عظيم كه 4 سالي است 30سالگي را پشت سر گذاشته، هنوز پرانرژي و باروحيه ورزش حرفه‌اي را ادامه مي‌دهد و قرار است آخرين قله از مجموع 14قله بالاي 8هزار متر دنيا را تا آخر بهار فتح كند و به جمع 14كوهنوردي در دنيا بپيوندد كه پيش از اين موفق به صعود به اين قله‌ها شده‌اند. عظيم درصورت صعود موفق به قلل اورست و لوتسه بدون استفاده ازكپسول اكسيژن، پانزدهمين فرد در جهان و نخستين ايراني خواهد بود كه توانسته به‌تمامي قلل بالاي 8هزار متر جهان صعود كند. عظيم در حرف زدن فردي آرام و باطمانينه است و حتي در آستانه ثبت يك ركورد جهاني هم بدون تكبر و خودبزرگ‌بيني گفت‌وگو مي‌كند و به فعاليت‌هايش ابعاد حماسي نمي‌بخشد و صعود به صعب‌العبورترين قلل جهان را به‌سادگي تعريف مي‌كند. يك روز پيش از اعزام عظيم قيچي‌ساز به نپال براي فتح قله لوتسه و صعود به اورست بدون استفاده از اكسيژن مصنوعي، تماس تلفني برقرار كرديم تا از رازهاي موفقيتش در ورزش و زندگي بپرسيم. از روزهاي جواني كه با سبك زندگي درست توانسته آنها را به روزهاي پر از سلامت و موفقيت تبديل كند.
- از چه وقتي ورزش را شروع كرديد و چه ورزش‌هاي ديگري انجام داده‌ايد؟
از سال 75 يعني از حدود 15سالگي ورزش را شروع كردم و جز كوهنوردي، دوچرخه‌سواري هم انجام داده‌ام.
- چرا دوچرخه‌سواري را حرفه‌اي دنبال نكرديد؟
چون به رقابت علاقه‌اي ندارم.
- كوهنوردي روي آرامش روح و روانتان چقدر تأثير‌گذار بوده است؟ مثلا وقتي در اوج قله يك كوه هستيد چه حسي داريد؟
بالطبع حس خوشحالي و غرور و اينكه موقع صعود اصلا نبايد احساساتي شد چون وقتي به قله مي‌رسي هنوز صعود تمام نشده و بيشترين خطرات موقع بازگشت از قله اتفاق مي‌افتد. در برگشت از قله بازهم بايد مواظب بود و ريسك نكرد و با فكر كار كرد تا بتوان سالم به پايين كوه رسيد.
- ازدواج كرده‌ايد؟
خير، مجرد هستم. البته علاقه شخصي‌ام اين است كه هر چه زودتر اين اتفاق بيفتد اما با توجه به سفرهاي متعددي كه دارم و خستگي‌هاي ناشي از تمرين‌هاي سخت كه هر روز درگير آن هستم ترجيح دادم زماني ازدواج كنم كه بتوانم زمان زيادي را به خانواده‌ام اختصاص دهم.
- اگر قصد ازدواج داشته باشيد همسرتان حتما بايد كوهنورد باشد؟
راستش نمي‌دانم. لزوما اينطور نيست. خانه‌دار باشد كافي است(مي‌خندد).
- شما اكثرا از خانه دور هستيد؟
تقريبا؛ ولي اگر خدا بخواهد ديگر روزهاي آخر اين صعودهاي متوالي است.
- يعني قصد داريد با ورزش حرفه‌اي خداحافظي كنيد؟
تا شرايط چه چيزي ايجاب كند و چه تصميمي بعدا بخواهم براي ادامه كار بگيرم.
- نظر خانواده‌تان درباره فعاليت شما چيست؟ نگرانتان نمي‌شوند؟
طبيعي است كه خيلي نگران مي‌شوند و هنوز هم هستند اما مطمئنا در زندگي بايد بعضي خطرات و ريسك‌ها را انجام دهي تا بتواني از كاري كه انجام مي‌دهي نتيجه بگيري. به قول معروف تا چيزي از دست ندهي چيزي به‌دست نمي‌آوري. نگرانيشان را درك مي‌كنم و سعي مي‌كنم در حد توانم اطمينانشان را جلب و نگرانيشان را كم كنم.
- پس بعد از اين همه مدت عادت كرده‌اند؟
تقريبا.
- ورزش چقدر در زندگي شخصي‌تان تأثير مي‌گذارد؟
روي اعتماد‌به‌نفس، سلامت و... حتما كه خيلي تأثير‌گذار است و كل زندگي بنده با ورزش همراه بوده و هست. بدون ورزش نمي‌توانم زندگي كنم.
- كوهنوردي چه چيزي به زندگي شما اضافه كرده است؟
استقامت. كوهنوردي به من ياد داد كه شكست معني ندارد، من ياد گرفته‌ام به هر مسير بن‌بست ديگري كه رسيدم بدانم هميشه راه ديگري وجود دارد براي پيشرفت و از همه مهم‌تر اينكه فهميدم هميشه و همه جا خدا همراهم هست.
- تا به‌حال براي‌تان پيش آمده كه در زندگي مشكلي پيش بيايد و شمارا از ادامه مسير منصرف كند؟
خير چون تابه‌حال سعي كرده‌ام در همه كارها به دور از احساسات و بامنطق جلو بروم. من تا به‌حال توانسته‌ام به 13 قله از 14 قله 8هزار متري صعود كنم و تنها قله لوتسه باقي‌مانده است. مجددا قصد صعود به قله اورست را دارم چون نخستين صعود با استفاده از كپسول اكسيژن بود ولي مي‌خوام اين كار را دوباره بدون كپسول انجام دهم تا همه 14قله را بدون استفاده از اكسيژن مصنوعي فتح كرده باشم. تا به‌حال در دنيا 31نفر توانسته‌اند به اين قله‌ها صعود كنند و از بين اين تعداد فقط 14نفر توانسته‌اند بدون استفاده از اكسيژن مصنوعي اين كار را انجام دهند. اگر بتوانم به كمك خدا اين 2قله باقي‌مانده را صعود كنم، به‌عنوان پانزدهمين نفر اين افتخار را براي كشورمان كسب خواهم كرد.
- تصميم داريد اين دو قله را بلافاصله فتح كنيد؟
بله تصميم دارم كه به‌طور متوالي صعود را انجام دهم چون آخرين ركوردي كه براي صعود به همه اين قله‌ها ثبت شده است 7سال و 2ماه است. اين ركورد هم‌اكنون در دست كره‌اي‌ها قرار دارد كه با اين صعود ما مي‌توانيم اين ركورد را ارتقا دهيم و به زير 7سال يعني حدود 6 سال و 10ماه ثبت كنيم.
- هزينه اين سفرها چقدر است؟
- اين سفرها حدود 40هزار دلار هزينه دارد.
كشورهايي كه به آنها سفر مي‌كنيد با شما همكاري مي‌كنند؟
فقط خدماتي كه در كمپ صعود لازم داريم را با آنها قرارداد مي‌بنديم و با ما همكاري مي‌كنند.
- شما به تنهايي صعود مي‌كنيد؟
من معمولا تنها صعود مي‌كنم ولي در يكي از صعودها يكي از هموطنانمان دكتر عليرضا به‌گل كه در منطقه اورست فعاليت مي‌كنند هم همراه من بودند.
- از بين همكاران يا همراهانتان كسي بوده كه باهم صعود كرده باشيد و به‌خاطر بي‌تجربگي دچار حادثه شده باشد؟
در صعود به هيماليا اين اتفاقات خيلي رخ مي‌دهد. از دوستانمان بوده‌اند كه فوت كرده‌اند يا به مشكل برخورده‌اند. اينها اتفاقات خيلي تلخي است كه متأسفانه تجربه كرده‌ام.
- اين اتفاقات از لحاظ رواني روي شما يا صعودتان تأثير نمي‌گذارد؟
بدون تأثير نيست ولي جديت كاري كه داريم انجام مي‌دهيم برايمان به‌خوبي مشخص است و مواظب هستيم به ديگر اعضاي تيم آسيبي نرسد.
- چقدر زمان براي تمرين و آمادگي قبل از هر صعود لازم است؟
كوهنوردي رشته مورد علاقه ماست و هر جمعه و روزهاي تعطيل به‌طور مستمر كوهنوردي مي‌كنيم ولي تقريبا 3ماه مانده به زمان هر صعود تمرينات منظم را شروع مي‌كنيم تا به آمادگي لازم برسيم تا اقدام به صعود كنيم.
- آيا براي شبيه‌سازي قبل از هر صعود فضايي متناسب با آن براي تمرين وجود دارد؟
خوشبختانه ايران قله‌هاي مرتفع خوبي دارد مانند دماوند، سبلان، علم‌كوه و... كه روي اين قله‌ها تمرين مي‌كنيم و بيشتر هم چون در ارتفاع بحث كمبود اكسيژن هست تمرينات هوازي انجام مي‌دهيم تا از نظر قلبي و ريوي تأمين باشيم تا بتوانيم صعود بدون كپسول اكسيژن را انجام دهيم.
- خطرات اين صعود غير از كمبود اكسيژن چيست؟
بالاترين خطر اين صعودها همان ارتفاع و كمبود اكسيژن است و بعد عوامل طبيعي از جمله: بهمن، سرماي زياد، مسير زياد يخ‌زده و يخ‌نوردي هم از خطراتي است كه ما با آنها دست و پنجه نرم مي‌كنيم.
- تا به‌حال در اين مدت 16سالي كه كوهنوردي مي‌كنيد دچار حادثه‌اي شده‌ايد؟
خدا را شكر براي من اتفاق خاصي رخ نداده است چون هميشه مراقب بوده‌ام و در سطح توانايي‌ام صعود انجام داده‌ام و سعي كرده‌ام كه ريسك نكنم. هميشه سعي كرده‌ام طبق تجربه‌ام عمل كنم تا دچار حادثه نشوم چون به‌طور مثال در هيماليانوردي تجربه بيشتر از آمادگي بدني لازم است.
- فرد تازه‌كار چه اشتباهاتي ممكن است انجام دهد كه فرد با تجربه آنها را مي‌داند؟
اشتباهات زيادي هست كه ممكن است يك فرد انجام بدهد. غرور و اعتماد‌به‌نفس كاذب مي‌تواند مشكل‌ساز باشد. بايد بتواني خودت را مديريت كني تا با توجه به توانايي‌هايت اين كار را انجام دهي و بعد بحث ارتفاع مطرح است. ارتفاع چيزي نيست كه در صعودهاي داخلي بتوان تجربه‌اش كرد بايد رفته‌رفته ارتفاع 7هزار و بالاتر از 8هزار را تجربه كرد و ديد كه عكس‌العمل بدن در برابر اين كمبود اكسيژن چيست و بر اساس آن به كارهايي كه انجام مي‌دهي واقف بود.
- تا حالا شده بخواهيد قله‌اي را فتح كنيد اما نتوانيد يا پشيمان بشويد؟
از افتخارات بنده اين است كه در اين 13قله‌اي كه تابه‌حال صعود كرده‌ام، صعود بدون موفقيت نداشته‌ام و همه با موفقيت انجام شده است.
- به‌طور معمول از چه ارتفاعي به بعد بدن كمبود اكسيژن را احساس مي‌كند؟
ارتفاع بالاي 8هزار متر را ارتفاع مرگ مي‌گويند؛ چون اكسيژن يك‌سوم شرايط عادي است و ممكن است انسان با مشكل ريوي، قلبي و مغزي مواجه بشود و دچار بيماري‌هايي بشود كه در اين ارتفاع براي انسان پيش مي‌آيد. براي پيش نيامدن اين مشكلات راهكار‌هايي مانند استراحت كافي و مصرف مايعات مناسب وجود دارد كه تجربيات خاص هر فرد به‌طور شخصي در اين محيط و شرايط را مي‌طلبد.
- پس هر انسان با انسان ديگر فرق مي‌كند...
دقيقا. بعضي از انسان‌ها بدنشان از لحاظ فيزيولوژي با كمبود اكسيژن مواجه مي‌شود. فردي ممكن است داراي آمادگي كامل جسمي باشد ولي بدنش در ارتفاع كشش كمبود اكسيژن را نداشته باشد.
- براي اين صعودها چه نوع تغذيه‌اي مناسب است؟
غذاهاي پركربوهيدرات و مواد قندي. حتي در اين مورد هم كوهنورد بايد بداند در چه شرايطي چه غذايي بايد مصرف كند. در ارتفاعي كه اكسيژن كم است ممكن است چيزي كه مي‌خورد جذب بدنش نشود چون بدن براي سوخت‌وساز به اكسيژن نياز دارد.
- وضع كوهنوردي ما در سطح جهاني چگونه است؟
كوهنوردي كشور ما بين 15كشور مطرح اين رشته است. ديگر كوهنورداني كه ديوارنوردي يا يخ‌نوردي مي‌كنند هم داراي سطح خوبي در رشته‌هاي خود هستند.
- فدراسيون از سفرهاي شما حمايت مي‌كند و زيرنظر فدراسيون صعود مي‌كنيد؟
نه. من در تمام سفرهايم اسپانسر دارم. در آخرين صعود هم اسپانسرم شوراي شهر تبريز است.
- به كساني كه به اين رشته علاقه‌مندند توصيه‌اي نداريد؟
توصيه‌اي ندارم فقط پيشنهادم اين است كه كوهنوردي همه زندگي ما نيست و تنها قسمتي از زندگي‌است و ارزش ريسك كردن خيلي زياد را ندارد. تنها يك تفريح و ورزش است كه بايد به سلامتي كمك كند.
- يعني به‌عنوان يك حرفه به آن نگاه نكنند؟
به‌عنوان يك حرفه نگاه كنند اما جوري نباشد كه اگر نتيجه نگرفتند به زندگيشان آسيب بزند.
- براي كساني كه علاقه‌مند به يادگيري باشند كلاس آموزشي برگزار كرده‌ايد يا برنامه‌اي براي آموزش داريد؟
من تا امروز كلاس آموزشي نداشته‌ام و بيشتر كلاس‌هاي آموزشي از طرف فدراسيون كوهنوردي انجام مي‌شود. در بعضي از اردوهايي كه فدراسيون اجرا مي‌كند همراه همنوردهايمان هستم.
- كارنامه عظيم
قيچي‌ساز كوهنوردي حرفه‌اي را از سال 1378 آغاز كرده است و با صعود به قله‌هاي سبلان و دماوند در فصل زمستان، فعاليتش را با چالش‌هايي اساسي آغاز كرد و با موفقيت در صعود از قلل مرتفع داخلي به فكر صعود از قله‌هاي بلند بالاي دنيا افتاد. عظيم با اعتماد به نفس كافي و تصميم‌گيري‌هاي قاطعانه در تمام موارد موفق و منصور بوده است و تا به حال قله‌اي نبوده كه انتخاب كند و در راه صعود باز بماند. عظيم در اكثر موارد انفرادي صعود مي‌كند ولي در بهار سال ۱۳۸۹ سرپرستي تيمي را به‌عهده گرفت كه موفق به فتح قله دائولاگيري، هفتمين قله مرتفع جهان به ارتفاع ۸۱۶۷ متر شد. در تابستان همان سال فاتح نهمين قله مرتفع و دومين قله خطرناك جهان نانگاپاربات ملقب به «كوه قاتل» به ارتفاع ۸۱۲۵ متر در قراقروم پاكستان شد. در سال ۱۳۹۰ قله كانچن‌چونگا سومين قله بلند جهان را فتح كرد. در تابستان همين سال او توانست به قله‌هاي گاشربروم۱ و گاشربروم۲ از ديگر قله‌هاي بالاي 8 هزار متر صعود كند. در بازگشت از گاشربروم۲ بود كه ليلا اسفندياري سقوط كرد و درگذشت.