در هفتههاي اخير قراردادهاي جايگزيني 200دستگاه مينيبوس به سرانجام رسيده است. اين طرح نخستين گام مشترك عملي مديريت شهري و دولت براي كاهش آلودگي هواي پايتخت است كه براساس آن تا پايان تابستان 200دستگاه مينيبوس فرسوده تهران با همكاري شهرداري پايتخت از چرخه حملونقل عمومي خارج ميشوند. در عين حال تأمين اعتبار جايگزيني مينيبوسهاي فرسوده از طريق تبصره ماده21 قانون بودجه نيز در دست اقدام است كه خروج مينيبوسهاي فرسوده كلانشهرها در تبصره پيگيري شده است. به گفته يوسف رشيدي يكي از مسئولان سازمان محيطزيست و رئيس سابق شركت كنترل كيفيت هواي تهران، خروج مينيبوسهاي فرسوده يكي از اصليترين دغدغههاي مسئولان شهري و سازمان حفاظت محيطزيست در دوره اخير است. بدينترتيب از محل اعتبارات سازمان محيطزيست و با همكاري شهرداري تهران 200دستگاه مينيبوس فرسوده شهر تهران تا 2ماه آينده از چرخه حملونقل خارج خواهند شد. از اينرو پيرو بند «ق» قانون بودجه و همكاري وزارت نفت با استفاده از بهينهسازي مصرف سوخت اعتبارات خروج مينيبوسهاي فرسوده تأمين خواهد شد. بر اين اساس، سرمايهگذاران و بانكها ميتوانند با تأمين اعتبار از طريق فاينانس، خروج مينيبوسهاي فرسوده را آغاز كنند و پس از آن پول خود را دريافت كنند.
هماكنون بالغ بر 2هزار مينيبوس فرسوده در شهر تهران تردد دارند كه در 2سال گذشته تنها 121دستگاه از رده خارج شده بودند اما با پيگيريهاي بهعمل آمده، در چندين مرحله همه مينيبوسهاي فرسوده شهر تهران با مينيبوسهاي نو جايگزين خواهند شد.
به موجب تصميم مسئولان، يكهزار دستـگـاه مينيبوس تـحتپوشش اتوبوسراني نيز در سالجاري از رده خارج ميشوند و به رانندگاني كه مينيبوس خود را نوسازي نكنند، اجازه فعاليت در تهران داده نميشود. مينيبوسها و اتوبوسهاي تهران بهعنوان وسايل نقليه حملونقلي ارزان قيمت، مورد توجه ميليونها نفر از شهروندان هستند و مسئولان ميكوشند همه سعي خود را براي ارتقاي كيفيت آلودگي اين وسايل بهكار برند. پس از آغاز نصب فيلتر دوده روي اتوبوسهاي پايتخت، موضوع نوسازي مينيبوسها در دستور كار قرار گرفته است. طرح نوسازي مينيبوسهاي فرسوده پايتخت بهعنوان گامي مهم، به مراحل پاياني خود نزديك ميشود. در پي برنامه مشترك مديريت شهري، سازمان محيطزيست و ستاد مديريت سوخت براي نوسازي مينيبوسهاي فرسوده تهران، كار نوسازي اتوبوسها هم به مراحل اجرايي نزديك ميشود.
سن فرسودگي مينيبوسهاي كشور براساس رأي سازمان محيطزيست،8 سال تعيين شده است، در حالي است كه بخش اعظم مينيبوسهاي پايتخت عمري بالاي 20 تا 25سال دارند. در حال حاضر طبق آمار شركت واحد اتوبوسراني، حدود هزارو100 دستگاه مينيبوس فرسوده در تهران فعال هستند. در عين حال اگر مينيبوسهايي كه تحتنظارت سازمان اتوبوسراني تهران نيستند نيز به اين تعداد اضافه شود، اين رقم به 2هزار دستگاه مينيبوس فرسوده خواهد رسيد. طرح جايگزيني مينيبوسهاي فرسوده قرار بود از ابتداي سال83 در دستور كار سازمان حفاظت محيطزيست قرار گيرد اما با توجه به عدمهمكاري دستگاههاي ذيربط در اين زمينه اين طرح موفقيت چنداني نداشت و تنها 121دستگاه مينيبوس در تهران نوسازي شد.
فرسودههاي آلوده
براساس تحقيقات و آزمايشهاي انجام شده بر تعدادي از مينيبوسهاي فعال تهران، مجموع ميزان آلودگي توليدشده شامل منواكسيدكربن، تركيبات آلي فرار بدون متان، اكسيدهاي نيتروژن، دياكسيد گوگرد و ذرات معلق در مينيبوسهاي بنز كه عمر بالاي 5سال دارند، 23هزارو 67ميليگرم در هر كيلومتر و مينيبوسهاي فيات با عمر بالاي 5سال، 26هزارو662 ميليگرم در هر كيلومتر است. ضمن اينكه مينيبوسهاي با عمر زير 5سال نيز معادل 19هزارو308 ميليگرم در هر كيلومتر آلودگي توليد ميكنند.