پیشگفتار
شهر تهران از دیرباز و پیش از انتخاب آن به عنوان پایتخت در دوران قاجاریه، به منطقه‌ای خوش آب و هوا شهرت داشت. باغ های سرسبز شمیران و لواسان ، مناطق ییلاقی ده نارمک، ده ونک، جاجرود و لویزان و مناظر دل انگیز کوهپایه البرز از دیرباز مکانی دنج برای خلوت و فراغ خاطر تهرانی ها به شمار می رفت.
با گسترش شهرنشینی و تمرکز تشکیلات و سازمان های دولتی در تهران این شهر به کانون پرجنب و جوش فعالیت اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده و بدین ترتیب به دوران تازه‌ای از حیات خود قدم گذاشته است اگرچه اعتدال طبیعت و گستردگی این فرش پر نقش در دامان مهربان البرز, این امکان را فراهم آورده بود تا تراکم اولیه ناشی از رشد شهرنشینی, بر چهره شهر و آداب و شیوه زندگی ساکنان آن خدشه‌ای وارد نکند اما طی دهه های بعد و نشانه های تخریب محیط زیست و فضای سبز تهران رخ نمود.
در پی بروز مشکلات گوناگونی که گسترش توام با شتاب روند شهرنشینی در شهر تهران بوجود آورد اتخاذ تدابیر ویژه و بهره‌گیری ازترفند هایی برای ساماندهی فضای سبز و پیشگیری از نابودی طبیعت درون شهرتهران امری لازم و اجتناب ناپذیر به حساب می آمد.
در همین راستا, طرح ایجاد تشکیلاتی بنام "اداره باغات" ارائه و در سال 1339 به اجرا درآمد.
در سال 1342 , پس از چندی که از تاسیس این اداره می‌گذشت و به دنبال آشکار شدن بیش از پیش, نقش و اهمیت فضای سبز نام آن به " سازمان پارک ها " تغییر یافت.
این تغییر عنوان و در پی آن دگرگونی اهداف, بتدریج بر بار وظائف و مسئولیت ها افزود و این روند, کماکان ادامه داشت, تا اینکه در سال 1369 باتعین اهدافی گسترده تر و تغییر اساسنامه به سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران تبدیل شد.
هم اکنون واحد های مختلف سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران با تلاش پیگیر, گام‌‌های بلندی را در مسیر نگهداری و توسعه فضای سبز شهر تهران, برمی دارند که یکی از مهمترین اهداف این سازمان , علاوه بر برنامه‌ریزی و اجرای سیاست هایی در زمینه بهره وری ازشیوه های علمی نگهداری و توسعه کلان فضای سبز, نظارت مستقیم بر مجموعه فضای سبز شهر تهران, توسعه و گسترش کمربند سبز پیرامون شهر، برگزاری دوره های آموزشی جهت ارتقاء دانش دست‌اندر کاران فضای سبز, چاپ و نشر کتب و دستورالعمل‌‌های کاربردی و تخصصی و اجرای طرح های تحقیقاتی با عناوین مرتبط با تنگناهای موجود در امر توسعه و نگهداری فضای سبز، طراحی و اجرای پروژه های کلان پارک سازی با هدف الگو سازی و ترویج جدیدترین شیوه های طراحی فضای سبز است که اجرای صحیح آن نقش مهمی در ارتقاء کیفیت و کمیت فضای سبز شهر تهران خواهد داشت.
مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری برای بررسی دیدگاه های مردم تهران نسبت به تعداد، امکانات تفرجی، فضای تفریحی، وضعیت بهداشت و امنیت پارک های این شهر به انجام یک نظرسنجی تلفنی مبادرت ورزیده است.
کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به میزان رضایت پاسخگویان نسبت به تعداد، امکانات تفرجی، فضای تفریحی، وضعیت بهداشت و امنیت پارک های شهر تهران دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1000نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.
اهداف تحقیق
هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان در مورد تعداد، امکانات تفرجی، فضای تفریحی، وضعیت بهداشت و امنیت پارک های شهر تهران و خصوصیات یک پارک ایده آل بیان کرده اند .
روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.
جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1000 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد درصد 38 مرد و 62 درصد زن هستند.
زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 9 تا 12 تیر ماه 1386 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.
پرسشنامه نظرسنجی
1. جنس
2. سن
3. منطقه
4. آیا شما به پارک می روید ؟
5. آیا پارک به اندازه کافی در محله شما وجود دارد؟
6. به چه منظوری به پارک می روید ؟
7. به نظر شما یک پارک ایده آل چه خصوصیتی باید داشته باشد؟
8 . آیا از وضعیت بهداشت و نظافت در پارک راضی هستید؟
9.به نظر شما وضعیت امنیت در پارک چگونه است؟
10. به نظر شما مردم برای مراقبت از پارک چه کاری می توانند بکنند؟
11. چرا از پارک استفاده نمی کنید؟
چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، به منظور دست یافتن به نظر پاسخگویان نسبت به میزان رضایت از مورد تعداد، امکانات تفرجی، فضای تفریحی، وضعیت بهداشت و امنیت پارک های شهر تهران و خصوصیات پارک ایده آل به اجرا درآمده، یافته های این طرح به قرار زیر است:
1. 62 درصد از پاسخگویان را زنان و38 درصد را مردان تشکیل می دهند.
2. 20 درصد پاسخگویان در گروه سنی 30-26 سال قرار دارند.
3. 37 درصد پاسخگویان همیشه به پارک می روند.
4. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 27 درصد در محله شان پارک وجود ندارد.
5. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 47 درصد برای تفریح به پارک می روند .
6. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 28درصد بالا بودن ظرفیت تفرجی راارخصوصیات یک پارک ایده آل دانسته اند.
7. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 43درصد از وضعیت بهداشت و نظافت پارک ها راضی بوده اند.
8. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 45درصد از وضعیت امنیت پارک ها رضایت داشته اند.
9. از میان پاسخگویانی که به پارک می روند، 70درصد رعایت نظافت را وظیفه مردم برای مراقبت از پارک ها می دانند.
10. مهمترین دلیل 50درصد پاسخگویانی که اصلا به پارک ها نمی روند، کار زیاد است.
جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1000 نفر پاسخگو 62 درصد زن و 38درصد مرد هستند.
جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس
| جنس |
تعداد |
درصد |
| زن | 622 |
62 |
| مرد | 378 |
38 |
| جمع | 1000 |
100 |
نمودار شماره 1
سن پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 2، از میان 1000نفر پاسخگو 20 درصد بین 30- 26 سال و 8 درصد 60 سال به بالا سن دارند.
جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن
| سن |
تعداد |
درصد |
| 30-26 سال | 197 |
20 |
| 25-21 سال | 146 |
15 |
| 20-15 سال | 142 |
14 |
| 35-31 سال | 134 |
13 |
| 40-36 سال | 128 |
13 |
| 45-41 سال | 88 |
8 |
| 60سال به بالا | 78 |
8 |
| 50-46 سال | 46 |
5 |
| 60-51 سال | 41 |
4 |
| جمع | 1000 |
100 |
نمودار شماره 2
منطقه محل سکونت پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3 از میان 1000 نفر پاسخگو 44درصد در مناطق (1الی 5) و 2درصد در مناطق ( 20 و 22 ) سکونت دارند.
جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس منطقه سکونت
| منطقه سکونت |
تعداد |
درصد |
| مناطق1 الی 5 | 440 |
44 |
| مناطق6 الی 10 | 155 |
15 |
| مناطق11 الی15 | 231 |
23 |
| مناطق16 الی 20 | 162 |
16 |
| مناطق 21و22 | 12 |
2 |
| جمع | 1000 |
100 |
پاسخگویان به پارک می روند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1000 نفر پاسخگو،38 درصد از پارک ها استفاده نکرده و37 درصد استفاده می کنند .
جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس رفتن به پارک
| پاسخگویان به پارک می روند |
تعداد |
درصد |
| خیر | 378 |
38 |
| بله | 375 |
37 |
| گاهی اوقات | 247 |
25 |
| جمع | 1000 |
100 |
نمودار شماره 3
در محله پاسخگویان به اندازه کافی پارک وجود دارد ؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان 622 نفر پاسخگویی که به پارک می روند 49 درصد عنوان کرده اند در محله آنها پارک به اندازه کافی وجود دارد .
جدول شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس وجود پارک کافی در محله آنان
| وجود پارک کافی در محله پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| بله | 307 |
49 |
| خیر | 168 |
27 |
| تا حدی | 147 |
24 |
| جمع | 622 |
100 |
نمودار شماره 4
پاسخگویان به چه منظوری به پارک ها می روند ؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 622 نفر پاسخگویی که به بوستان یا پارک می روند 47 درصد برای تفریح به بوستان ها می روند.
جدول شماره 6- توزیع پاسخگویان بر اساسدلیل رفتن آنها به پارک ها
| پاسخگویان به چه منظوری به پارک می روند |
تعداد |
درصد |
| تفریح |
293 |
47 |
| بازی کودکان |
142 |
23 |
| تغییر روحیه |
103 |
16 |
| ورزش |
81 |
13 |
| درس خواندن |
3 |
1 |
| جمع |
622 |
100 |
نمودار شماره 5
خصوصیات پارک ایده آل از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، لازم است تاکید شود در پاسخ به این پرسش برخی پاسخگویان بیش از یک خصوصیت را عنوان کرده اند، بر این اساس از میان 622 نفر پاسخگویی که به پارک می روند 28درصد ایشان ظرفیت تفرجی بالا را از خصوصیات پارک ایده ال دانسته اند.
جدول شماره 7- توزیع پاسخگویان بر اساس خصوصیات پارک ایده آل
| خصوصیات پارک ایده آل از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| ظرفیت تفرجی بالا |
225 |
28 |
| امنیت |
160 |
20 |
| امکانات بازی |
130 |
16 |
| ایجاد آرامش |
110 |
13 |
| سرویس های بهداشتی تمیز |
71 |
9 |
| وسایل ورزشی |
64 |
8 |
| وجود سکوهای نشستن |
33 |
4 |
| بوفه |
15 |
2 |
| جمع |
799 |
100 |
نمودار شماره 6
نظر پاسخگویان در مورد نظافت پارک ها
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8 ، از میان 622 نفر پاسخگویی که به پارک می روند 43 درصد از نظافت پارک ها راضی هستند.
جدول شماره 8- توزیع پاسخگویان بر اساس نظافت پارک ها
| نظافت پارک ها از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| راضی |
268 |
43 |
| تا حدی راضی |
179 |
29 |
| نا راضی |
174 |
28 |
| جمع |
622 |
100 |
نمودار شماره 7
نظر پاسخگویان در مورد امنیت پارک ها
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان 622 نفر پاسخگویی که به پارک می روند45 درصد از امنیتی که در حال حاضر در پارک های تهران برقرار شده است رضایت دارند.
جدول شماره 9- توزیع پاسخگویان بر اساس امنیت در پارک ها
| امنیت در پارک ها از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| از امنیتی که برقرار شده راضی هستم |
280 |
45 |
| وجود اراذل و اوباش |
155 |
25 |
| هنوز معتادان زیادی در پارک ها وجود دارند |
115 |
18 |
| برای خانم ها جای امنی نیست |
72 |
12 |
| جمع |
622 |
100 |
نمودار شماره 8
نظر پاسخگویان نسبت به وظیفه مردم در مراقبت از پارک ها
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره10، از میان 622 نفر پاسخگویی که به پارک می روند ، 70 درصد رعایت نظافت را به عنوان وظیفه مردم برای مراقبت از پارک ها دانسته اند.
جدول شماره 10- توزیع پاسخگویان بر اساس وظیفه مردم برای مراقبت از پارک ها
| وظیفه مردم برای مراقبت از پارک ها از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| رعایت نظافت | 433 |
70 |
| استفاده صحیح از امکانات | 108 |
17 |
| استفاده صحیح از فضای سبز | 81 |
13 |
| جمع | 622 |
100 |
نمودار شماره 9
دلایل پاسخگویانی که به پارک ها نمی روند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، دلیل50 درصد از 378 نفر پاسخگویی که به پارک ها نمی روند، کار زیاد است .
جدول شماره 11- توزیع پاسخگویان بر اساس دلایل نرفتن به پارک ها
| دلایل پاسخگویانی که به پارک ها نمی روند |
تعداد |
درصد |
| کار زیاد | 188 |
50 |
| بی علاقگی ( بی حوصلگی ) | 60 |
16 |
| نا امنی پارک ها | 47 |
12 |
| بیماری | 37 |
10 |
| پارک نداریم | 36 |
9 |
| شلوغی پارک ها | 10 |
3 |
| جمع | 378 |
100 |
نمودار شماره 10
مدیر طرح: سمیه گایگانی
همکاران: شبنم چهره، فریده درفشی، سیامک کفایی، سرورالسادات هاشمی