يكي دو سالي مي‌شود كه با هدف رسيدن به شهر الكترونيك و مديريت و ساماندهي ترافيك ساكن، دستگاه‌هاي خود‌پرداز پارك هوشمند در برخي معابر شهر نصب شده‌اند. حالا پاي اين دستگاه به شهرهاي ديگر كشور هم باز شده تا فضاي پارك حاشيه‌اي كلانشهرها مديريت شود. بد نيست بدانيد كه مثلا در شهري مثل تهران، هم‌اكنون ۱۵ هزار فضاي پارك حاشيه‌اي با حدود ۲۵۰۰ پاركومتر كنترل مي‌شود. خب، كار كردن با اين پاركومترها قلق‌هايي دارد كه اينجا برايتان آنها را بيان كرده‌ايم.
- پاركومتر چگونه دستگاهي است؟
اين دستگاه زرد رنگي كه در همين صفحه مي‌بينيد، دستگاه خود‌پرداز پارك يا همان پاركومتر است. اين دستگاه داراي ۸ كليد مربوط به ۸جايگاه پارك و ۲ كليد براي ثبت يا ابطال است. همچنين صفحه‌اي ديجيتال در قسمت بالاي اين دستگاه قرار دارد كه شما زماني را كه مي‌خواهيد از فضاي پارك استفاده كنيد طبق آنچه توضيح داده خواهد شد، تنظيم و ميزان آن را در اين صفحه نمايشگر مشاهده مي‌كنيد. همچنين صفحه ديگري در قسمت مركزي دستگاه قرار دارد كه بايد كارت الكترونيكي خود را مقابل آن بگيريد و هزينه زمان استفاده از فضاي پارك حاشيه‌اي را پرداخت كنيد.
- جاي پارك خودروها در معابر كجاست؟
ابتدا خودروي خود را در محل خط‌كشي شده پارك كنيد. دقت كنيد كه حتما خودروي شما بين خطوطي كه روي كف خيابان كشيده شده، قرار داشته باشد و در داخل جايگاه مورد نظر پارك شود. در هر جايگاه شماره جايگاه و جهت، بر روي زمين حك شده است. اين شماره نشان‌دهنده جايگاه اتومبيل شما و جهت محل پاركومتر را نشان مي‌دهد. وقتي شما خودرويتان را روي يكي از اين اعداد پارك كرديد، بدين معناست كه روي اولين دستگاه پاركومتر در جهت مشخص شده، بايد همان عدد را فشار دهيد تا اين‌جايگاه را به‌خود اختصاص دهيد.
- هزينه جاي پارك را چطور پرداخت كنيم؟
با استفاده از كارت‌هاي شهروندي يا همان كارت بليت‌هاي الكترونيكي كه علاوه بر پاركومتر مي‌توان هزينه تردد با اتوبوس‌هاي شركت واحد اعم از عادي يا تندرو و نيز سفر با قطار درون شهري را هم با آنها پرداخت كرد، مي‌توانيد هزينه استفاده از فضاي پارك موردنظرتان را بپردازيد؛ بدين‌ترتيب كه پس از اينكه زمان استفاده از فضاي پارك را بنابه آنچه توضيح داده شد، مشخص كرديد، كارت شهروندي را مقابل جايگاه كارتخوان كه در وسط دستگاه قرار دارد، نگه‌داريد تا هزينه، محاسبه شده و از اعتبار كارت‌تان كم شود و در‌‌‌نهايت پيام «عمليات با موفقيت انجام گرفت» روي صفحه ظاهر شود.
- چگونه مدت زمان پارك را تمديد كنيم؟
در قسمت پشت دستگاه براي هر جاي پارك، ۲ چراغ چشمك‌زن تعبيه شده كه يكي به رنگ سبز است و ديگري به رنگ قرمز. اين چراغ‌ها به‌منظور كنترل پليس راهور نصب شده و اگر هزينه استفاده از جايگاه پرداخت شده باشد، چراغ سبز چشمك مي‌زند. اما اگر هزينه پرداخت نشده باشد يا زمان شارژ پايان يافته باشد چراغ قرمز چشمك مي‌زند كه در اين صورت اعمال قانون شده و خودرو ۲۰هزار تومان جريمه مي‌شود. بنابراين اگر بيشتر از زماني كه درنظر گرفته‌ايد، مي‌خواهيد از فضاي پارك استفاده كنيد، قبل از اتمام زمان اوليه، براي شارژ مجدد، به همان روش قبل اقدام كنيد. هدف اين است كه مردم، حاشيه خيابان را براي تمام روز به‌خود اختصاص ندهند و ديگران سرگردان باشند كه خودرويشان را براي چند دقيقه كجا پارك كنند.
- چقدر مي‌توانيم از پاركومتر استفاده كنيم؟
استفاده از اين دستگاه‌ها محدوديت ندارد اما لازم است مردم بتوانند زمان توقف‌شان را مديريت كنند كه البته يكي از اهداف نصب اين دستگاه‌هاي خود‌پرداز هم همين است. بنابراين هر كسي بايد با محاسبه زماني كه براي توقف احتياج دارد، هزينه آن را با كارت الكترونيك كه مي‌تواند از ايستگاه‌هاي مترو يا كيوسك‌هاي روزنامه‌فروشي سطح شهر تهيه كند، بپردازد. فقط به‌خاطر داشته باشيد كه كارت بليت‌هايي قابل استفاده است كه از نوع اعتباري باشد. در حال حاضر كارت بليت‌هاي الكترونيك ۲ نوع هستند؛ برخي مدت‌دار و برخي اعتباري. از آنهايي كه مدت‌دار هستند و مثلا اعتبار شش ماهه يا يكساله دارند، براي پاركومترها نمي‌توان استفاده كرد و تنها آن كارت‌هايي كه اعتباري هستند و با پرداختن هزينه، شارژ مي‌شوند، در پاركومترها معتبرند.
- مجاني هم مي‌توان در خيابان پارك كرد؟
از سال گذشته سازوكار اجرايي لازم براي محاسبه رايگان ۳۰دقيقه نخست توقف خودرو در حاشيه خيابان‌ها به‌عنوان توقف قانوني از طريق شهرداري تهران فراهم شده است؛ يعني با فشردن دكمه پاركومتر، بدون پرداخت هزينه، چراغ پاركومتر براي شما به‌مدت نيم ساعت سبز مي‌شود. البته دستگاه‌هاي موجود در يك خيابان، روزانه فقط يك‌بار توقف مجاني خودرو براي ۳۰ دقيقه نخست را محاسبه كرده و تكرار توقف خودرو در يك خيابان، از طريق اين دستگاه‌ها به‌عنوان توقف ممنوع منظور شده و منجر به اعمال قانون و جريمه خواهد شد. اين اقدام به‌منظور جلوگيري از سوءاستفاده احتمالي از نحوه كاركرد و فعاليت دستگاه‌هاي پاركومتر در سطح شهر تهران، به‌ويژه مناطق پرتردد با حجم بالاي ترافيك انجام مي‌شود. در ضمن يادتان باشد پاركومترها هر روز از ساعت ۷ تا ۲۱ فعال هستند.
- چطور زمان استفاده را تعيين كنيم؟
از آنجا كه يكي از اصلي‌ترين اهداف نصب اين دستگاه‌ها، توزيع عادلانه فضاي پارك و ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضاي فضاي توقف خودروها در حاشيه معابر است، دقت در تعيين زمان بسيار مهم است. بدين‌ترتيب كه بايد زمان استفاده از فضاي پارك را دقيق محاسبه كنيد. با هربار فشار دادن دكمه‌اي كه شماره جاي پارك شماست، روي صفحه نمايانگر يك ساعت جاي پارك به شما اختصاص داده مي‌شود. مثلا اگر مي‌خواهيد ۲ساعت در محل توقف كنيد و در محل پارك خودروي شما عدد ۳ نوشته شده است، كافي است شما شماره ۳ روي دستگاه پاركومتر را ۲بار لمس كنيد.
- اگر بي‌خودي جريمه شديم چه كار كنيم؟
چنانچه از عملكرد پاركومترها شكايت يا انتقادي داريد يا مثلا مي‌خواهيد كه اين دستگاه‌ها در معبري نصب شود مي‌توانيد با سامانه‌هاي ۱۸۸۸ و ۱۳۷ تماس گرفته و مطرح كنيد. فقط يادتان باشد براي نصب دستگاه‌هاي پاركومتر اولويت با معابري است كه بيشترين تقاضا را براي پارك خودروها دارند. معابري كه ادارات بيشتري در آنجا مستقر هستند و ارباب‌رجوع مراجعه مي‌كند يا خيابان‌هايي كه به لحاظ وجود مراكز تجاري يا تفريحي، مردم بيشتر مراجعه مي‌كنند اما به‌دليل كمبود فضاي پارك دچار مشكل مي‌شوند در اولويت هستند، ضمن اينكه روي پاركومترها هم شماره‌اي درج شده كه اگر شارژ پاركومتر را پرداخت كرده و به اشتباه جريمه شده‌ايد مي‌توانيد تماس گرفته و با بيان شماره سريال كارت الكترونيك و شماره پلاك خودرو، از پرداخت جريمه معاف شويد. همچنين متأسفانه برخي از افراد بدون احساس مسئوليت و توجه به اينكه امكاناتي كه در سطح شهر تعبيه مي‌شود، به‌منظور افزايش رفاه عمومي است، اقدام به تخريب دستگاه‌هاي پاركومتر مي‌كنند. البته واحد بازرسي مراتب را سريعا پيگيري كرده و با متخلفان برخورد مي‌شود اما اي كاش همه ما به‌خود نهيب بزنيم كه امكانات شهر براي خودمان است و قدرش را بدانيم. اگر پاركومتر خرابي ديديد حتما با ۱۳۷ تماس بگيريد و اطلاع دهيد.
- توصيه‌هايي براي پارك كردن
هميشه هنگام پارك كردن حتما به محدوده‌اي كه تصميم داريد در آنجا مدتي توقف داشته باشيد، توجه كنيد. به‌عنوان مثال اگر محل توقف خودرو در نزديكي در پاركينگ منازل است، حتما بايد به فاصله خودرو تا در ورودي پاركينگ توجه شود. همچنين يكي از مواردي كه رانندگان كمتر به آن توجه مي‌كنند، پل‌هاست. طبق مقررات بايد جلوي پل‌ها توقف نشود. يكي ديگر از مسائلي كه رانندگان كمتر به آن توجه مي‌كنند، رعايت فاصله ۳۰ سانتي متري خودرو با جداول كنار خيابان است. گاهي‌اوقات ديده مي‌شود كه برخي رانندگان به‌دليل بي‌دقتي به‌گونه‌اي خودروي خود را پارك مي‌كنند كه به‌دليل عدم‌رعايت اين فاصله با جدول كنار خيابان، محدوده‌اي از خيابان اشغال شده و شرايط براي عبور خودروهاي عبوري سخت‌تر مي‌شود. خيابان‌ها و كوچه‌هاي كم عرض نيز محل مناسبي براي پارك خودرو نيستند. حتما از پارك دوبل در خيابان‌ها خودداري كنيد چراكه علاوه بر پرداخت جريمه نقدي، امكان انتقال خودرو به پاركينگ نيز وجود دارد. حتي‌المقدور در زماني كه توقف بلندمدت داريد، از پاركينگ‌هاي عمومي استفاده كنيد. زماني كه قصد داريد به محلي برويد، درخصوص وضعيت ترافيكي خيابان‌ها و امكان پارك خودرو سؤال كنيد تا دچار مشكل نشويد. هنگام پارك حتما فاصله خود را با خودرويي كه در جلو و عقب توقف كرده درنظر بگيريد تا هنگام بيرون آمدن از پارك، دچار مشكل نشويد. ايستگاه‌هاي اتوبوس و محل توقف سرويس مدارس و خودروي معلولان بدترين محل براي پارك است چرا كه بايد حقوق اين بخش از افراد جامعه نيز رعايت شود.