درباره تحولات عراق و وضعیت و موقعیت القاعده با امیر موسوی کارشناس خاورمیانه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- چه مسائلی در منطقه باعث شده که حالا غرب عراق شاهد یک جنگ تمام‌عیار با گروه‌های وابسته به القاعده باشد؟
بحث درگیری‌های عراق مسئله جدیدی نیست و بیشتر از یک سال است که در این کشور جریان دارد. مهم‌ترین مشکل نظام سیاسی عراق این است که وقتی ارتباط برخی مسئولان با خارج، کشورهای ضد‌عراق یا گروه‌های تروریستی مشخص می‌شود قابل پیگرد قضایی نیستند.
مثلاً معاون رئیس‌جمهور(طارق الهاشمی) مسئول ۸ عملیات تروریستی در عراق شناخته و محکوم به اعدام می‌شود ولی برخی کشورها و گروه‌های داخلی از او حمایت می‌کنند. نمونه اخیر دیگر هم احمد العلوانی از نمایندگان پارلمان است که بازداشت شد. او در محل اعتصاب در انبار علناً اعلام کرده بود که باید ۷۰ درصد ملت عراق را کشت! با وجود این اقدام‌ها پس از بازداشت العلوانی تعدادی از نماینده‌ها با استعفا به نوری مالکی، نخست‌وزیر فشار می‌آورند و بر مصونیت سیاسی او پافشاری می‌کنند.
مسئله دیگر هم شرایط سوریه است که باعث شده تحولات در عراق دگرگون شود. مرز عراق و سوریه بسیار طولانی است و ارتش عراق تجهیزات کافی برای کنترل آن ندارد. علاوه بر این عربستان سعودی هم از سال ۲۰۰۳ تاکنون وضعیت جدید سیاسی عراق را به رسمیت نشناخت و کاملاً در مقابل آن موضع گرفت. عربستانی‌ها اصرار دارند که گروه‌هایی که قبلاً در عراق قدرت داشتند یا بعثی‌ها در راس امور باشند.
- مسئولان سازمان ملل درباره تبدیل شدن عراق و سوریه به یک میدان جنگ یکپارچه هشدار داده بودند. اوضاع در عراق و سوریه چطور پیش می‌رود؟
غرب عراق شرایط جدیدی دارد و برخی گروه‌ها در انبار طرفدار مذهبی تروریست‌ها هستند و با تحریک وهابی‌ها با دید نسبتاً مثبتی به گروه‌هایی مانند نصرت و حکومت اسلامی عراق و شام پیدا کرده‌اند.
گروه حکومت اسلامی عراق و شام در هردو کشور عراق و سوریه حضور دارد. ارتش سوریه اکنون حملات گسترده‌ای را علیه این گروه‌های تروریستی انجام می‌دهد و آنها دیگر جایگاهی به جز عراق و مقداری از لبنان ندارند. القاعده قبلاً هم در عراق حضور داشته و عزت الدوری، معاون سابق صدام کاملاً با القاعده هماهنگ است و با آنها همکاری می‌کند. گروه‌هایی در دولت و پارلمان عراق هم هستند که متأسفانه با این گروه کار می‌کنند. گروه‌های تکفیری در دیاله، صلاح‌الدین و انبار حضور گسترده‌ای دارند. هر چه ارتش سوریه در این کشور مسلط‌تر شود احتمالاً درگیری‌ها در عراق بیشتر خواهد شد. مخصوصاً اینکه شبه‌نظامیانی که از سوریه می‌آیند به‌خاطر درگیری‌ها آبدیده شده‌اند.
- دولت مالکی در این وضعیت چه‌راهی را می‌تواند در پیش بگیرد؟
دولت عراق اگر می‌خواهد با این وضعیت مقابله کند باید جبهه سیاسی را دگرگون کند. نوری مالکی و مسئولان عراق باید فکر اساسی داشته باشند و بدانند جنگ با القاعده در داخل خیابان‌ها نیست. آنها باید با پشتیبانان القاعده در این کشور برخورد کنند. دولت مالکی نمی‌تواند در داخل شهرها این گروه‌ها را ریشه‌کن کند و باید سیاست استراتژیک برخورد با تروریست‌ها کاملاً دگرگون شود.
تجهیزات نظامی این کشور هم بسیار ضعیف است و نمی‌تواند با تروریست‌هایی که مجهز به بهترین سلاح‌ها شده‌اند مقابله کند. شیوخ عشایر البته به ارتش عراق کمی کمک می‌کنند اما کافی نیست. اگر دولت عراق بر همکاری با شیوخ عشایر تأکید کند و آنها به همکاری با ارتش متمایل شوند شرایط انتخابات بهتر خواهد شد. مالکی اگر بتواند با مقام‌های منطقه و شیوخ عشایر همکاری و از امکانات محلی هم استفاده کند می‌تواند یک موفقیت تاریخی و چشمگیر کسب کند.