عباس ثابتی راد: انتخابات شورای اسلامی چهارم در پایتخت، واقعیتی عجیب داشت. بیش از 1700 نفر برای حضور در انتخابات شورای شهر ثبت‌نام کردند و تقریبا 900نفر از آنان برای این رقابت‌ها مورد تایید قرار گرفتند.

در میان نامزدهای شورای شهر، چهره‌های مختلفی از جناح‌های گوناگون به چشم می‌آمدند. چندتن از اعضای شورای سوم از حضور در شورای چهارم تهران انصراف دادند و چند تن دیگر نیز برای این رقابت‌ها مورد تایید قرار نگرفتند. تنها 10 نفر از اعضای شورای شهر سوم تهران توانستند برای رقابت در شورای چهارم، حضور یابند و به جز یک نفر بقیه توانستند در شورای چهارم به‌عنوان نمایندگان مردم تهران حضور داشته باشند.

از انحلال شورا تا 31 نماینده شهر

پس از شکست نگرش سیاسی‌گرایی در شورای اول، تجربه‌ای نو در انتخابات دومین شورای اسلامی شهر تهران رخ داد. در واقع شورای اسلامی شهر دوم در گام اول نه به‌عنوان یک نهاد اجتماعی که به‌عنوان یک نهاد سیاسی مورد توجه قرار گرفت و گروه‌های اصولگرا پس از شکست در مجلس ششم، تصمیم گرفتند تا نخستین پله ورود به عرصه قدرت را از شوراها آغاز کنند. بنابراین شکست شورای اول شهر تهران و انحلال آن توسط دولت نقطه بازگشت اصولگرایان به قدرت و تلاش جدی آنها برای بازگشت به قدرت آغاز شد. ظهور گروهی نو به نام آبادگران شهر تهران که در صدر آنها نام مهدی چمران قرار داشت و بی‌توجهی بسیاری از مردم به رویکردهای سیاسی در شورای شهر تهران، توأمان موجب شد تا آبادگران در دومین انتخابات شورای اسلامی تهران بی‌رقیب باشد و کرسی‌های سبز شورای شهر را از آن خود کند. فتح صندلی‌های شورا ، نخستین‌گام برای جریان اصولگرایان بود که پس از آن با تکرار همین شیوه به مجلس راه یافتند و توانستند گام‌های جدیدی بردارند. از این رو شورای شهر دوم پایتخت و جریان شکل گیری آن در تاریخ سیاسی کشور بسیار دارای اهمیت است.

شورای دوم بی‌دغدغه به فعالیت ادامه داد و گامی به سوی سیاست برنداشت. تمام دغدغه شورای شهر توسعه پایتخت بود؛ از این رو از اختلافات دوری کرد و با تلاش و جدیت سعی کرد تا با تعیین شهردار و توجه به مسائل عمرانی و مشکلات شهر، چهره‌ای اجتماعی از خود به نمایش بگذارد که در این زمینه بسیار موفق شد.

با انتخاب محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان رئیس‌جمهور که برآیند اقدام شورای دوم شهر تهران بود، برخی از اعضای شورای شهر وسوسه حضور در کابینه و هیأت دولت را در سر پروراندند اما ماجرای دوشغله بودن برخی از اعضای شورای شهرنیز باعث آن نشد تا اعضای علی‌البدل به شورای تماما اصولگرا راه یابند و یکدستی شورای دوم نیز از میان نرفت.

پس از احمدی‌نژاد، شورای دوم برای انتخاب دومین شهردار خود از میان گزینه‌های گوناگون، محمد‌باقر قالیباف را انتخاب کرد و برای توسعه پایتخت گامی جدی برداشت. تلاش اعضای شورای شهر در دوره دوم و تکیه بر موضوعات مهمی چون تصویب طرح جامع و تفصیلی، پایان پروژه‌های ناتمام پایتخت، تکمیل بزرگراه‌های تهران، توسعه شبکه معابر، توسعه مترو و حمل‌ونقل عمومی این شورا را بیش از پیش مورد توجه قرار داد.

خیلی عجیب نبود که مردم تهران در انتخابات شورای سوم، دوباره بخش زیادی از اعضای شورای دوم شهر تهران را انتخاب کنند چرا که عملکردشان مناسب و مثبت بود. از این رو شورای سوم شهر تهران تنها توانست میزبان 4 نفر از اصلاح‌طلبان باشد و 11 نفر از اعضای شورای شهر تهران را اصولگرایان تشکیل دادند که از این میان 5 تن آنان که بیشترین تاثیر را در شورای دوم داشتند، به شورای سوم راه یافتند.

در طول فعالیت شورای سوم که 6سال به طول انجامید تا انتخابات شورای شهر و روستا در کشور با انتخابات ریاست‌جمهوری همزمان برگزار شود، شورای سوم اقدامات بسیاری انجام داد. در این 6 سال شورای شهر از فعالیت‌های گسترده شهرداری در عمران و آبادانی شهر حمایت کرد، بوستان‌های بسیاری در سطح شهر ایجاد و از همه مهم‌تر پس از تصویب طرح جامع و تفصیلی، آن‌را به مرحله اجرا درآورد. اما با برگزاری انتخابات چهارمین دوره شورای شهر تهران رای دهندگان تهران رویکردی تازه از خود نشان دادند.

پیرترین و جوان‌ترین عضو

در شورای اسلامی شهر تهران چهره‌های مختلف حضور دارند. این دوره از شوراها اقشار گوناگونی را نیز در خود جای داده است. حضور 13چهره اصلاح‌طلب و 16 اصولگرا در این دوره در کنار 2 نماینده مستقل نشان دهنده طیف‌های مختلف سیاسی در این دوره از انتخابات است. پیرترین عضو شورای شهر تهران در این دوره عباس شیبانی است. او متولد 1310 است. او برای نخستین‌بار در 1335 به فعالیت‌های سیاسی روی آورد و در سال1360 رقیب محمد علی رجایی بود. همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره پنجم رقیب علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی بود. او ساکت‌ترین عضو شورای شهر تهران است. شیبانی به همراه مهدی چمران و حبیب کاشانی پر‌سابقه‌ترین اعضای شورای شهر هستند که از شورای دوم در اجتماع بهشتیان حضور دارند. اما جوان‌ترین عضو شورای شهر تهران، محسن پیرهادی است. او که تا پیش از این در شهرداری منطقه 3 فعالیت می‌کرد، متولد 1359 است و دارای مدرک کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل. پیرهادی در کارنامه خود سوابقی همچون مسئول سازمان بسیج شهرداری تهران، معاون امور اجتماعی و فرهنگی مناطق 3 و 7 شهرداری تهران، عضو شورای راهبردی آموزش شهروندی، مدیر امور بازرگانی شورای اصناف کشور ، عضو‌ انجمن خدمات فرهنگی ایرانیان خارج از کشور وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وعضو کارگروه تدوین راهبردی مدیریت محله شهر تهران را دارد.

دیدگاه‌های مشترک

اعضای تشکیل‌دهنده ائتلاف‌هایی که در این دوره از انتخابات شورای شهر تشکیل شد، عموما مشترک بودند؛ برخی افراد دست‌کم در نیمی از ائتلاف‌ها حضور داشتند و برخی نیز در دست‌کم یک‌سوم این ائتلاف‌ها. گاهی نیز فهرست دو ائتلاف به جز چند چهره دقیقا یکسان بودند و تفاوتی در افراد آن وجود نداشت. آنچه دارای اهمیت است، یکسان بودن همه ائتلاف‌ها بود. هیچ ائتلافی در این دوره از انتخابات برنامه‌ای مشخص برای اداره شهر تهران نداشت. همه آنها تلاش می‌کردند با اشاره به مشکلات اصلی شهر تهران توجه افکار عمومی را به خود جلب کنند. برخی از ائتلاف‌ها نیز تنها با تکیه بر دیدگاه‌های سیاسی شکل گرفته بودند. نکته جالب‌تر اینکه تفاوت دیدگاه سیاسی میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان یا طیف‌های میانه‌رو هیچ تفاوتی در نحوه اداره شهر ایجاد نکرد؛ در واقع اصولگرایان قصد داشتند همانگونه شهر را اداره کنند که اصلاح‌طلبان یا میانه‌روها. انتخابات شورای شهر، خالی از هر گونه برنامه تنها در ذیل 30 ائتلاف و بیش از 900 نفر برگزار شد.

30 ائتلاف و یک نگاه

داستان ائتلاف‌های انتخابات چهارم شورای اسلامی شهر تهران داستانی جالب است. بیش از 30 ائتلاف در تهران تشکیل شد و کاندیداهای مختلف نیز برای حضور در این ائتلاف‌ها از خود اشتیاق بسیاری نشان می‌دادند چرا که تجربه انتخابات شورای دوم و سوم و پیروزی قاطع ائتلاف آبادگران پیش‌روی همگان بود. حال که پس از 6 سال انتخابات شورای شهر تهران برگزار می‌شد، این تجربه باعث شد تا هر روز ائتلافی نو در تهران ظهور و فهرستی تازه ارائه کند؛ ائتلاف خدمتگزاران آبادانی و پیشرفت، ائتلاف اصولگرایان، ائتلاف جبهه پایداری، ائتلاف فراگیر آبادگران، ائتلاف خدمت و تحول، ائتلاف کارآزمودگان مدیریت شهری، متخصصین مدیریت شهری، جبهه متحد کارگران ایران اسلامی، جهادگران نوسازی، تکلیف‌گرایان، شهر امید، نخبگان شورای شهر، جهادگران ایران اسلامی، اصناف و تشکل‌ها، آینده‌سازان پایتخت، جبهه بصیراندیشان ولایی، زاگرسیان ایران اسلامی، شاهدان انقلاب‌اسلامی، مجمع معتمدین محلات تهران، در امتداد مهر، مجمع اسلامی آرمان ملت، جنبش عدالت و مهرورزی، صدای ملت، مجمع آذری‌زبان‌های پایتخت، ائتلاف کاندیداهای مستقل، جامعه مهندسین و ایثارگران، جبهه مردمی حزب‌الله، ائتلاف حامی جانبازان و معلولان، ائتلاف هیأت‌های مذهبی تهران، ائتلاف شهرری، فجرآفرینانان انقلاب اسلامی و چندین و چند ائتلاف دیگر.

بیشترین و کمترین رای

در این دوره از انتخابات مهدی چمران همچنان به‌عنوان نفر اول در صدر انتخاب شدگان قرار داشت. انتخابات شورای دوم که با معرفی یک فهرست از سوی مهدی چمران و جامعه بسیج مهندسان با عنوان آبادگران توانست حضور بی‌چون و چرای اصولگرایان را در شورای شهر به همراه داشته باشد، مهدی چمران را به‌عنوان چهره‌ای قابل توجه مطرح کرد. او در انتخابات سومین دوره شورای شهر نیز توانست رای اول تهران را به دست آورد. چمران بار دیگر در انتخابات شورای شهر چهارم و برای سومین بار متوالی بر صدر شورائیان نشست و همچنان با داشتن رای اول پایتخت‌نشینان، نشان داد که دغدغه مردم تهران را به خوبی می‌شناسد. بیش از نیم‌میلیون نفر در این دوره از انتخابات به مهدی چمران رای دادند. او با کسب 566هزار و 614 رای نخستین نفر برای ورود به شورای شهر تهران بود. اما در همین حال روح‌الله حسینی با داشتن تنها 44 رای کمترین رای را در این دوره از انتخابات به دست آورد.