روزنامه برلینر مورگن پست در تحلیلی از واشنگتن نوشت، کلید این تحول با رسیدن رابرت گیتس به مقام وزارت دفاع آمریکا زده شد.
جهت‌گیری جدید نظامی این گونه است: وارد نشدن به جنگ با ایران، تا آنجا که ممکن باشد؛ خروج بخشی از نیروهای آمریکا از عراق تا پایان سال 2008؛ و حل دیپلماتیک مشکلات به هم گره خورده ایران و عراق از طریق سازمان ملل.
همه این روند به این شرط است که ایران توجه داشته باشد آمریکا باید وجهه خود را حفظ کند. مذاکرات مستقیمی که در بغداد میان آمریکا و ایران درباره عراق آغاز شد، فقط قله یک کوه یخ بود. یخ شدن آن به اقدامات آتی و آزمایش‌هایی بستگی دارد که پنتاگون و کاخ سفید بخواهند داشته باشند.
انتقاد شدید ارتش آمریکا
یکی از چنین اقداماتی این بود که کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا با آغاز مذاکرات بغداد، در وزارتخانه خود گروه سیاسی و عملیات ایران سوریه را منحل کرد. این واحد که یک سال پیش تشکیل شده بود، توجه زیادی را به خود جلب می‌کرد. جورج بوش، رییس جمهور آمریکا و دیک چنی، معاون اول او پیش از سقوط صدام، بخشی را با همین نام تاسیس کرده بودند.
در همین حال اعلام شد که دریابان ویلیام فالون، فرمانده جدید نیروهای نظامی آمریکا در منطقه در ماه فوریه به شدت درباره تهدید علنی ایران هشدار داده بود. انتقاد او به ویژه زمانی مطرح شد که سومین ناو هواپیمابر آمریکایی به خلیج فارس اعزام شد. فالون گفته است مادامی که فرمانده منطقه باشد، «جنگی علیه ایران به وقوع نخواهد پیوست». این بخشی از وظیفه اوست که «دیوانه‌ها را در قفس نگه دارد»، سخنی که تنها برداشت از آن این بود که مخاطبش نومحافظه‌کاران آمریکایی بوده است.
ظاهرا فالون از جانب فرماندهان ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا نیز مورد حمایت قرار دارد: در صورتی که بوش بخواهد دستور حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را صادر کند و یا حتی دستور به کارگیری سلاح هسته‌ای را بدهد، فرماندهان نظامی آمریکا استعفا خواهند داد. این یکی از گزینه‌هایی بود که کاخ سفید بررسی و سپس انکار کرده است.
تمایل پنتاگون به مذاکره به واسطه اقدامات در عراق تسریع شده است. در بغداد هشدارهایی درباره تنگناهای لجستیکی وجود دارد. در طول مسیر حمل و نقل از کویت شمار حملاتی که به کاروان‌های آمریکایی صورت می‌گیرد رشد فزاینده‌ای دارد. این به معنای یک هشدار است. نسخه‌ای از نامه سفیر آمریکا که در اینترنت منتشر شده اعلام کرده است که باید آمریکا خود را برای تنگناها آماده کند، البته این نامه تکذیب شده است. در همین حال مشکلات کاروان‌ها موضوعی نیست که بتوان انکار کرد.
بوش در حال حاضر راهبردی را ارایه کرده است که این موضوعات را در برمی‌گیرد: در پاییز او پیشنهاد تمدید مدت ماموریت نیروهای نظامی آمریکا را تا ابتدای سال آینده خواهد داد. سپس در ماه دسامبر 35 هزار سرباز جدید به عراق اعزام خواهند شد. بازگشت واحد‌هایی که این سربازان جایگزین‌شان خواهند شد، امکان دارد به تعویق بیفتد. این اقدامی است که در کوتاه مدت تعداد کل سربازان آمریکا را به مجموع 200 هزار سرباز خواهد رساند.
آخرین تلاش برای تحمیل یک نقطه عطف
این آخرین تلاش برای تحمیل یک نقطه عطف است. در صورتی که همه‌چیز به شکست بینجامد، کاخ سفید سکان را رها کرده و گزارش کمیسیون عراق جیمز بیکر را اجرایی خواهد کرد. وزیر امور خارجه اسبق آمریکا خروج مرحله‌ای از عراق و تمرکز بر جنگ با القاعده و همچنین آموزش ارتش عراق را توصیه کرده بود. معیار ناشناس در این محاسبه، چنی است. گزارش‌های تایید نشده حاکی از آن است که او به دلیل ایران آماده جنگ با پنتاگون و وزارت امور خارجه، محور جدید گیتس و رایس شده است.