بازيگري كه حداقل براي يك شب 5ميليون تومان پول گرفته تا با شركت كردن در اين تولد، به اعتبار پوشالي برگزاركننده آن مهماني بيفزايد. پديده بازيگران كادويي! متأسفانه چند سالي ميشود شكل گرفته است؛ آن هم از طرف عدهاي كه احتمالايكشبه پولدار شدهاند و از آنجا كه راه و رسم زندگي را بلد نيستند بهخودنمايي روي ميآورند و از هر راهي سعي ميكنند براي خودشان اعتباري دست و پا كنند؛ افرادي كه با كارهايي شبيه به اين، باب جديدي در مقوله تجملگرايي باز كردهاند.
نوكيسگان در شهر
4-3 سالي ميشود كه اين محفلهاي تجملگرايانه در تهران برگزار ميشود و كساني كه مثلا به يكي از عوامل سينمايي مثل يك تهيهكننده يا حتي عكاس مخصوص فلان بازيگر دسترسي دارند با توجه به رابطههايشان با چهرههاي سينمايي براي مهمانيهايشان هماهنگ ميكنند. دكتر مجيد ابهري، آسيبشناس اجتماعي، همان ابتداي كار با تعبيري جالب اين قشر عجيب و غريب را معرفي ميكند؛ «برگزاركنندگان اين مجالس نوكيسگاني هستند كه بهتازگي ظهور كردهاند. قشر نوكيسه در جامعه ما باعث بروز آسيبهاي خاصي از نگاه رفتاري و اجتماعي شده است. اين افراد قشر جديدي هستند كه با درآمدهاي سرشار خود از طريق رانت و ويژهخواري به پولهاي كلان دست يافتهاند اما فرهنگ طبقه خاص خود را ندارند؛ بنابراين به ايجاد هنجارهاي نوپديد دست ميزنند. هنجارهاي نوپديدي كه توسط نوكيسگان در جامعه انجام ميشود باعث ارائه الگوهاي منفي رفتاري و ضدارزش به سايرين نيز ميشود و ميتوان گفت از نگاه رفتارشناسي پارهاي از اينگونه رفتارها همانند ويروسهاي اجتماعي به ديگر شهروندان بهويژه جوانان سرايت ميكند.»
جشن طلاق؟ داريم مردم؟!
آقاي دكتر كه چندين سال است در رابطه با قشر تازه متولدشده جامعهمان تحقيقات زيادي انجام داده، از مهمانيها و مراسم عجيب و غريب اين دست افراد به خوبي باخبر است؛ «در رابطه با اينگونه رفتارهاي نوپديد از اين افراد تازه به دوران رسيده ميتوان به برپا كردن جشن طلاق يا برگزاري جشن تولد براي حيوانات خانگي مثل سگ و گربه اشاره كرد. البته آخرين مدل از برگزاري اينگونه مجالس تجملاتي و غيرمعمول، حضور هنرپيشهها و چهرههاي شناخته شده در مجالس و مهمانيهاست. اخيرا در برخي از مهمانيها بهويژه در مراسم نامزدي و تولد، شخص برگزاركننده بهعنوان كادو يا هديه جشن از يكي از چهرههاي معروف و سلبريتي (معمولا بازيگران مطرح سينمايي) دعوت به عمل ميآورد تا در مهماني حضور به هم رساند و به قول خود ضمن گرم كردن مجلس حضار را سورپرايز كند. چهرههاي معروف سينمايي نيز بيشتر با گرفتن پولهاي كلان كه از 5ميليون شروع شده و تا 60ميليون تومان براي 3الي 4ساعت ميرسد در اين مجلس حاضر شده و همانند مهمانان ديگر در مهماني شركت ميكنند اما مسئلهاي كه در اين جشنها اتفاق ميافتد هيجان مهمانان ديگر از ديدن چهرههاي مطرح سينمايي در جمع خود است. آن وقت گوشيهاي موبايل، دوربينهاي عكاسي و تبلتها بهكار گرفته شده و عكسهاي يادگاري در كنار چهره معروف برداشته ميشود.»
در اين مورد چندين سؤال اساسي وجود دارد؛ يكي اينكه مقصر اصلي اينگونه مجالس و مهمانيها كيست؟ برگزاركننده يا بازيگران يا ديگر حاضرين در مهماني كه با ديدن يك چهره معروف عنان ازكف ميدهند؟ سؤالاتي كه از نظر آسيبشناسي جوابهاي مشخصي دارد؛ «از نگاه آسيبشناسي اينگونه رفتارها فقط از قشر تازهبهدوران رسيده سر ميزند. از طرف ديگر بقيه مردم بايد بدانند افراد و چهرههاي سينمايي هم انسانهايي همانند ما هستند، چه تفاوتي دارد؟ در بعضي از اين قبيل مهمانيها هيجان برخي از جوانان و خانمها با ديدن اين افراد به اندازهاي زياد است كه اين حجم از استقبال براي صاحب مجلس بسيار خوشحالكننده است و وي با اين كار از نظر رواني ارضا ميشود. »
هنر اجارهاي
بازيگران شركتكننده در اين مراسم هم به نوبهخود تقصيركارند؛ كساني كه كافي است دم از حقوق زياد و بازيهاي ضعيفشان بزني تا رگ گردنشان باد كند و در آخر نطقشان هم بگويند هنرشان قيمت ندارد اما حاضرند براي اينجور مهمانيها ميليوني پول بگيرند و بيخيال هنر و ارج و قرب آن شوند. دكتر ابهري براي اين دسته از بازيگران هم تعاريف جالبي دارد؛ «اگر اين رفتار در جامعه سرايت پيدا كند از اين به بعد ما شاهد هنرپيشههاي استيجارياي خواهيم بود كه براي چند ساعت، پولي بيشتر از حضور در يك سريال يا فيلم سينمايي ميگيرند. البته هستند چهرههاي معروف سينمايي و تلويزيوني كه ممكن است در مهمانيهاي دوستان و اقوامشان بدون دريافت هيچگونه وجهي شركت كنند كه ما در مورد اين افراد و اشخاص صحبتي نميكنيم. صحبت ما در مورد كساني است كه در ازاي گرفتن پول معين، در ساعتي معين در فلان محله و مهماني حاضر ميشوند. اگر هم هركدام از اين بازيگران بخواهند انكار كنند اسامي آنهارا با قيد مكان و ساعت جشني كه در آن بودهاند اعلام خواهم كرد.»
دنياي فخرفروشان
دكتر ابهري معتقد است اين مدل مهمانيها روش جديد پزدادن و فخرفروشي است كه قشر تازهبهدوران رسيده و يكشبه پولدار شده آن را پايهريزي كرده است؛ «از نگاه كالبدشكافي رفتاري كساني كه مرتكب اينگونه رفتارها ميشوند اولا ميخواهند جايگاه و پايگاه اجتماعي خود را به رخ مهمانها و اقوام بكشند؛ يعني ميخواهند با اين رفتارشان بفهمانند كه ما ميتوانيم فلان هنرپيشه يا چهره معروف را به خانه خود بياوريم. با خوشحالي برخي از افراد در اين مهماني كه با قرار گرفتن در كنار اين چهرهها اتفاق ميافتد آنها نوعي احساس غرور كاذب ميكنند و در نهايت اينكه بازيگر شركتكننده در اين مهماني به درآمدي بدون زحمت ميرسد و براي 3 الي 4 ساعت پول هنگفتي ميگيرد.»
بر هيچكس پوشيده نيست اين قشر از جامعه در اقليت هستند اما اكثريت در قبال اين افراد بايد چه بكنند؟ بحثي كه از نظر آسيبشناسي باز هم مربوط به كساني ميشود كه به هر دليلي در مهماني حضور دارند اما جزو حلقه نوكيسگان نيستند؛ «مردم هنگام مواجهه با اينگونه افراد بايد با كمال خونسردي همانند انسانهاي معمولي با چهرهها برخورد كنند؛ اولا هيجانزده نشوند، ذوقزده نشده و از جاي خود نپرند و فكر نكنند آدم فضايي يا مريخي به اين مهماني آمده. افرادي كه با ذوقزدگي به دور اين اشخاص جمع ميشوند بيشتر مقصر هستند تا دعوتكننده اينگونه اشخاص. وقتي به حضور اينگونه افراد توجه نكنند، برگزاركنندگان ميفهمند كه كار خارقالعادهاي نكردهاند و هنرپيشهها هم مثل ساير مردم عادي در مهماني شركت ميكنند.»
البته در اين زمينه فقط نبايد به حضور هنرپيشهها اشاره شود. چهرههاي معروف مثل فوتباليستها، ورزشكاران ديگر يا خوانندگان زيرزميني و گروههاي پاپيولار موسيقي (اكثرا بدون مجوزها مثل گروههاي رپ) هم در اين مجالس حضور دارند. بهدليل حراست سفت و سخت صدا و سيما مجريان و بازيگراني كه مربوط به تلويزيون ميشوند خيلي در اين محافل حضور ندارند اما بهطور كلي فعلا در اين قبيل برنامهها هنرپيشههاي سينما با اختلاف در صدر جدول قرار دارند؛ در صدر جدول مهمانيهايي كه اغلب از ميدان ونك به بالاي تهران برگزار ميشوند و ممكن است در شهرهاي بزرگ ديگر هم چنين اتفاقي افتاده باشد؛ اتفاقي با نام تجملگرايي كه آفت اين روزهاي شهر تهران شده است.
سوپراستار سر ميز افطار 20ميليون تومان
هنوز نوشتن مطلب تولدهاي مجلل با حضور چهرههاي سرشناس عرصه بازيگري تمام نشده بود كه در سايتها خبر رسيد، پاي تجملگرايي و اسراف، به مهمانيهاي ماه مبارك رمضان هم رسيده و عدهاي سودجو مراسم افطاري ميليوني ترتيب ميدهند و در آن از چهرههاي مختلف ورزشي و هنري دعوت ميكنند تا در آن حضور داشته باشند. ماجراي اين افطاريها زماني جدي شد كه يكي از سايتهاي خبري از تلاش يك شركت كارگزار پردهبرداري و اعلام كرد كه اين شركت با ارسال پيامكهاي تبليغاتي مردم را ترغيب به برگزاري مراسم افطاري خود با حضور هنرمندان ميكند. اين شركت در متن پيامكاش گاهي حتي اسامي بازيگراني كه قرار است در مراسم حضور پيدا كنند را اعلام ميكند. در تماسي كه خبرنگار يكي از اين سايتها با اين شركت گرفته معلوم شده كه ميزان دريافتي شركت براي برگزاري مراسم افطاري با حضور بازيگران بستگي به معروف بودن و شهرت بازيگر مورد نظر دارد. براي همين، قيمت پايه از 600هزار تومان شروع شده و به 18ميليون تومان هم ميرسد. مدير شركتي كه اين كارها را انجام ميدهد ميگويد: «بستگي دارد به محبوبيت هنرپيشهاي كه انتخاب ميكنيد. همچنين اگر آخر هفته و ايام تعطيل باشد اين نرخ بالاتر هم ميرود. پايه قيمتهاي ما از شبي 600هزار تومان است». او ميگويد: «يكي از سوپراستارها به تنهايي 20ميليون تومان براي حضور در يك مراسم افطاري ميگيرد».
واكنشهاي منفي به تجملگرايي تازه به دوران رسيدهها
كافي بود گزارش اين پيامكها منتشر شود تا افراد مختلف نسبت به آن واكنش نشان دهند. مهدي عيسيزاده، عضو كميسيون اجتماعي مجلس يكي از اين افراد است كه ميگويد: «برگزاري مراسم اينچنيني علاوه بر ترويج مصرفگرايي، به تجملپرستي و دوري از آرمانهاي ديني منجر خواهد شد». او ماه رمضان را ماه رسيدگي به مستضعفان و ايتام ميداند و ميگويد: اينگونه اقدامات هيچ سنخيتي كه قرار است مناسب اين ايام مبارك باشد ندارد؛ «شما به من بگوييد كجاي دين مقدس اسلام ترويج مصرفگرايي را مثبت خوانده كه اكنون چنين سفرههايي با پولهاي كلان در گوشه و كنار كشور باز ميشود.»
او با بيان اينكه حضور هنرمندان در مراسم افطاري برخي ارگانها يا شركتها با صرف هزينههاي گزاف مثال واضح نقض عدالت است، گفت: «چرا بايد براي حضور هنرمندان در مراسم افطاري هزينههاي گزافي پرداخت شود درحاليكه بسياري ازمردم حتي براي تهيه افطاري ساده نيز از تمكن مالي برخوردار نيستند».
اين نماينده مردم در مجلس نهم، با تأكيد بر اينكه ماه رمضان فرصتي براي انجام كارهاي خير و كمك به مردم است، گفت: «اميد است با هدايت منابع مالي در اين ماه عزيز به سمت و سوي مكانهاي خيريه، ثواب اخروي نصيب افراد شود».عيسيزاده با بيان اينكه اسراف در هيچ زماني با روح اقتصاد مقاومتي سازگار نيست، گفت: «بايد براي جلوگيري از برگزاري مهمانيهاي تجملي بهويژه در ماه مبارك رمضان نظارت بيشتري وجود داشته باشد».
عضو كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي، يادآور شد: «هدايت منابع مالي به سمت و سوي رونق اقتصاد كشور كه از سويي به كاهش بيكاري و بهبود شرايط زندگي مردم كمك ميكند بيشك بهتر از برگزاري مهمانيهاي اشرافي است».