موضوع رعايت حجاب از سوي زن هم يكي از مواردي است كه برخي مردها يا با ملاحظه آن را مطرح و يا آنقدر در بيانش تعلل ميكنند كه ديگر حل آن موضوع به راحتي گذشته نيست. كارشناسان پيشنهاد ميدهند افرادي كه علاقه دارند همسرشان حجابي متناسب با شئون اسلامي، اجتماعي و فرهنگي جامعه داشته باشند حتما قبل از ازدواج اين موضوع را مطرح كنند چون بعد از ازدواج ممكن است حرفزدن دربارهاش اختلافات زيادي ايجاد كند. دكتر مجيد ابهري، روانشناس و متخصص علوم رفتاري كه در كلينيك تخصصياش زياد با اين موضوع مواجه بوده است، توضيح ميدهد كه موضوع رعايت حجاب از سوي همسر چگونه و در چه زماني بايد مطرح شود. او ميگويد كه 30درصد اختلافات در خانوادههاي ايراني به همين موضوع حجاب ربط دارد كه آمار بالايي است و بايد همسران تلاش كنند اين موضوع قبل از اينكه تبديل به چالش شود درون خانوادهها حل شود.
مهمترين موضوع در رابطه با مطرح كردن مسئله حجاب با همسر اين است كه اين موضوع اصلا كي بايد مطرح شود؛ قبل يا بعد از ازدواج؟ جواب بسيار واضح است: قبل از ازدواج چون در اين مرحله هنوز تصميمي براي زندگي مشترك شكل نگرفته و عدمپذيرش درخواستهاي هر كدام از طرفين ميتواند منجر به اين شود كه آن ازدواج شكل نگيرد. ولي متأسفانه گاهي پسران جوان آنقدر در فضاي عشق و عاشقي قرار ميگيرند كه يا يادشان ميرود ارزشها و خواستههاي خود و خانوادهشان را مطرح كنند و يا اينكه بهدليل ترس از عدمپذيرش اين موضوع از سوي دختر مورد علاقه، آنها را مطرح نميكنند كه كار اشتباهي است. همين موضوع باعث ميشود كه بعضي از خانمها ميگويند قبل از ازدواج موضوع رعايت حجاب با آنها مطرح نشده و همين ظاهر فعلي توسط مردان پذيرفته شده اما بعدا اين حرفها به ميان آمده و الان پذيرشاش از سوي آنها مشكل است. به همينخاطر در مورد كساني كه قبل از آغاز زندگي باورها و ارزشهاي اخلاقي خود را به همسران نگفتهاند بايد بگوييم كه از نگاه روانشناسي و رفتاري، بانوان، علاقهمند به اجراي نظريات و دستورات همسرانشان هستند اما اين اجرا شرايط و مقرراتي دارد كه يكي از آنها اين است كه اين خواستهها بهموقع و در زمان خودش مطرح شود.
اين يك نكته مهم و غيرقابل كتمان است كه بيان خواستههاي اخلاقي بايد همراه با اجراي مباني ارزشها توسط خود مردان باشد چرا كه بعضي از بانوان گلهمند هستند كه مردان از آنها درخواست ميكنند كه حجاب را رعايت كنند اما خودشان بهدنبال تنوعطلبي ميروند يا اصلا خودشان پوشش خوبي ندارند. نكته مهم اينجاست كه رطب خورده نميتواند منع رطب كند؛ يعني خود مرد بايد عامل به اصول اخلاقي باشد. ضمن آنكه بايد خواستههاي مرد مطابق قوانين شرعي باشد و نه يك چيز سليقهاي.
يك دفعه انتظار تغيير نداشته باشيد. هيچكس يك شبه متحول نشده است. پس مرداني كه علاقه دارند همسرشان حجاب مناسبي داشته باشد بايد بدانند همان زن طي 30-20 سال گذشته با رويكرد ديگري زندگي كرده و الان براي تطبيق با شرايط فعلي نياز به زمان كافي دارد. پس مردها بايد با حوصله و صبر اين زمان را در اختيار همسرشان قرار دهند تا پوششاش را تغيير دهد.
دستور ندهيد. اين را مردان بايد بدانند كه بيان خواسته مورد نظرشان بايد همراه با احترام و شرايط ادب باشد نه بهصورت فرمان يا دستور از بالا به پايين چراكه اينگونه رفتارها ايجاد مقاومت و حتي واكنشهاي لجاجتآميز در پي دارد. براي همين، درخواستهاي اينچنيني بايد در فضايي صميمانه و به دور از چالش باشد.
چهكسي هست كه از گفتوگوكردن ضرر كرده باشد. هر چقدر كه ميزان گفتوگو بين همسران زيادتر شده مشكلات در آن خانواده بهتر حل شده است. پس بحثهاي دوستانه و آرام در مورد مزاياي حجاب با همسران ميتواند سرآغاز مناسبي براي شروع اين حركت باشد. اگر خود مرد توانايي علمي و گفتاري ندارد بايد از كتب و مقالات يا محصولات ديگر فرهنگي براي همسرش استفاده كند. حتي ديدن برخي فيلمهاي ايراني كه در سالهاي اخير با رويكرد عفاف و حجاب ساخته شدهاند ميتواند راهگشا باشد.
زنها هم غالبا مثل مردها غيرت دارند. پس مردها ميتوانند از اين اهرم براي تحريك زنها استفاده كنند. بنابراين بيان واقعي اين نكته كه هيچ مردي راضي نيست چشمان هوسباز افراد بيقيد بر همسر آنها بيفتد ميتواند از نظر احساسي محرك خوبي براي آغاز حجاب باشد.
اين را بارها گفتهايم كه مقايسه، تحقير يا گفتار آزاردهنده نهتنها مؤثر نيست بلكه موجب بروز نتايج معكوس ميشود. هر چقدر ما به مردها ميگوييم كه نكتههاي زيادي را در اين رابطه رعايت كنند به بانوان هم ميگوييم كه اجراي خواسته همسرانشان نشانگر شكست، عقبنشيني يا حقارت نيست. اين را به اين دليل ميگوييم كه بعضي اوقات دوستان و نزديكان خانمها با تحريكات منفي از آنها ميخواهند در اين زمينه مقاومت كنند و همين موضوع موجب بروز اختلافات طولاني و تلخ شدن روابط زناشويي ميشود.
تداوم داشتن گفتوگوها در افزايش ميل زن به رعايت بيشتر حجاب خيلي مؤثر است. گاهي ديده شده مردها يك جمله در سال به زنشان ميگويند كه حجابت را رعايت كن بعد تا سال بعد ديگر پيگير اين خواسته نيستند و همين باعث بيخيالي زن ميشود، درحاليكه خواسته بايد مداوم و در عين حال با آرامش وخونسردي باشد. ضمن اينكه تبديل مباحث اخلاقي و علمي و فرهنگي به بحثهاي خستهكننده باعث دلزدگي افراد از معيارهاي ارزشي ميشود. بنابراين عمل به باورهاي ديني استفاده از كلام عاطفي حتي عاشقانه براي اجراي يك قانون الهي و اجتماعي نهتنها نبايد باعث شرم شوهران شود بلكه بزرگترين اهرم تشويقي در اين موضوع بهحساب ميآيد.
كاري ندارد كه هر موقع همسرتان با چادر يا با حجابي كه شما از او درخواست كردهايد در جمع حاضر شد براي او گل بخريد يا كادويي در شأن كارش به او هديه دهيد. حتي اين كار را ميتوانيد در همان جمع انجام دهيد. حمايت عاطفي و معنوي شما از اين كار باز كننده گره كور ماجراست. اين حمايتها هر چقدر بيشتر باشد زنها علاقه بيشتري براي انجامش پيدا ميكنند. پس فراموش نكنيد كه تشويقهاي مادي و عاطفي و بيان عبارات دلگرمكننده و تشويقي هنگام استفاده از حجاب توسط همسران عامل مهمي در تداوم اين فرايند اخلاقي است. همچنين ايجاد و تقويت مهارت اجتماعي، عدمترس از تمسخر ديگران و... را هم شما بايد به همسرتان آموزش دهيد. در حقيقت مردها وظيفه دارند تا مدتي نقش معلم مهربان را بازي كنند. شما حاضريد اين كار را انجام دهيد؟
خب طبيعي است وقتي شناختي از موضوع حجاب وجود نداشته باشد در پارهاي موارد هم اين اتفاق پيش ميآيد كه خانم احساس ميكند حجاب او استاندارد و براساس قوانين الهي است كه همين تفكر باعث ايجاد مقاومت و لجاجت در آنها ميشود. در اينگونه موارد مردان بايد با ارائه معيارهاي استاندارد حجاب مورد قبول شرع به بانوان الگوي اصيل و واقعي حجاب را نشان داده و دوستانه از همسران خود درخواست تطبيق رفتارهايشان با اين معيارها كنند.
خب گاهي ديگر واقعا نميشود هيچ كاري كرد. روزهايي هست كه مردها احساس ميكنند همه راهها را رفتهاند و به نتيجه نرسيدهاند، بنابراين در مقابل ادامه لجاجت و عدمپذيرش زن، ممكن است شوهر خداي ناكرده روابط زناشويي را به جدايي و طلاق برساند كه قطعا كار اشتباهي است. براي همين پيشنهاد ميشود قبل از هرگونه تصميمگيري غيرقابل جبران در اين زمينه، شوهر يا آقايان از حضور كارشناسان ديني روحانيت و يا مشاورين مراكز مشاوره در اين زمينه بهره بگيرند و اجازه ندهند كه كاشانه آنها متلاشي شود. خانمها هم بدانند هيچچيزي بالاتر از حفظ اصل خانواده نيست و بايد گاهي خودخواهي يا اثبات موقعيت و يا جايگاهشان را كنار بگذارند و آنطور زندگي كنند كه همسرشان دوست دارد.
آيا اجازه دخالت به خانوادهها بدهيم؟ اين سؤال جدي بسياري از افراد در اين زمينه است. كارشناس ما ميگويد كه اگر خانوادهها مخصوصا بزرگترهاي خانواده نقش ريش سفيدي دارند و خانم از آنها حرفشنوي دارد بهتر است بهعنوان راهحل آخر به آنها مراجعه كرد اما اگر چنين نقشي وجود ندارد و موضوع به دخالت خانوادهها ميانجامد مطرح نشود بهتر است.