرار باشد بحث ارائه یارانهها بهصورت کالایی انجام گیرد، حتما شیر در اختیار بخش کمبضاعت جامعه که توانایی خرید چندان بالایی ندارد، قرار داده شود تا آنها بتوانند بهطور روزانه شیر مورد نیاز خود را مصرف کنند تا در سالهای آینده مشکلات جدی در زمینه بیماری پوکی استخوان در کشور ایجاد نشود.
دکتر مظهری درباره سرانه مصرف شیر در ایران گفت: کشور ما کمترین میزان سرانه مصرف شیر در دنیا را دارد. این متخصص در توضیح دلیل کاهش مصرف شیر گفت: علت اصلی آن افزایش قیمت شیر است که موجب میشود مردم کمتری بتوانند این ماده لبنی را برای مصرف بخرند. زمانی که درآمد نتواند هزینهها را پوشش دهد متأسفانه کیفیت تغذیه افراد نیز افت میکند. در واقع افراد در انتخاب نوع مواد تغذیهای دچار محدودیت میشوند و کیفیت تأمین نیازهای زیستی آنان کاهش مییابد.
خانوادهها تصور میکنند که با کمتر خریدن شیر یا نخریدن شیر دارند صرفه جویی میکنند درحالیکه در طولانی مدت بیماریهای ناشی از سوءتغذیه هزینههای بسیار گستردهتری در پی خواهد آورد؛ این به آن معناست که فرد اگر هر روز شیر با قیمت بالا بخرد هزینه کمتری متقبل میشود تا بهدلیل سوءتغذیه در مصرف شیر ناگزیر به درمان خود شود. هزینه درمانی هم به خانوادهها تحمیل خواهد شد و هم به بودجه درمانی کشور.
بنابراین خانوادهها باید به این نکته توجه کنند که اگر کفش نو نپوشند یا لباس نو نخرند یا فلان کالای تجملی را نخرند هیچ اتفاقی رخ نمیدهد؛ چرا که امکان دارد با گذر زمان بتواند این وسایل و این لوازم را تأمین کند اما زمانی که افراد نیاز غذایی و لبنی روزمره خود و همسرشان و بهویژه کودکانشان را تأمین نکنند یا قادر به تأمین آن نباشند، روند رشد جسمانی و ذهنی و توان یادگیری آنان بهطور طبیعی افت میکند و خیلی بیش از گذشته دچار بیماری میشوند؛
بنابراین باید گفت که بهتر است مردم در خرید لباس و کیف و کفش صرفهجویی کنند و از خوراک خود نزنند. دولت هم باید این مسئله را مدنظر قرار دهد که بودجه خود را بیشتر صرف مسائل تغذیهای و بهداشتی و موارد کلیدی و اساسی کند. نه صرف هزینههای زاید. باید نسبت به بستهبندی کالاها و تاریخ تولید و انقضای آنها نیز توجه بیشتری شود. اگر مشکلات ناشی از گرانیها ادامه داشته باشد احتمالا در آینده با بیماریهای ناشی از سوءتغذیه مواجه خواهیم شد.