چاوز دارای پیشینیه نظامی بود و طی دوران خدمت خود در ارتش ونزوئلا یک نیروی انقلابی درون سازمان ارتش ونزوئلا ایجاد کرد و در سال ۱۹۹۲ کودتایی نافرجام جهت سرنگونی کارلوس اندرس پرس رییس جمهوری وقت ونزوئلا ترتیب داد.
چاوز پس از کودتا دستگیر شد. او پس از سپری کردن دو سال در زندان از سوی رافائل کالدرا رییس جمهوری وقت ونزوئلا مورد عفو قرار گرفت. از این زمان به بعد او از نظامی گری فاصله گرفت و وارد عرصه سیاسی شد.
چاوز با استفاده از تبحر خویش در امر سخنوری و شخصیت کاریزماتیکی که به محبوبیت وی میان مردم می‌افزود، به عنوان یک رهبر چپ گرا و یک سیمون بولیوار امروزی - قهرمان استقلال آمریکای لاتین از استعمار اسپانیا- در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۸ شرکت کرد و به عنوان رییس جمهوری ونزوئلا از سوی مردم این کشور برگزیده شد.
هوگو چاوز پس از در اختیار گرفتن مقام ریاست جمهوری دست به اصلاحات گسترده‌ای – موسوم به انقلاب بولیواری- در شئون سیاسی، واقتصادی ونزوئلا زد. این اصلاحات مبنای قضاوت طرفداران و مخالفان چاوز درباره سیاست‌های وی طی دوران ریاست جمهوری‌اش شد.
طرفداران چاوز، وی را رهبری مردم گرا و قهرمان فقرا می‌دانند، در مقابل منتقدان وی، چاوز را مردی مخالف سیاست‌های اقتصادی توصیف می‌کنند. چاوز بویژه در مقام یکی از منتقدان سیاست‌های آمریکا و اروپا در آمریکای جنوبی ظاهر شده و تمام هم وغم خویش را متوجه اتحاد و همبستگی میان کشورهای آمریکای لاتین و جهان سوم کرده است. او یکی از طرفداران پر وپا قرص فیدل کاسترو رهبر کوبا است و از تصمیمات اقتصادی و سیاسی وی حمایت می‌کند. جورج دبلیو بوش رییس جمهوری آمریکا اما از جمله شخصیت‌های سیاسی است که همواره از سوی هوگو چاوز شدیدا مورد انتقاد قرار گرفته است.
هوگو چاوز اما در دور اول ریاست جمهوری خود بر ونزوئلا دوران پر تلاطمی را سپری کرد. چاوز در سال ۲۰۰۲ از یک کودتا و اقدام به آدم ربایی جان سالم به در برد و توانست خود را در مقام رییس جمهوری حفظ کند. او همواره ایلات متحده آمریکا را به طرح ریزی و اقدام به برپایی این کودتا متهم کرده است. در اوخر سال ۲۰۰۵ نیز حامیان هوگو چاوز در پی یک پیروزی قاطع بر مخالفان، اکثر کرسی‌های مجلس ملی ونزوئلا را از آن خود کردند.
هوگو چاوز پس از پیروزی در انتخابات ۳ دسامبر ۲۰۰۶ برای شش سال دیگر به ریاست جمهوری ونزوئلا برگزیده شد.
سرانجام هوگو رافائل چاوز فریاس پس یک دوره ۲ ساله مبارزه با بیماری سرطان، ۶ مارس سال ۲۰۱۳ درگذشت. وی در مجموع ۱۴ سال ریاست جمهوری ونزوئلا را بر عهده داشت.