دريافت شناسنامه براي نوزاد مراحل چندان پيچيده‌اي ندارد. با اين حال اگر با آگاهي قبلي به سراغ اين كار برويد، در شلوغي كارها و ذوق و شوق بچه‌دار شدن احتمالا وقت و انرژي كمتري براي آن صرف مي‌كنيد. بد نيست بدانيد براي دريافت شناسنامه نوزاد دلبندتان، ۱۵ روز پس از تولد فرصت داريد. البته اين به اين معنا نيست كه بعد از گذشت اين ۱۵ روز، ديگر نمي‌توانيد براي فرزند خود شناسنامه دريافت كنيد بلكه كمي هزينه و دردسر‌تان بيشتر مي‌شود.
گام اول
دريافت گواهي تولد
گواهي تولد در همان بيمارستاني كه كودك در آن به دنيا آمده صادر مي‌شود. ارائه شناسنامه والدين نوزاد و همچنين سند ازدواج آنها براي دريافت گواهي تولد در بيمارستان الزامي است. برخي از بيمارستان‌ها بخش جداگانه‌اي براي ارائه گواهي تولد درنظر گرفته‌اند. اگر كودك در محلي به غيراز بيمارستان به دنيا آمده باشد بايد يك پزشك و يا ماما براي او گواهي تولد صادر كند تا جلوي صدور شناسنامه‌هاي تكراري يا ادعاي ديگران در مورد اين نوزادگرفته شود. يكي از راه‌هاي دريافت گواهي تولد، امضا و تأييديه ۳ شاهد است كه تولد نوزاد را تأييد كنند و والدين به همراه نوزاد و با در دست داشتن اين تأييديه مي‌توانند به يك پزشك مراجعه و گواهي تولد را از او دريافت كنند. درصورت به همراه‌نداشتن گواهي تولد، مراجعه براي دريافت شناسنامه نوزاد كار سختي خواهد بود.
گام دوم
مراجعه به اداره ثبت احوال
تمام اداره‌هاي ثبت احوال موظف به ارائه خدمات صدور شناسنامه نوزاد هستند. معمولا پدر نوزاد براي دريافت شناسنامه به اداره ثبت احوال مراجعه مي‌كند. با اين حال علاوه بر پدر، جد پدري هم با ارائه شناسنامه مي‌تواند براي دريافت شناسنامه نوزاد اقدام كند. درصورتي كه ازدواج والدين نوزاد قانونا به ثبت رسيده باشد، مادر نوزاد هم مي‌تواند براي دريافت شناسنامه فرزند تازه متولد شده‌اش به اين اداره مراجعه كند؛ وصي، قيم، يا امين هم همينطور البته با ارائه مدارك قانوني. متصدي يا نماينده مؤسسه‌اي كه طفل به آنجا سپرده شده است هم مسئول دريافت شناسنامه براي كودكاني هستند كه رها شده و يا به مراكز بهزيستي سپرده شده‌اند. همه اين افراد بايد مدارك شناسايي و مدارك وكالت يا نماينده بودن خود را به متصدي صدور شناسنامه ارائه دهند.
گام سوم
ارائه مدارك و تكميل فرمها
مدارك لازم به همراه فيش واريز هزينه دريافت شناسنامه نوزاد به متصدي تحويل داده مي‌شود. درخواست‌كننده صدور شناسنامه براي نوزاد، فرمي از متصدي دريافت مي‌كند و در آن مشخصات درخواست‌كننده و نسبت او با نوزاد و مشخصات والدين به همراه اطلاعات مربوط به محل تولد نوزاد و... درج مي‌شود. در اين فرم بخشي براي «گواهان» و معرفي آنها درنظر گرفته شده است. اين بخش از فرم درصورتي تكميل مي‌شود كه نوزاد گواهي تولد نداشته باشد و تنها افرادي به‌عنوان گواه و شاهد، تولد او را در روز و محل ادعاشده، تأييد كنند. تاريخ و زمان دقيق و محل تولد نوزاد و همچنين مشخصات شناسنامه‌اي والدين در اين فرم تكميل مي‌شود. مشخصات دقيق شناسنامه‌ها و كد پستي فرد درخواست‌دهنده براي دريافت شناسنامه نوزاد هم در اين فرم نوشته مي‌شود.
گام چهارم
بررسي مدارك ارائه شده
متصدي صدور شناسنامه تمام مدارك ارائه شده را بررسي مي‌كند. اول از همه درخواست صدور شناسنامه و همچنين اطلاعات درج‌شده در گواهي تولد. مشخصات سجلي والدين نوزاد و تطبيق آن با آنچه در فرم وارد شده و همچنين اطلاعات مربوط به ازدواج والدين، گواهي ولادت از نظر زمان و جنسيت و مشخصات والدين و... بررسي مي‌شود. در نهايت فيش بانكي ارائه شده هم بررسي مي‌شود تا تاريخ و مبلغ و شماره حساب درج شده روي آن با آنچه بايد، تطبيق داده شود. اين نخستين بررسي‌اي است كه در طول روند دريافت شناسنامه نوزاد انجام مي‌شود و بعد از آن، ۳بار ديگر اين بررسي‌ها و تطبيق‌ها انجام مي‌شود تا در نهايت اطلاعاتي كه در شناسنامه نوزاد درج مي‌شود اطلاعاتي نادرست نباشد چراكه تعويض شناسنامه و اصلاح آن كار ساده‌اي نيست.
گام پنجم
انتخاب نام كودك
حالا كه مدارك بررسي شد و صحت اوليه آن تأييد، شخص درخــــــواست‌دهنده شناسنامه، نام نوزاد را اعلام مي‌كنــد. متصــدي صدور شناسنامه درصورت لزوم از روي فهرستي كه در اختيار دارد اين نام را بررسي مي‌كند تا از مناسب بودن آن براساس ضوابط و آيين‌نامه‌هاي درون سازماني در اداره ثبت احوال اطمينان پيدا كند. درصورتي كه اين نام در فهرست نام‌هاي مناسب كه در اختيار متصدي صدور شناسنامه قرار دارد وجود نداشته باشد، بايد نام ديگري براي نوزاد انتخاب كرد. نام اعلام‌شده پس از بررسي در پشت برگه گواهي تولد نوشته و توسط متقاضي امضا مي‌شود. سند وقايع تولد نوزاد آماده و تنظيم مي‌شود و بعد از بررسي اطلاعات درج شده در آن، اين سند هم به امضاي متقاضي مي‌رسد.
گام ششم
درج نام نوزاد در شناسنامه والدين
انتخاب نام نوزاد بر عهده والدين و يا قيم قانوني او است اما اين افراد در تغيير نام خانوادگي نوزاد دخالتي ندارند و براي مثال هنگام دريافت شناسنامه نوزاد نمي‌توان نام فاميلي او را كم يا زياد و يا پسوندي را از شناسنامه او حذف كرد. براي ايجاد تغيير در نام خانوادگي نوزاد، لازم است كه قبل از اقدام براي دريافت شناسنامه او، تغييرات لازم در شناسنامه پدر ايجاد شود. براي مثال اگر قصد داريد پسوندي از فاميلي پدر در شناسنامه نوزاد قيد نشود، قبل از اقدام براي دريافت شناسنامه نوزاد بايد اين پسوند را از شناسنامه پدر او حذف كنيد. در غيراين صورت نام خانوادگي پدر با تمام جزئيات آن، وارد شناسنامه فرزند مي‌شود. حالا كه تكليف سند تولد نوزاد مشخص شد، نام نوزاد و تاريخ تولد او در شناسنامه‌هاي والدين ثبت مي‌شود.
گام هفتم
صدور شناسنامه و امضاي آن
سند تولد و ساير مدارك و فرمها به واحد كنترل اداره ثبت احوال ارسال مي‌شود تا بررسي ديگري روي اطلاعات درج شده براي شناسنامه نوزاد انجام شود و اين اطلاعات با آنچه در شناسنامه والدين نوشته شده و آنچه در گواهي تولد ذكر شده است تطبيق داده شود. حالا نوبت به آن رسيده كه يك شماره ملي براي نوزاد درنظر گرفته شود. اين شماره پشت سند تولد و همچنين پشت گواهي تولد نوزاد نوشته مي‌شود. اطلاعات تأييد شده در نهايت در اين مرحله به صدور شناسنامه براي نوزاد مي‌انجامد. اطلاعات شناسنامه صادر شده تكميل مي‌شود و براي دريافت آخرين امضا‌ها، به دفتر رياست اداره ثبت احوال مي‌رسد. با قرارگرفتن امضاي رئيس اداره ثبت احوال، شناسنامه صادر شده وجهه قانوني پيدا كرده و هويت نوزاد را رسما تأييد مي‌كند.
گام هشتم
تحويل شناسنامه و دريافت رسيد
قبل از اينكه شناسنامه به‌دست متقاضي برسد، به همراه سند ولادت به بخش بايگاني اداره ثبت احوال ارسال مي‌شود تا آخرين بررسي روي اطلاعات درج شده در آن انجام شود. بايگاني هم بايد صحت اطلاعات درج شده در شناسنامه و تطابق آن با مدارك ارائه شده را تأييد كند؛ مهر و امضاي مدير بايگاني كه روي شناسنامه نشست، شناسنامه صادر شده به همراه ساير مدارك و اسناد به واحد تنظيم‌كننده اسناد ارسال مي‌شود. اسناد و سوابق توسط اين بخش از اداره ثبت احوال ضبط مي‌شود و شناسنامه بالاخـــره به‌دست متقاضي مي‌رسد. متقاضي بايد هنگام دريافت شناسنامه رسيدي كه متصدي صدور شناسنامه به او مي‌دهد امضا كند تا ديگر مدعي‌اي براي دريافت شناسنامه همين نوزاد وجود نداشته باشد.
دردسرهاي والدين براي انتخاب اسم
انتخاب نام نوزاد فرايند پيچيده‌اي است كه در نهايت با توافق پدر و مادر نوزاد انجام مي‌شود. با اين حال كم نيست تعداد اسم‌هاي انتخابي كه هر روز در اداره ثبت احوال رد مي‌شود كه در اين صورت فرايند دريافت شناسنامه هم ناتمام مي‌ماند و به روز ديگري موكول خواهد شد. در سازمان ثبت احوال ضوابطي براي تأييد نام نوزادان وجود دارد كه براساس آن يك نام رد و تأييد مي‌شود اما هيچ مرجع بيروني‌اي براي والدين نوزاد وجود ندارد تا با مراجعه به آن بدانند نامي كه براي فرزند خود انتخاب كرده‌اند قابل ثبت در شناسنامه هست يا نه! تنها راه امتحان اين كار مراجعه حضوري به اداره‌هاي ثبت احوال و طي كردن روند دريافت شناسنامه است. بنابراين بهتر است در انتخاب نام نوزاد دقت كنيد، چراكه تغيير دوباره آن فرايند ساده‌اي ندارد. البته با كمي وب‌گردي مي‌توانيد با تجربه‌هاي ديگران بفهميد كه انتخاب چه نوع نام‌هايي معمولا ممنوع است. كتاب‌هايي هم براي پيشنهاد اسامي به شما منتشر شده است.
تنها راهنماي سازمان ثبت احوال كشور براي انتخاب نام نوزاد ذكر چند معيار كلي است: براي نامگذاري، يك نام ساده يا مركب كه عرفا يك نام محسوب مي‌شود قابل انتخاب است. انتخاب نام‌هايي كه موجب هتك حيثيت مقدسات اسلامي مي‌شود و همچنين انتخاب عناوين و القاب و نام‌هاي زننده و مستهجن يا نامناسب با جنسيت كودك ممنوع است. انتخاب نام در مورد اقليت‌هاي ديني شناخته شده در قانون اساسي تابع زبان و فرهنگ ديني آنان است. ذكر سيادت در مورد ساداتي كه سيادت آنها در شناسنامه پدر يا جد پدري مندرج باشد الزامي است.
هزينه تصاعدي صدور شناسنامه
ارائــه گواهـي تولد توسط بيمارستان هزينه‌اي در بر ندارد، مگر اينكه نوزاد در محلي غيراز بيمارستان و يا مركز درماني به دنيا آمده باشد و براي دريافت گواهي تولد، لازم باشد كه پزشكي اين گواهي را تأييد كند كه اين هزينه توافقي است و مبلغ مشخصي نمي‌توان براي آن درنظر گرفت.
دريافت شناسنامه نوزاد هم چندان هزينه‌بر نيست. در حال حاضر اداره ثبت احوال براي صدور شناسنامه‌هاي نوزاداني كه كمتر از ۱۵ روز از تولدشان مي‌گذرد مبلغ ۵ هزار تومان دريافت مي‌كند. اين مبلغ بايد به‌حساب سازمان ثبت احوال كشور نزد بانك ملي پرداخت شود. اگر بيش از ۱۵ روز از تولد نوزاد گذشته باشد، مقدار اين هزينه به ۱۵هزار تومان مي‌رسد. هرچه اين زمان طولاني‌تر شود، بايد هزينه بيشتري براي دريافت شناسنامه نوزاد پرداخت كنيد.
اين مدارك را به همراه داشته باشيد
اصل شناسنامه و كارت ملي پدر و مادر نوزاد مهم‌ترين مداركي است كه در اداره ثبت احوال براي دريافت شناسنامه نوزاد به آن نياز داريد. به علاوه گواهي تولد كه توسط پزشك و يا ماما امضا شده باشد. اگر وكيل يا قيم قانوني و يا جد پدري نوزاد براي دريافت شناسنامه اقدام مي‌كند، بايد مدارك هويتي و شناسنامه‌اي خود را هم به همراه داشته باشد به انضمام مداركي كه ادعاي وكالت و يا نسبت او را با نوزاد مشخص مي‌كند. دريافت شناسنامه نوزاد كار چندان زمانبري نيست؛ اگر در يكي از روزهاي اداري قبل از ساعت ۱۰ صبح به اداره ثبت احوال مراجعه كنيد، همان روز مي‌توانيد شناسنامه نوزاد را دريافت كنيد. در غيراين صورت بايد يك‌بار ديگر هم به اين اداره مراجعه كنيد. البته اين درصورتي است كه همه مدارك مورد نياز را به همراه داشته باشيد. براي دريافت گواهي تولد از بيمارستان هم بايد شناسنامه پدر و مادر نوزاد به همراه سند ازدواج آنها به بخش صدور گواهي تولد ارائه شود.