این تونل که نخستین تونل ریلی جهان به شمار میرود، گذرگاه قطارهای مسافری و باربری بین 2قاره است. اما بهنظر میرسد ساخت این تونل در عمق 60متری تنگه بسفر برای نخستوزیر ترکیه بهمراتب سادهتر از ایجاد پیوندهای اقتصادی و سیاسی با اتحادیه اروپاست. با گذشت 8سال از آغاز گفتوگوها بین آنکارا و بروکسل برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، گشایش چندانی در این مسیر حاصل نشده است.
از دیروز دور جدید این گفتوگوها پس از وقفه 3ساله در بروکسل آغاز شد. به گزارش خبرگزاریها، شورای امور عمومی اتحادیه اروپا اخیرا تصمیم گرفت گفتوگوهای فصل 22را با ترکیه آغاز کند. این فصل از گفتوگوها درباره موضوع سیاست منطقهای و هماهنگی ابزارهای ساختاری برگزار میشود.
اگمن باگیش وزیر اتحادیه اروپای ترکیه به همراه جودت ییلماز وزیر توسعه در مراسم آغاز این گفتوگوها شرکت کردند. این بخش از گفتوگوها به موضوع اشتغال، رقابت و یکپارچگی نیز میپردازد و طرحهای عملی را برای تحقق معیارهای اتحادیه اروپا در بر میگیرد. بررسی راههای کاهش نابرابری از نظر توسعه بین اعضا از دیگر اهداف گفتوگوها ذیل این فصل است. استفان فول کمیسر گسترش و سیاست همجواری اتحادیه اروپا نماینده این اتحادیه در این دور از گفتوگوهاست.
هر کشوری برای عضویت در اتحادیه اروپا باید ذیل 35فصل موضوعی با مقامات این اتحادیه مذاکره کند و قوانین و رویههای خود را با آنها هماهنگ کند. این چهاردهمین فصلی است که ترکیه باب مذاکره را در آن با اتحادیه اروپا گشوده است. با این حال، فقط یک فصل تا به حال به پایان رسیده است.
ترکیه مذاکره برای پیوستن به اتحادیه اروپا را از سال 2005بهطور رسمی آغاز کرد، یعنی همان سال که کرواسی این گفتوگوها را آغاز کرد. اما درحالیکه کرواسی امسال بهعنوان بیست و هشتمین عضو اتحادیه پذیرفته شد، ترکیه هنوز اندر خم یک کوچه است. یکی از موانع پیشرفت مذاکرات ترکیه با بروکسل مخالفت برخی اعضای قدرتمند همچون فرانسه و آلمان است. دشمنی آنکارا با بخش یونانینشین قبرس نیز عامل سنگاندازی این جزیره بر سر راه عضویت ترکیه شده است.
شاید به همین دلیل باشد که وزارت خارجه ترکیه در بیانیه خود به مناسبت آغاز دور جدید گفتوگوها خواستار رفع شدن انگیزههای سیاسی در راه عضویت ترکیه شد. اتحادیه اروپا در خرداد امسال با گشایش دور جدید گفتوگو با ترکیه موافقت کرد، اما سرکوب شدید معترضان پارک گزی سبب به تأخیر افتادن آن شد. چند روز پیش، کمیسیون اروپا گزارشی درباره اصلاحات در ترکیه منتشر و در آن از اصلاحات قضایی تقدیر کرد، اما پلیس این کشور را متهم کرد برای آرام کردن اعتراضهای اردیبهشت و خرداد از زور بیش از اندازه استفاده کرده است.
در این گزارش از دولت خواسته شده است که نظارت بر پلیس را افزایش دهد و درباره رفتار آنها تحقیق کند. آغاز دور جدید گفتوگوها از رهگذر تغییر موضع آلمان امکانپذیر شد که تا قبل از انتخابات اخیر مجلس، خواستار مسکوت ماندن آن بود. گفته میشود اصلاحات سیاسی اخیر اردوغان باعث شد مرکل از مخالفت خود دست بردارد. آلمان و فرانسه و چند کشور دیگر کلاً با عضویت ترکیه در اتحادیه مخالف بودهاند. آخرین مانع آغاز دور جدید گفتوگوها مخالفت هلند بود که روز دوشنبه در نشست وزرای خارجه اتحادیه در لوکزامبورگ دست از مخالفت برداشت.
در سالهای اخیر، روابط بین ترکیه و اتحادیه اروپا بهشدت کاهش یافته بود و دستیاران اردوغان مدعی بودند اروپا دچار نزول و نابودی شده است و متلاشی میشود، درحالیکه قدرت ترکیه در مقام یک بازیگر عمده منطقهای رو به افزایش است. آنان معتقدند نیاز اروپا به ترکیه بیش از نیاز ترکیه به اروپاست. برخی تحلیلگران معتقدند با آغاز خیزش در کشورهای عربی، بهنظر میرسید ترکیه میکوشد نقش رهبری خود را به سبک دوره عثمانی برای آنها احیا کند، اما ناکامیهای آنکارا در مصر و سوریه ظاهراً بار دیگر توجه ترکیه را به سوی اروپا کشانده است.