کتابها پیش از آن که خوانده شوند غبار سالیان بر آنها مینشیند و تیراژهای 1000 و1500 تایی اصلاً امر نادری نیست.
در این میان برخی کتابها نسبت به دیگر آثار از وضعیت بهتری برخوردارند. به طور مثال آماری که از پرفروشترین کتابها در14 سال گذشته به دست آمده سه رتبه اول متعلق به آثار عامهپسندی است که در هر سال چندینبار نیز تجدید چاپ میشوند.
اما آیا تنها کتابهای عامهپسند و به قولی بازاری صدر جدول را اشغال میکنند و جایی برای کتابهای جدی باقی نمیماند؟
حقیقت، مدیر فروش کتابفروشی چشمه ملاک انتخاب کتاب از سوی مدیران این کتابفروشی را تا حد زیادی منوط به مخاطب و مراجعه کننده میداند و میگوید: «ما براساس تجربه چند سال اخیر و با توجه به بازار و فروش کتابها و استقبال مخاطبان کتابها را برای جای دادن در قفسههامان انتخاب میکنیم. البته نویسنده یا مترجم کتاب هم اهمیت زیادی دارد.»
وی در کنار آثار عامهپسند پرفروشترین کتابها را آثار مربوط به نویسندگان آمریکای لاتین و ادبیات فرانسه میداند و معتقد است برخلاف تصور بسیاری ادبیات روشنفکری نیز طرفداران و خوانندگان فراوانی دارد.
مدیر انتشارات طرح نو غلبه را با آثار ترجمهای میداند و عنوان میکند: «آثار ترجمهای اغلب بهتر به فروش میرسند چون اغلب خوانندگان مایلند با فرهنگ کشورهای دیگر نیز آشنا شوند.» حسین پایا معتقد است: «در حال حاضر پرفروشترین کتابها مربوط به کتابهای درسی است البته برخی کتابها هم هستند که به دلیل نام نویسنده یا مترجم طرفداران بسیاری دارند. به عنوان مثال کتاب «تجربه مدرنیته» با ترجمه مراد فرهادپور چندی پیش منتشر شد و اکنون در زمان کوتاهی به چاپ پنجم رسیده است.»
سلطانی، مدیر پخش رامین نیز میزان فروش یک کتاب را وابسته به زمان ارائه آن میداند. وی میگوید: «در هر فصلی از سال کتابهایی پرفروشترند. به عنوان مثال در فصل تابستان رمان فروش بیشتری دارد چون مردم فرصت و اوقات فراغت بیشتری دارند. کتابفروشها هم با توجه به سلیقه خوانندگان از ما کتاب میخواهند. فصل پاییز و زمستان تقاضا برای کتابهای درسی و مذهبی بسیار زیاد است بخصوص در ماه رمضان که آثار مذهبی و اسلامی بسیار فروش میروند. در عوض نزدیک نوروز کتابهای نفیس و هنری فروش بیشتری دارند.»
با این همه هنوز آمار کتابخوانی در میان ایرانیان بسیار پایین است. آخرین آمار نشان میدهد نرخ سرانه مطالعه اهل کتاب در ایران 95 دقیقه و سرانه کتابخوانی در ایران چهار دقیقه در سال است و اگر این آمار را کنار آمار مربوط به پرفروشترین کتابها در 14 سال گذشته بگذاریم نتیجه چندان رضایت بخشی از کتاب خواندن ایرانیان به دست نمیآید.