نقش و اهمیت برنامه ریزی برای گذراندن تعطیلات در چیست؟

مدیر طرح: شبنم چهره
همکاران: زهرا ادریس آبادی، فریده حیدر نژاد، فریده درفشی، میترا زاغی و سیامک کفایی

مرکز تحقیقات و مطالعات روزنامه همشهری برای دستیابی به میزان اهمیت تعطیلات برای مردم و نظر ایشان نسبت به تعداد آن، نحوه سپری کردن  و برنامه ریزی های مردم برای گذراندن روزهای تعطیل به انجام یک نظرسنجی تلفنی از میان مردم تهران مبادرت ورزیده است. می خوانیم:

پیشگفتار
فلسفه وجودی تعطیلات هفتگی، ماهانه و سالانه در ادارات، مراکز آموزشی، کارخانه‌ها و مراکز تولیدی، تجدید توان تحلیل رفته کارگر یا کارمند و معلم است و بسته به فرهنگ‌های مختلف، این روزهای تعطیل متفاوت‌اند؛ مسلمانان روز جمعه، یهودیان روز شنبه و مسیحیان روز یکشنبه را به عنوان روز تعطیل هفتگی در نظر می‌گیرند و پیروان این ادیان در روزهای نامبرده دست از کار کشیده و به عبادت یا سایر اعمال دینی و غیر دینی می‌پردازند سایر تعطیلات رسمی کشورها ـ بجز تعطیلات آخر هفته ـ از سنت‌های دینی یا فرهنگی جوامع پیروی کرده و از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

تعداد این روزها نیز تابعی از مسایل فرهنگی و دینی یا... در جوامع خاص است و میزان آن از کم‌تر از 10 روز تا حدود 25 روز در سال متغیر است. معمولا کشورها واقعه یا روز خاصی همانند روز استقلال‌شان را که تاثیر بسزایی در سرنوشت آنها داشته، به عنوان تعطیل رسمی در نظر می‌گیرند؛ روز تولد حضرت مسیح برای مسیحیان جهان و روز بعثت و تولد پیامبر اسلام (ص) برای مسلمانان تعطیل است؛ همچنین روز استقلال اغلب کشورهای جهان و روز وقوع انقلاب اجتماعی یا سیاسی در یک کشور، مناسبت تعطیلات در آن کشور قرار می‌گیرند. بعضی کشورها که سابقه باستانی به نسبت طولانی دارند، از جمله ایران، هند، مصر، یونان و چین، به دلیل تداوم تاریخی زندگی اقوام ساکن در آنها و پیروی از ادیان و مذاهب گوناگون و به تعبیری، مناسبت‌های متعددی که در زندگی این ملت‌ها مهم تلقی می‌شوند، دارای تعطیلات متنوع‌تری نسبت به سایر ملل هستند. 

در ایران نیز تعطیلات دارای مناسبت‌های مذهبی یا ملی هستند. تعطیلات روزهای جمعه، اعیاد مذهبی و ایام سوگواری، منشا مذهبی دارند و برخی تعطیلات چون تعطیلات نوروز سابقه باستانی دارند و روزهایی مانند 12 فروردین، 14 و 15 خرداد و نیز 22 بهمن به منظور بزرگداشت ملی تعطیل اعلام می‌شوند.

تعداد روزهای تعطیل بنا بر سیاست‌ها و مصلحت‌های دولت‌های موقت تغییر می کند. "بر اساس تحقیقاتی که دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برای ساماندهی تعطیلات رسمی ایران انجام داده و به بررسی میزان تعطیلات رسمی در سال‌های قبل و بعد از انقلاب پرداخته است در مجموع مهمترین نکته ای که در این تحقیق می توان به آن اشاره کرد این است که روند تغییر در تعداد روزهای تعطیل و این که کدام روز تعطیل به حساب آید، روندی مستمر داشته حتی در سال های بعد از انقلاب از تعطیلات مربوط به جشن میلاد ائمه علیه‌السلام یک روز کاسته و دو روز به روزهای تعطیلی عزاداری آن بزرگواران اضافه شده است."1

تعطیلات کشور ما در زمان‌های غیر منظم است به دلیل اینکه تعطیلات مذهبی بر مبنای تقویم قمری و تعطیلات ملی بر پایه تقویم شمسی تعیین می‌شوند. به این ترتیب گاهی به علت عدم تطابق این تقویم‌ها، تعطیلات جابه‌جا می‌شوند و یک روز غیر تعطیل بین دو تعطیلی قرار می‌گیرد و تحت عنوان "بین‌التعطیلات" از طرف دولت تعطیل می شود.

با توجه به میزان تعطیلات در کشور به نظر می رسد برنامه ریزی برای گذراندن روزهای تعطیل در زمره یکی ار مهمترین مسائل و دغدغه های مسئولان بوده و از آنجا که تعطیلات رسمی در هر کشوری تقریبا با اکثریت قریب به اتفاق مردم جامعه در ارتباط است همچنین با توجه به روند رو به رشد جمعیت در کشور ما، در حال حاضر نیاز به برنامه ریزی دقیق و اصولی در رابطه با نحوه سپری کردن این ایام بیش از پیش محسوس است. 

منابع و مآخذ:
1. گزارش ساماندهی تعطیلات، دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی - سال1382

کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به نحوه گذراندن روزهای تعطیل میان پاسخگویان و برنامه ریزی ایشان برای سپری کردن این روزها دست یافت.  این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ  1177نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق
هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات زیر است:
نحوه گذراندن روزهای تعطیل پاسخگویان
میزان رضایت پاسخگویان از نحوه سپری کردن روزهای تعطیل خود
 نظر پاسخگویان درباره محاسن و معایب برگزاری میهمانی های روزهای تعطیل در خارج از خانه

روش نظرسنجی             
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل  1177 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد درصد  40 مرد و 60 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ  6 تا 8 مرداد ماه توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی
1.  جنس
2. سن
3. تحصیلات                            
4. برای روزهای تعطیل چه برنامه ای دارید؟
5. از این برنامه تا چه حد رضایت دارید؟
6. در خانواده شما معمولا چه کسی برای روزهای تعطیل برنامه ریزی می کند؟
7. چند روز قبل از تعطیلات برنامه ریزی می کنید؟
8. بیشتر با چه کسانی تعطیلات خود را سپری می کنید؟
9. بیشتر کجا را برای گذراندن روزهای تعطیل دوست دارید؟
10. به نظر شما برگزار کردن میهمانی های روزهای تعطیل خارج از خانه چه محاسنی دارد؟
11. به نظر شما برگزار کردن میهمانی های روزهای تعطیل خارج از خانه چه معایبی دارد؟
12. دوست دارید میهمانی روزهای تعطیل را خارج از خانه برگزار کنید؟

چکیده:
 طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به نحوه گذراندن روزهای تعطیل میان پاسخگویان و برنامه ریزی ایشان برای سپری کردن این روزها به اجرا در آمده است، یافته های این طرح به قرار زیر است:
60 درصد از پاسخگویان را زنان و 40 درصد را مردان تشکیل می دهند.
17 درصد پاسخگویان در گروه سنی 30-26 سال قرار دارند .
 تحصیلات 40 درصد پاسخگویان دیپلم  است..
برنامه 16 درصد از پاسخگویان برای روزهای تعطیل، دید و بازدید بوده است..
39 درصد از پاسخگویان از برنامه ای که در روزهای تعطیل دارند اظهار رضایت کرده اند..
 در میان 31 درصد از پاسخگویان پدر خانواده برای روزهای تعطیل برنامه ریزی می کند.
 43 درصد از پاسخگویان بین 1 تا 3 روز قبل برای روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند.
69 درصد از پاسخگویان تعطیلات خود را با خانواده سپری می کنند.
32 درصد از پاسخگویان رفتن به طبیعت و خارج از تهران را برای گذراندن روزهای تعطیل بیشتر دوست دارند.
به نظر 63 درصد از پاسخگویان تغییر روحیه و شادابی جسم وروح از محاسن برگزاری میهمانی های آخر هفته در خارج از خانه است.
به نظر 33 درصد از پاسخگویان برگزاری میهمانی های آخر هفته در خارج از خانه هیچ معایبی ندارد.
62 درصد از پاسخگویان تمایل به برگزاری میهمانی های آخر هفته در خارج از خانه دارند.

جنس پاسخگویان   
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو 60  درصد  زن  و 40 درصد مرد  هستند.

جدول شماره  1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

جنس

تعداد

درصد

زن

704

60

مرد

473

40

جمع

1177

 100

نمودار شماره  1

سن پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 2، از میان 1177 نفر پاسخگو 17 درصد بین 26  تا 30  سال و  9 درصد 60  سال به بالا سن دارند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

سن پاسخگویان

تعداد

درصد 

30-26

198

17

25-21

194

16

20-15

160

14

45-41

125

11

31-35

122

10

40-36

108

9

60 سال به بالا

103

9

60-51

84

7

50-46

83

7

جمع

1177

100


نمودار شماره 2

میزان تحصیلات
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3 از میان 1177 نفر  پاسخگو معادل ( 40 درصد) دیپلم و معادل ( 3 درصد ) بی سواد هستند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

میزان تحصیلات

تعداد 

درصد 

دیپلم

471

40

لیسانس و بالاتر

196

17

ابتدایی

143

12

راهنمایی

118

10

دانشجو و فوق دیپلم

109

9

دبیرستان

104

9

بی سواد

36

3

جمع

1177

100

نمودار شماره3

برنامه روزهای تعطیل پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 4، از میان 1177 نفر پاسخگو  31 درصد در روزهای تعطیل برنامه خاصی نداشته و هر کاری که پیش آید انجام می دهند. گفتنی است 21 درصد از پاسخگویان تعطیلات ندارند.

جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس برنامه روزهای تعطیل

برنامه روزهای تعطیل پاسخگویان

تعداد

درصد

برنامه خاصی ندارم

367

31

تعطیلی ندارم

244

21

دید و بازدید فامیلی یا دوستانه

187

16

حتما به خارج از شهر می روم

132

11

ورزش می کنم (کوه و استخر)

121

10

پرداختن به امور معوقه

67

6

سایر (مطالعه، رفتن به زیارتگاه ها)

59

5

جمع

1177

100


نمودار شماره 4

میزان رضایت پاسخگویان از برنامه ای که در روزهای تعطیل دارند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان  933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (39درصد) از برنامه ای که دارند اظهار رضایت کامل کرده اند.

جدول شماره 5-  توزیع پاسخگویان بر اساس میزان رضایت از برنامه ای که در روزهای تعطیل دارند

میزان رضایت پاسخگویان از برنامه روزهای تعطیل

تعداد

درصد

کاملا راضی

364

39

کاملا  ناراضی

321

34

تاحدی راضی

248

27

جمع

933

100



نمودار شماره  5

در میان اعضای خانواده پاسخگویان معمولا چه شخصی برای نحوه گذراندن روزهای تعطیل برنامه ریزی می کند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، بنا بر اظهارات 39 درصد از پاسخگویان برای نحوه سپری کردن روزهای تعطیل، همه اعضای خانواده برنامه ریزی می کنند.

جدول شماره 6-  توزیع پاسخگویان بر اساس شخصی که برای روزهای تعطیل برنامه ریزی می کند

چه شخصی برای روزهای تعطیل برنامه ریزی می کند

تعداد

درصد

همه اعضای خانواده

361

39

پدر خانواده

288

31

مادر خانواده

188

20

هر کسی برنامه خود را دارد

96

10

جمع

933

100

نمودار شماره  6

پاسخگویان از چند روز قبل برای تعطیلات برنامه ریزی می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7 ، از میان 933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (43 درصد) بین 1 تا 3 روز قبل، برای تعطیلات  برنامه ریزی می کنند.

جدول شماره 8-  توزیع پاسخگویان بر اساس زمان برنامه ریزی چند روز قبل از تعطیلات

زمان برنامه ریزی پاسخگویان چند روز قبل از تعطیلات

تعداد

درصد

1تا3 روز قبل

398

43

همان روز

320

34

یک هفته قبل

105

11

3تا5 روز قبل

81

9

ماهیانه

22

2

سالیانه

7

1

جمع

933

100

 نمودار شماره  7

را با چه کسانی سپری می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان  933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل ( 69 درصد) تعطیلات را با خانواده خود سپری می کنند.

جدول شماره 8-  توزیع پاسخگویان بر اساس کسانی که تعطیلات را با آنان سپری می کنند

معمولا پاسخگویان تعطیلات خود را با چه کسانی سپری می کنند؟

تعداد

درصد

با خانواده

 644 

69

با دوستان و فامیل

210

22

با خانواده همسر

64

7

به تنهایی

15

2

جمع

933

100


نمودار شماره  8

مکانی که پاسخگویان برای گذراندن تعطیلات دوست دارند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره9، از میان 933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (32 درصد) رفتن به طبیعت در اطراف تهران  را برای گذراندن تعطیلات دوست دارند.

جدول شماره 9-  توزیع پاسخگویان بر اساس جایی که برای گذراندن تعطیلات دوست دارند

جایی که پاسخگویان برای گذراندن تعطیلات دوست دارند

تعداد

درصد

رفتن به طبیعت در اطراف تهران

297

32

رفتن به تئاتر، سینما و گردشگاه های تهران

 230 

25

مسافرت

225

24

در منزل ماندن

116

12

دید و بازدید

65

7

 جمع

933

100 

 نمودار شماره  9

محاسن برگزاری میهمانی روزهای تعطیل خارج از خانه از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره10، از میان 933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (63 درصد) آرامش، شادابی و نشاط جسم و روح را از محاسن برگزاری میهمانی روزهای تعطیل در خارج از خانه عنوان کرده اند.

جدول شماره 10-  توزیع پاسخگویان بر اساس محاسن برگزاری میهمانی روزهای تعطیل خارج از خانه

محاسن برگزاری میهمانی روز های تعطیل خارج از خانه از نظر پاسخگویان

تعداد

درصد

آرامش، شادابی و نشاط جسم و روح

587

63

محاسنی ندارد

121

13

راحتی و تقسیم کار

68

7

گذراندن یک روز به یاد ماندنی

66

7

نمی دانم

52

6

جلو گیری از آسیب های اجتماعی پنهان

39

4

جمع

933

100

نمودار شماره  10

معایب برگزاری میهمانی روزهای تعطیل خارج از خانه از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره11، از میان 933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (16 درصد) بالا رفتن هزینه را از معایب برگزاری میهمانی روزهای تعطیل در خارج از خانه عنوان کرده اند.
گفتنی است 33 درصد از پاسخگویان برگزاری میهمانی روزهای تعطیل در خارج از خانه را بدون عیب اظهار کرده اند.

جدول شماره 11-  توزیع پاسخگویان بر اساس معایب برگزاری میهمانی روزهای تعطیل خارج از خانه

معایب برگزاری میهمانی روز های تعطیل خارج از خانه از نظر پاسخگویان

تعداد

درصد

بدون عیب

306

33

بالا رفتن هزینه

150

16

عدم امنیت و راحتی

131

13

عدم امکانات بهداشتی و رفاهی مناسب بیرون از منزل

120

13

نمی دانم

99

11

مشکل بنزین

89

9

ترافیک

38

4

جمع

933

100

نمودار شماره  11

میزان تمایل پاسخگویان برای برگزاری میهمانی روزهای تعطیل بیرون ازخانه
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12 ،  از میان933  نفر پاسخگویی که برای سپری کردن روزهای تعطیل خود برنامه ریزی می کنند، معادل (62 درصد) کاملا تمایل به برگزاری میهمانی روزهای تعطیل در بیرون از خانه دارند.

 جدول شماره 12-  توزیع پاسخگویان بر اساس تمایل برای برگزاری میهمانی روزهای تعطیل بیرون از خانه

میزان تمایل پاسخگویان برای برگزاری میهمانی روزهای تعطیل بیرون از خانه

تعداد 

درصد 

بلی حتما

581

62

خیر اصلا

191

21

گاهی اوقات

161

17

جمع

933

100

نمودار شماره  12