مهندس خداكرم جلالي ديروز با اعلام اينكه در حال حاضر 98شهر كشور در محاصره بيابان قرار دارند، گفت كه با اجراي 7ميليون هكتار عمليات مهار بيابانزايي، اين شهرها امن شده است. درعين حال او نسبت به گسترش پديده بيابانزايي در كشور هشدار داد و افزود: 100ميليون هكتار از عرصههاي كشور در معرض بيابانزايي قرار دارد؛ تا آنجا كه اگر برخي موارد رعايت نشود شاخصهاي بيابان در اين عرصهها ظهور ميكند و تبديل به بيابان ميشود. به گفته وي، كاهش سطح آب سفرههاي زيرزميني، بروز ريزگردها، شور و قليايي شدن آبهاي زيرزميني و كاهش پوشش گياهي ازجمله علائم بياباني شدن است كه در عرصههاي مورد نظر ظاهر شده و سرزمين ما را تهديد ميكند.
كمبود اعتبار؛ مانع اصلي مهار بيابانزايي
رئيس سازمان جنگلها ومراتع كشور، مساحت بيابانهاي كشور را 32ميليون هكتار و كانونهاي بحران بيابانزايي را 6/5ميليون هكتار اعلام كرد و گفت كه با وجود تنگناهاي مالي و اعتباري سازمان جنگلها و مراتع توانسته است 2ميليون و 400هزار هكتار از كانونهاي بحران را كنترل كند اما 1/5ميليون هكتار از كانونهاي بحران وضعيت بسيار نامطلوبي دارد بهطوري كه به گفته وي براي كنترل اين عرصه نسبتا گسترده بايد سريعا و در اولويت چارهانديشي شود.
رئيس سازمان جنگلها و مراتع كشور در حالي از كنترل 1/5ميليون هكتار كانون بحران بيابانزايي خبر ميدهد كه اين سازمان بهدليل كمبود اعتبارات و نبود تجهيزات و نيروي انساني درهر سال تنها قادراست 40هزار هكتار از كانونهاي بحران بيابانزايي را مهار كند. جلالي ميگويد كه اين ميزان كنترل كانونهاي بحران حتي آن اندازه نيست كه بتواند سرعت زايش كانونهاي جديد را متعادل كند براين اساس، ضروري است كه فعاليتهاي مهار بيابانزايي گستردهتر شود اما اين انتظار درصورتي برآورده ميشود كه مسئولان تصميمگيرنده در سياستگذاريهاي كلان كشور با تخصيص اعتبار، براي منابع طبيعي ارزش و اهميت قائل شوند.
جلالي با اعلام اينكه در سالجاري فقط 42ميليارد تومان براي كنترل كانونهاي بحران بيابانزايي اختصاص يافته است، ميگويد كه با اين بودجه به زحمت ميتوانيم وضعيت موجود را حفظ كنيم. كمبود اعتبار و بيتوجهي به سازمان جنگلها ومراتع كشور پيشينه طولاني دارد؛ سالهاست كه اين سازمان با تنگناهاي مالي و كمبود تجهيزات و نيروي انساني مواجه است؛ سازماني كه متولي صيانت و حفاظت از منابع پايه (آب، خاك، پوشش گياهي و هوا) است؛ از يكسو، بايد بخش عمدهاي از اعتبارات و نيروي خود را صرف مقابله با پديده زمينخواري و مبارزه با متجاوزان به عرصههاي جنگلي و اراضي ملي و طبيعي كند و از سوي ديگر، با كمترين امكانات و تجهيزات پديده خشكيدگي(زوال) بلوطها را مهار كند؛ پديده خانمان سوزي كه از سال 88تاكنون يك ميليون و 130هزار هكتار از رويشگاههاي زاگرسي را دربرگرفته و بيش از 85درصد درختان موجود در اين عرصه را نابود كرده است.
مقابله با خشكيدگي بلوطها 1000ميليارد تومان اعتبار ميخواهد
رئيس سازمان جنگلها و مراتع ميگويد كه طي 5سالي كه از بروز پديده خشكيدگي ميگذرد توانستهايم عوامل اصلي وفرعي اين پديده را شناسايي كنيم و در پي آن و بنا بر تصميمات كارشناسانه، عمليات قطع درختان آلوده در دستور كار قرار گرفت و بيش از 100هزاربلوط آلوده كه مامن آلودگي قارچها و سوسكهاي چوبخوار بود قطع و در منطقه تبديل به زغال شد. به گفته وي، عمليات احيا شامل عمليات آبخيزداري و كاشت گونههاي مقاوم در مناطق آسيب ديده در دستور كار قرار دارد ولي با توجه به كمبود اعتبارات، عمليات آبخيزداري در 6هزار هكتار و كاشت گونههاي (درختان) مقاوم در 2هزار هكتار اجرا ميشود.
آنطور كه جلالي ميگويد مقابله با پديده خشكيدگي نيازمند هزار ميليارد تومان اعتبار است. اين در حالي است كه 25ميليارد تومان از محل اعتبارات حوادث غيرمترقبه براي مقابله با خشكيدگي اختصاص يافته كه در حال نهايي شدن است تا با اين اعتبار طي 5سال با خشكيدگي مقابله شود.
بخشي از گفتههاي رئيس سازمان جنگلها و مراتع به پديده ريزگردها اختصاص داشت. او گفت كه مسئوليت مقابله با ريزگردها در بخش خارجي برعهده سازمان حفاظت محيطزيست است. درعين حال، سازمان جنگلها آمادگي خود را براي انجام اقدامات مشترك مهار ريزگردها در خارج كشور اعلام كرده است، اما منشا بخشي از ريزگردها، كانونهاي بحراني داخل كشور است؛ ازجمله بخش عمده ريزگردها در زابل ناشي از كانونهاي د اخلي است. در خوزستان هم كانونهاي بحران ريزگرد وجود دارد كه كنترل آنها در دستور كار است. جلالي ميگويد كه به محض تأمين اعتبار، عمليات مقابله با ريزگردها در سيستان و بلوچستان در عرصهاي به وسعت 200هزار هكتار اجرايي ميشود.
ضرورت اجراي عمليات آبخيزداري
رئيس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري با اعلام اينكه عمليات آبخيزداري يكي از راهكارهاي اساسي براي مهار بيابانزايي و جلوگيري از كاهش آب سفرههاي زيرزميني است گفت كه درصورت تأمين اعتبار، سازمان جنگلها و مراتع قادر است هر سال 3ميليون هكتار عمليات آبخيزداري اجرا كند اين درحالي است كه بهدليل نبود اعتبار، هر سال 10درصد از ظرفيت فوق اجرا ميشود.