گردآوری - پیمان اکبری: شبکه مستند به تازگی دست به پخش مجموعه تلویزیونی« استارت» زده است. این برنامه که با نام Top Gear از شبکه‌های مختلف پخش شده‌است را می‌توان محبوب‌ترین برنامه مرتبط با وسایل نقلیه دانست. استارت که از سال1977 تا‌کنون تنها با یک سال وقفه روی آنتن رفته، هر هفته به‌طور میانگین 350میلیون بیننده در 170کشور مختلف دارد.


استارت در ابتدا به‌عنوان یک برنامه ماهانه 30دقیقه‌ای و تنها در منطقه مید لندز شروع به‌کار کرد. محتوای کلی این برنامه در آن زمان تحلیل و آزمایش ماشین‌های تازه به بازارآمده، پلیس، ایمنی ماشین‌ها و موضوعاتی از این قبیل بود. نام Top Gear هم در آن زمان توسط تهیه‌کننده برنامه درک اسمیت انتخاب شد. پس از موفقیت نسبی برنامه در آن سال مسئولان شبکه تصمیم به ارتقای سطح کیفی آن گرفتند و پس از انجام برخی تغییرات استارت روی آنتن برخی شبکه‌های اروپایی رفت. با اضافه شدن ویلیام وولارد و نوئل ادموندز به‌عنوان مجری، موضوعاتی مثل مسابقات اتومبیل‌رانی، آموزش و امتحان رانندگی و فرسایش وسایل نقلیه نیز به برنامه اضافه شدند.

پس از کناره‌گیری درک اسمیت از این پروژه، کن پولاک و جان بنتلی به‌عنوان تهیه‌کنندگان استارت معرفی شدند. با حضور راننده سابق فرمول یک تیف نیدل و جرمی کلارکسون که در آن زمان به‌عنوان روزنامه‌نگار مشغول به‌کار بود، رشد چشمگیری در تعداد بینندگان این مجموعه تلویزیونی صورت گرفت؛ زیرا استارت تبدیل به یک برنامه با چاشنی طنز، بحث‌های جنجالی و با فضای باز انتقادی شده بود اما نوبت به روزهای افول این برنامه هم رسید. در سال1999 با خروج مجری‌های محبوب این مجموعه تلویزیونی، تعداد بیننده‌های آن از میانگین 6میلیون بیننده در هفته به 3میلیون کاهش یافت. این افت ناگهانی بینندگان و تصمیم تهیه‌کنندگان برای ایجاد تغییرات اساسی در نحوه اجرای برنامه باعث خداحافظی یکساله استارت در سال2001 شد.

در این یک سال برنامه‌هایی مثل «دنده پنجم» و «ماشین خوب، ماشین بد» جایگزین این برنامه شدند. در سال2002 استارت با یک قالب جدید استودیویی و برنامه 60دقیقه‌ای دوباره بازگشت. کادر مجری‌های این برنامه تشکیل شده بود از جرمی کلارکسون، ریچارد هاموند و جیمز داو. البته جیمز داو بعد از گذشت 2 فصل از سری جدید استارت جای خود را به جیمز می‌ داد. این3 نفر تا به امروز مسئولیت اجرای این برنامه را به‌عهده دارند. یکی از جالب‌ترین تغییراتی که در سری جدید این مجموعه تلویزیونی به‌وجود آمده بود اضافه کردن استیگ (TheStig) به کادر اجرایی آن بود. استیگ یک راننده ناشناس است که همیشه کلاه ایمنی به سر دارد و وظیفه‌اش آزمایش و بررسی اتومبیل‌های مختلف است. معمولا هویت استیگ نامعلوم باقی می‌ماند و درصورت فاش شدن هویت او، دست‌اندرکاران استارت به‌طور نمادین استیگ را در یک حادثه رانندگی می‌کشند و از برنامه خارج می‌کنند. تا‌کنون 3 نفر به‌عنوان استیگ در این سریال ایفای نقش کرده‌اند.

این سه‌نفر

جرمی کلارکسون یکی از مجری‌های این برنامه است که او را می‌توان جذاب‌ترین شخصیت این برنامه تلویزیونی دانست؛ روزنامه‌نگار 53ساله انگلیسی به‌ خودرأی بودن معروف است اما بارز‌ترین ویژگی اخلاقی او را می‌توان طنز منحصر به فردش دانست؛ طنزی که بارها مورد انتقاد رسانه‌ها قرار گرفته زیرا جرمی هیچ حد و مرزی برای شوخی‌هایش نمی‌بیند و همین موضوع گاهی اوقات برایش دردسرساز شده است. جرمی در مورد پروژه‌های سختی که گاهی اوقات انجام می‌دهند، می‌گوید: «اساس برنامه ما ماشین‌ها هستند ولی نه اینکه بخواهیم توضیح بدهیم ماشین یعنی چه؟ بلکه دوست داریم بیان کنیم با یک ماشین چه کارهایی می‌توان انجام داد و بیننده را غافلگیر کنیم؛ مثلا برای برنامه ویژه سال نو، سوار 3ماشین قدیمی بریتانیایی شدیم و به سمت آفریقا رفتیم تا سرچشمه رود نیل را پیدا کنیم. خیلی‌ها به ما می‌گفتند شما دیوانه شده‌اید ولی این دقیقا همان چیزی بود که ما می‌خواستیم. قصد داشتیم نشان بدهیم وقتی فکر می‌کنیم یک ماشین از کار افتاده است هنوز هم کارایی‌های اعجاب‌انگیزی دارد. ما به راحتی به آفریقا رسیدیم. این یکی دیگر از عناصر زیبا بودن برنامه ماست؛ نشان دادن مکان‌های بسیار زیبا و جالبی که مردم به‌طور عادی به آنجا سفر نمی‌کنند».

او همچنین درباره نسخه آمریکایی استارت و محبوبیت نه چندان زیاد آن در مقابل نسخه اصلی این‌چنین می‌گوید: «راستش را بخواهید من و جیمز و ریچارد قصد داشتیم یک برنامه بسیار ساده در مورد ماشین‌ها در انگلیس بسازیم و این فرصت را داشتیم تا به بلوغ کاری برسیم و جلوی چشم تعداد زیادی بیننده نبودیم. با گذر زمان شخصیت‌های ما شکل گرفتند و روابط خاصی بین ما پدید آمد. این رابطه را نمی‌توان در عرض یک شب ساخت. نمی‌توان چند نفر که تا به حال با هم نبوده و سلایق مختلفی دارند را در کنار هم قرار داد و انتظار یک برنامه سطح بالا از آنها داشت. به‌نظر من این مشکلی است که کشورهای مختلف هنگام ساختن نسخه‌های وطنی از برنامه ما با آن مواجه می‌شوند».

اما ریچارد هاموند یکی دیگر از مجری‌های این برنامه است که لقب خبرساز‌ترین مجری این برنامه واقعا برازنده اوست. او در سال2006 هنگامی که در حال رانندگی با یک ماشین تقویت‌شده با موتور جت بود به‌طور شدیدی آسیب دید و به بیمارستان منتقل شد. او که با سرعت غیرقابل باور 463کیلومتر بر ساعت در حال رانندگی بود به‌شدت آسیب دید و به‌مدت 5هفته در بیمارستان بستری بود. او درباره این تصادف می‌گوید: «این حادثه تأثیر بسیار زیادی روی من گذاشته بود. آسیبی که به مغز من وارد شده بود باعث شد تا از نظر احساسی و رفتاری تبدیل به یک پسر بچه شوم. مدت‌ها با وسایل بازی کودکان از جمله لگو بازی می‌کردم تا بتوانم سلامت روانیم را به‌دست بیاورم. من واقعا خوش‌شانس بودم و دوست دارم از تمام کسانی که در این مدت از من حمایت کردند تشکر کنم».ریچارد در مورد عوامل موفقیت استارت می‌گوید: «روزی که تصمیم گرفتیم این برنامه را بسازیم تنها چیزی که می‌خواستیم این بود که استارت بهترین برنامه تلویزیونی باشد. هیچ فلسفه یا مسیر خاصی مدنظرمان نبود که فقط روی یک خط حرکت کنیم و به جلو برویم. به‌نظر من عوامل موفقیت ما شروع در زمان و مکان مناسب، شانس، محتوا و بینندگان خوب بوده است».

هاموند حرکت این برنامه به سوی موضوعاتی جز اتومبیل‌ها را غیرمنطقی می‌داند: «بحث اصلی ما همیشه در مورد ماشین‌ها بوده و خواهد بود. بینندگان اصلی ما کسانی هستند که عاشق ماشینند. اگر ما آنها را ناامید کنیم هم بینندگانمان را از دست می‌دهیم و هم اعتبارمان را. به علاوه بدون ماشین‌ها ما فقط 3 مرد مسن هستیم که با هم شوخی می‌کنند».

ریچارد که همیشه در حال شوخی با جرمی است پاسخ این سؤال را که اگر قدرت داشت چه چیزی را در گذشته تغییر می‌داد؟ اینگونه می‌دهد: «خیلی خوب می‌شد اگر یک همکار 196سانتی‌متری نداشتم که هر روز به‌خاطر قد کوتاهم مسخره‌ام کند». جیمز می ‌ضلع سوم این اجراست که بدون شک او معقول و آرام‌ترین شخصیت استارت است. جرمی و ریچارد او را به‌علت رانندگی بسیار بادقتش کاپیتان آهسته صدا می‌زنند.

او که علاوه بر اجرای برنامه استارت روزنامه‌نگار نیز بوده و اجرای چند برنامه دیگر را در کارنامه خود دارد در مورد استارت این چنین می‌گوید: «ریچارد اکثر اوقات در حال شیطنت است؛ جرمی هم خیلی وقت‌ها انتقادهای تندی می‌کند و این وظیفه من است که یک تعادل در اجرای این برنامه به‌وجود بیاورم».

او از سال2006 تا به امروز بیش از 7کتاب هم منتشر کرده است. او در مورد ماشین‌های مختلفی که سوار می‌شوند می‌گوید: «خب ما به‌عنوان مجری‌های این برنامه سوار ماشین‌های مختلفی می‌شویم اما مالک آنها نیستیم و هنگام خرید، فروشندگان هیچ فرقی بین ما و مردم عادی نمی‌گذارند. البته هر 3 ما کلکسیون ماشین داریم و باید بگویم که ماشین‌های من در مقابل ماشین قراضه‌های ریچارد مثل اموال یک موزه هستند».

جیمز در مورد توانایی‌هایش در رانندگی این‌چنین می‌گوید: «همه فکر می‌کنند چون من در این برنامه حضور دارم حتما زمانی که امتحان رانندگی دادم به راحتی قبول شدم اما نکته جالب اینجاست که روزی که می‌خواستم در این آزمون شرکت کنم بسیار ترسیده بودم و همه سعی می‌کردند به من آرامش بدهند. آنها می‌گفتند این افسر هیچ راننده‌ای را رد نمی‌کند. من هم که با شنیدن این موضوع خیلی خوشحال شده بودم با اعتماد به نفس زیاد سوار ماشین شدم و شروع به رانندگی کردم. بعد از آزمون من تنها کسی بودم که رد شده بود!»

استارت تا‌کنون بیش از 10جایزه مختلف امی اواردز، بافتا و TRIC را در بخش‌های مختلفی مثل بهترین اجرا و محبوب‌ترین سریال انگلیسی برده است. این برنامه روزهای پنجشنبه ساعت 21:30از شبکه مستند روی آنتن می‌رود و تکرار آن روزهای جمعه ساعت 15:30پخش خواهد شد.