در صنعت سینما امکانات معنوی؛ هم‌پای زیرساخت‌های فنی و علمی به این بازار مساعدت می‌کنند. اگر ادبیات و نمایشنامه و شعر می‌توانند دستمایه ساخت فیلمها باشند باید در نظر داشته باشیم سینما از امکانات فنی و تکنولوژی نیز به روز استفاده می‌کند.
گذر از سینمای صامت؛ ورود فیلم رنگی به سینما؛ سیستم‌های تصویر برداری ایستاویژن و پاناویژن؛ و سرانجام ظهور سینمای دیجیتال و استودیوهای مجهز رایانه‌ای همگی باعث شدند ژانرهای سینما جان تازه‌ای بگیرند.
در این بین ژانر علمی تخیلی ارباب بلامنازع گونه‌ای از سینما شد که بقایش؛ صفر تا ۱۰۰ منوط به پیشرفت سیستم‌های یارانه‌ای و استودیوهای دیجیتال است.
نکته مهم در این ژانر نام علمی نام است. در نظر داشته باشید که هرگز قرار نیست آنچه در یک فیلم عیلمی تخیلی می‌بینید برمبنای اصول پذیرفته شده‌ی علمی و مورد تائید دانشمندان مربوطه باشند.
این ژانر تمام هویت و ذات خود را مدیون گمانه‌زمانی‌هایی است که از علوم انسانی؛ ادبیات و دانش روز وام گرفته است.
البته بواسطه‌ی همین عاریت باشکوه، گونه‌ی علمی تخیلی به ژانری بسیار پر طرفدار تبدیل گرده است.
جدای از این؛ موارد جدیدی مانند حضور موجودات فضایی و کلا فرازمینی؛ استفاده از حس برتر و حس ششم؛ سفر در آینده و چرخش در زمان نیز در داستان‌های علمی تخیلی مورد استفاده‌اند.
ژانر علمی تخیلی بشدت با ژانر های ترکیبی؛ ترسناک و آپوکالیپسی خویشاوندی دارد. در حقیقت از وقتی داستانک‌های فرعی در این ژانر جزو قواعد ژانر قرار گرفت؛ این قرابت ها بیشتر بوجود آمد.
طی سالهای اولیه سینما تا اواسط دهه ۲۰ چندین پیشگام سینما مانند ژرژ می لیس( ۱۹۳۸-۱۸۶۱) به سینمای علمی تخیلی ورود کردند. هنوز هم فیلم صامت و ماندگار "سفر به ماه" ساخته‌ی می لیس محصول ۱۹۰۲ اثر درخشان این ژانر و احتمالا اولین آن به شمار می‌آید.
در ۱۹۲۷ فریتز لانگ (۱۹۷-۱۸۹۰) فیلمساز برجسته آلمانی با اثر ماندگارش "متروپلیس" به نوعی قواعد این ژانر را پایه‌گذاری کرد. ساخته‌های کم مایه و یا متوسطی نیز در دوران قبل از جنگ جهانی دوم در این ژانر ساخته شدند که اگرچه فیلم‌هایی سطحی بودند اما به هرحال قواعد ژانر را رعایت می‌کردند و برای همین مخاطبان و تماشاگران سینما از دهه ۳۰ دیگر با گونه‌ی علمی تخیلی آشنا شده بودند.
در دهه ۶۰ سینمای علمی تخیلی به اوج بلوغ و تکامل خود رسید. آثاری مانند "یک اودیسه فضایی" محصول ۱۹۶۸ و "پرتقال کوکی" محصول ۱۹۶۹ هردو ساخته‌ی استنلی کوبریک باعث شدند تصویر جدیدی از این ژانر با توجه به دنیای آخرالزمانی به تماشاگران عرضه شود. از این رهگذر به نوعی حتی سینمای آپوکالیپسی و آخرالزمانی نیز ظهور و بروز پیدا نمود.
اما در اواخر دهه ۷۰ و تا اواسط دهه ۸۰ به لطف ورود رایانه به سینما و برخورداری از امکانات پیشرفته اسپیشیال افکت یا جلوه‌های ویژه؛ سینمای علمی تخیلی تکانی اساسی خورد.
ساخته های این دوران؛ نظیر جنگ ستارگان محصول ۱۹۷۷ ساخته‌ی جورج لوکاس؛ "بیگانه" محصول ۱۹۷۹ ساخته‌ی رایدلی اسکات؛ ئی تی ساخته‌ی استیون اسپیلبرگ محصول ۱۹۸۲؛ بلید رانر ساخته‌ی دیگر رایدلی اسکات محصول ۱۹۸۲ همگی روندی رو به رشد برای این سینمای جذاب رقم زدند. با این موفقیت‌ها بسیاری از آثار به دنباله سازی روی آوردند؛ به نحویکه تولید دنباله سازی برای فیلم جنگ ستارگان تا سال ۲۰۰۵؛ ۵ بار دیگر انجام گرفت.
در ابتدای هزاره سوم سینمای قصه گو و معمایی به مدد ژانر علمی تخیلی آمدند. ماتریکس محصول ۱۹۹۹ ساخته‌ی "برادران واچوفسکی" انقلابی در این ژانر ایجاد کرد. و دو دنباله نیز بر این فیلم در سالهای ۲۰۰۳ عرضه گردید.
در سالهای اخیر تولید فیلم‌های علمی تخیلی چنان شتابی به خود گرفته که شناسایی برخی فیلمها از دیگری به سختی صورت می‌گیرد. اما هنوز هم می توان فیلم‌هایی در این ژانر پیدا کرد که هم قواعد این گونه را در ساخت و ساز جدی می‌گیرند و هم اینکه جذابیت‌های بصری به تماشاگر عرضه می‌دارند. مجموعه فیلم‌های "هری پاتر" را می توان در این گروه جای دهد.
یکی از آخرین ساخته‌های این ژانر؛ هوگو ساخته مارتین اسکورسیزی محصول ۲۰۱۱ است که به شرح ماجراجویی‌های ژرژ می لیس فقید می‌پردازد.
در ذیل نقد و معرفی و تحلیل محتوایی فیلم هایی را می بینید که در این ژانر قرار دارند و پیش از این در صفحه سینمایی همشهری آنلاین کار شده بودند:
-
آن دختر؛ رابطه‌های دیجیتال/ ساخته ی اسپایک جونز محصول ۲۰۱۳
- بلید رانر؛ علمی و تخیلی اما فلسفی و کلاسیک/ ساخته ی رایدلی اسکات محصول ۱۹۸۲
- در باره پرومتئوس و خالقش رایدلی اسکات/ محصول ۲۰۱۲
- تماس؛ یکی آن بالا ما را دوست دارد/ ساخته ی رابرت زمه کیس محصول ۱۹۹۷
- حس ششم؛ بی نیاز از نیاز/ ساخته ی ام نایت شیا مالان محصول ۱۹۹۹
- دایورجنت؛ فرار به سوی گذشته / ساخته ی نیل بارگر محصول ۲۰۱۴
- زمین دیگر؛ خاکستری های دو زندگی / ساخته ی مارک کاهیل محصول ۲۰۱۱
- سرآغاز؛ برزخ بی روزن یک خوابگرد / ساخته ی کریستوفر نولان محصول ۲۰۱۱
- سرآغاز؛ جنگ رویابین ها با خواب دزدها / ساخته ی کریستوفر نولان محصول۲۰۱۱
- ماه؛ آن پائین کسی مرا دوست دارد / ساخته ی دانکن جونز محصول ۲۰۰۹
شرح تصویر: نمایی از اولین قسمت تریلوژی ماتریکس محصول ۱۹۹۹؛ ساخته برادران واچوفسکی