بارداری و زایمان، دوره تحمل سختی‌های زیادی است اما باید بگوییم به‌نظر نمی‌رسد زایمان شباهتی با عمل برداشتن قسمت قدامی مغز یا به اصطلاح لوبوتومی داشته باشد بلکه برعکس مادر شدن، فرصتی برای تقویت توان مغزی شماست.
کاترین الیسون، در کتاب «مغز مادر» - که برنده جایزه پولیتزر شده است – می‌گوید: «بعد از اینکه اولین کودکم را به دنیا آوردم، از این نگران بودم که در دنیای تعویض پوشک و بطری شیر، فکر و ذهنم را از دست بدهم.
بچه‌داری باعث شده بود که شغلم را رها کنم (آخر من یک خبرنگار خارجی بودم). درحالی که اتفاقات جالبی در کشورهای خارجی می‌افتاد، من مجبور بودم در خانه بمانم و از کودکم نگهداری کنم، احساس می‌کردم ذهن فعال و تمام توان غریزی خبرنگاری که در وجودم بود، کم کم دارد از بین می‌رود. تا اینکه مدتی بعد، مقاله‌ای خواندم.
در آن مقاله، 2 محقق ادعا کرده بودند که در تحقیقاتشان موش‌های مادر باهوش‌تر بوده‌اند، به‌خصوص قدرت یادگیری و ظرفیت حافظه آنها بیشتر از موش‌هایی بوده که هرگز بچه نداشته‌اند. این خبر مرا به فکر انداخت که شاید مادر شدن متفاوت از آن چیزی است که من فکر می‌کردم».
مادران باهوش‌ترند
تحقیقات مختلف نشان داده قوه درک، کارایی، انگیزه داشتن، سازگاری و آگاهی حسی ویژگی‌های نوعی توانایی است که مادران، با مادر شدن آن را به دست می‌آورند و ما به‌طور خلاصه آن را هوش می‌نامیم. اولین توانایی «ادراک» است که با حواس پنج‌گانه سر و کار دارد. یکی از جالب‌ترین تحقیقات، نشان می‌دهد، مادران باردار، دقت بینایی بیشتری نسبت به سایر خانم‌ها دارند.
البته این، بدین معنی نیست که ناگهان دید آنها کامل می‌شود. مطالعات دیگری نشان داده که زنان باردار احساس بویایی بسیار قوی هم دارند .
یافته‌های دیگر نشان می‌دهد که مادران، بسیار باانگیزه و نترس بوده و قادرند در شرایط پر از استرس، چند کار را همزمان با هم به خوبی به پایان برسانند. جالب است بدانید تحقیقات جدید نشان داده که هورمون اکسی توسین - که در زایمان و شیردهی نقش مهمی دارد - موجب افزایش ظرفیت حافظه و یادگیری مادران می‌شود.
یکی از بزرگ‌ترین توانایی‌های مغزی مادران، این است که می‌توانند دنیا را از چشم موجود دیگری ببینند. در بسیاری از روابط بین انسانی اگر شما با طرف مقابل موافق نباشید، نمی‌توانید با او همراهی کنید. اما مادر نمی‌تواند از کودک خود دور شود؛ به‌خصوص اگر بخواهد نقش یک مادر خوب را بازی کند. در عوض، ناچار است ذهن خود را به‌قدری آماده نگه دارد که بتواند تمام احساس و نیازهای کودک را فوراً درک کند.
مادران، مدیران بهتری هستند
الیسون می‌گوید: «من خیال می‌کردم چون یک خبرنگار هستم، به راحتی می‌توانم هر کاری را سر وقت خودش تمام کنم. اما وقتی بچه‌دار شدم، دیدم که مهلت‌ها کمتر از قبل قابل تغییرند. بنابراین مجبور شدم که مدیریت بهتری برای زمان خود داشته باشم.
وقتی به عنوان یک مادر به این نکته فکر می‌کنی که وقت زیادی برای تلف‌کردن نداری، تمام زندگی‌ات تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. من وقتی مادر شدم، یاد گرفتم که چگونه با مادران دیگر ارتباط برقرار کنم، چطور بی‌نظمی‌ها را سر و سامان بدهم و چگونه با آدم‌های سرسخت برخورد کنم. اکنون می‌دانم که اگر سر کارم برگردم با زرنگی و دانایی بیشتری خواهم توانست کارها را اداره کنم.
احتمالاً مادلین آلبرایت هم با نظر من موافق است چون وقتی از او پرسیدند کدام یک از توانایی‌های مادری بیشتر در این موقعیت سیاسی به دردتان خورده، گفت: «فراهم‌کردن شرایط برای اینکه بچه‌ها خوب و بدون دعوا با هم بازی کنند».
همدلی مادرانه
محققان سوئیسی با اسکن مغز مادران، متوجه شده‌اند که فعالیت مغز آنها با شنیدن صدای گریه بچه، بیشتر و در عوض مغز زنانی که بچه ندارند با صدای خنده فعال می‌شود. بعضی معتقدند این مسئله نشان‌دهنده ایجاد قدرت همدلی در مادران است که با بچه‌دارشدن، این مهارت در آنها رشد می‌کند.
تحقیق جالب دیگری نشان داده که صدای گریه بچه می‌تواند مراکزی از مغز - مربوط به فعالیت‌های لذت بخش - را تحریک کند. به همین علت است که پرورش کودک می‌تواند به اندازه خوردن یک غذای خوب یا برنده‌شدن در یک مسابقه بزرگ، لذت‌بخش باشد.
شاید تمام این تغییرات تنها برای ایجاد یک پیوند محکم بین شما و کودکتان باشد اما همین هم یک هدیه بزرگ است که طبیعت تنها به خاطر «مادر شدن» به خانم‌ها می‌دهد.
شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که این توانایی‌ها موقتی هستند یا اینکه ماندگارند؟
محققان متوجه شده‌اند، مزیت‌های مادر شدن در موش‌های مورد مطالعه‌شان تا سنی معادل 80 سالگی در انسان باقی می‌ماند. حتی مطالعات نشان داده سالمندانی که بیشتر با بچه‌ها و نوه‌هایشان ارتباط دارند، از نظر جسمی و روانی سالم‌ترند.
مادران، سالم‌تر هم هستند
یکی از شیرین‌ترین تجربه‌های مادری - اگرچه وقت‌گیر و گاهی دردناک است - شیردادن به نوزاد است. بیشتر مادران فکر می‌کنند که با شیردادن به کودکشان فداکاری کرده و هیچ نفعی نمی‌برند. اما باید بگوییم این کار هم مانند خیلی از جنبه‌های مادر شدن، تجربه‌ای شاد و آرامش‌بخش است که فوایدی هم برای مادر دارد. مثلاً یکی از این فایده‌ها که در نتیجه تغییرات هورمونی بدن مادر حاصل می‌شود، کاهش دوره‌های تخمک‌گذاری است.
این تغییر علاوه بر کاهش خونریزی ماهانه و حتی گاهی قطع آن می‌تواند به پیشگیری از کم‌خونی و فقر آهن در مادر کمک کند. همچنین تا حدودی خاصیت جلوگیری از بارداری هم دارد و باعث می‌شود مادرانی که شیردهی کاملی دارند، به‌طور طبیعی تا پایان شیردهی حامله نمی‌شوند.
تحقیقات ثابت کرده مادرانی که حداقل 6 ماه در زندگی خود به کودکشان شیر داده‌اند، کمتر دچار سرطان سینه، تخمدان و رحم می‌شوند. البته خاصیت پیشگیری از سرطان سینه و رحم در مورد بارداری هم گزارش شده؛ یعنی متخصصان دریافته‌اند هرچه تعداد بارداری بیشتر و زمان شیردهی طولانی‌تر باشد، احتمال ابتلای مادر به این 2 سرطان کمتر است.
پیش از این، تصور می‌شد بارداری و شیردهی، مادران را مستعد پوکی استخوان می‌کند. اما تحقیقات جدید نشان داده که کاهش کلسیم و دانسیته استخوان در این دوران موقتی است و نه تنها بعد از شیردهی، استخوان مادر به حالت اول برمی‌گردد بلکه هرچه تعداد بارداری و زمان شیردهی طولانی‌تر باشد، استخوان‌ها هم در نهایت محکم‌تر می‌شوند.
جالب است بدانید در دوران بارداری جذب کلسیم غذا نسبت به قبل بیشتر می‌شود. علاوه بر این در بارداری هورمون استروژن بیشتری تولید می‌شود (که می‌تواند محافظ استخوان‌ها باشد). البته اثر تغذیه مناسب، ورزش و سایر عادات زندگی را هم نمی‌توان نادیده گرفت.