چوب‌ها به‌خاطر بافت و رنگ‌هاي زيبا و حس خوبي كه دارند براي ساخت كارهاي هنري و دستي هم فراوان استفاده مي‌شوند. زيورآلات چوبي يكي از همين كارهاي هنري هستند كه طرفداران خاص خودشان را دارند. سراغ يكي از هنرمندان و كارآفرينان همين رشته رفته‌ايم تا سر از دنياي چوبي‌شان دربياوريم. سارا رفيع‌زاده 28سال سن دارد و مهندسي صنايع خوانده. او در كنار كارهاي گرافيكي‌اش مشغول ساخت زيورآلات چوبي هم هست و محصولاتش را مي‌فروشد. تجربه او در مورد تبديل هنر و خلاقيت به محصول قابل عرضه به بازار را بخوانيد، شايد شما خريدار امروز و رقيب فرداي او باشيد!
- چوب‌هايي كه مثل انار شدند
داستان تولد ايده و محصول‌هايش مي‌تواند تجربه‌اي براي همه ما باشد: «با تعدادي از دوستانم يك انجمن خيريه به نام ياوران جوان به نفع بيماران سرطاني راه‌اندازي كرده بوديم. انجمن كاملا داوطلبانه بود و براي همين از جايي حمايت نمي‌شد. اين بود كه به فكر كاري براي درآمد بيشتر انجمن بوديم و تصميم گرفتيم كارهاي هنري بچه‌هاي انجمن را براي فروش بگذاريم. فكر فروش كارهاي دستي و راه‌اندازي كسب و كار اين مدلي از همان موقع در ذهن من ماند تا زماني كه از جايي كه مشغول به‌كار بودم بيرون آمدم. با خودم گفتم حالا كه شغلي ندارم بهتر است همان ايده را براي خودم اجرا كنم. مدتي به‌دنبال يك كار دستي ارزان و خوب بودم تا از طريق دوستم با معرق آشنا شدم. 2جلسه بيشتر آموزش نديدم و از آن به بعد بايد با تمرين و تكرار جلو مي‌رفتم. در اينترنت طرح‌هاي معرق را مي‌ديدم و ايده مي‌گرفتم تا اينكه تصميم گرفتم زيورآلاتي با تكنيك معرق بسازم. نخستين كاري كه ساختم يك نيم‌ست گوشواره و گردنبند به شكل انار بود كه رويشان را هم نقاشي كرده بودم. دومين كارم هم يك‌جفت گوشواره بود كه به دوستم هديه دادم. خودم خيلي از اين كار خوشم آمد و با ديدن پيج‌هاي هنري كه در اينترنت فعاليت مي‌كردند، تصميم گرفتم كارهايم را براي فروش آنلاين در اينترنت بگذارم. چون علاقه زيادي هم به انار داشتم، اسم آنارسا را كه به معني مثل انار است براي محصول‌هايي كه آماده مي‌شد انتخاب كردم.»
- مشتري‌هايي كه انار دوست دارند
مي‌گويد مطمئن شده بود ديگران هم از كارهايش خوش‌شان مي‌آيد؛ «چند نمونه براي امتحان در اينترنت گذاشتم. اوايل فروش زيادي نداشتم ولي كم‌كم مشتري‌ها بيشتر شدند و براي همين طرح‌ها را هم بيشتر كردم و تعداد بيشتري كار ساختم. حتي از 2 گالري در شيراز و بابل هم سفارش كار عمده گرفتم و فرستادم. اوايل از اينترنت طرح مي‌ديدم، حتي طرح‌هايي خارجي كه روي چوب نبود و روي چيزهاي ديگري كار شده بود. همان طرح‌ها را هم موقع اجرا عوض مي‌كردم و به طرح جديد مي‌رسيدم. براي همين مي‌توانم بگويم هيچ كار كپي شده‌اي در بين كارهايم وجود ندارد. به مرور در اينترنت تبليغ كردم و از بازخورد مشتري‌ها فهيمدم كدام طرح‌ها را بيشتر مي‌پسندند. بعضي از كارها را بيشتر از بقيه مي‌پسندند؛ براي مثال كارهايي كه رنگ و نقاشي دارند يا از سنگ‌هاي رنگي و متريال‌هايي به جز چوب هم در ساخت آنها استفاده شده بيشتر استقبال مي‌كنند. بعضي وقت‌ها هم يك مشتري سفارش خاصي دارد و وقتي عكس آن را منتشر مي‌كنم كلي طرفدار ديگر هم پيدا مي‌كند. براي مثال يكي سفارش دستبندي داد كه اسم يك نفر بود و بعد از آن، همه زيورآلاتي به شكل اسم خودشان يا عزيزانشان مي‌خواستند. ولي تا امروز بين همه، پرطرفدارترين كار گردنبند انار با سنگ‌هاي مرجان قرمز بوده است. مشتري‌هاي متنوعي دارم كه بيشتر جوان هستند. خانم‌هايي كه براي خودشان خريد مي‌كنند يا آقاياني كه براي خانم‌ها خريد مي‌كنند جزو مشتري‌ها هستند. مناسبت‌هايي مثل شب يلدا و عيد نوروز فروش بيشتري دارم.»
- از صفر تا صد يك محصول
كاركردن با چوب را دوست دارد و در مورد مراحل كار اينطور توضيح مي‌دهد: «حس كاركردن با مواد طبيعي خيلي برايم لذتبخش و آرامش‌بخش است. صداي اره‌كردن و حتي بوي چوب موقع كار حس خوبي دارد. براي شروع كار از چوب‌فروشي‌ها قطعه چوب‌هاي مورد نظرم را مي‌خرم. معمولا چوب‌هاي مخصوص معرق از درخت‌هاي مختلف مثل گردو، سرخدار و نارنج هستند. چون هم مقاوم‌تر هستند و هم رنگ و طرح‌هاي بهتري دارند. بعد طرح‌هاي مورد نظر را روي چوب مي‌اندازم و با اره‌مويي برش مي‌زنم. مرحله بعد سوهان و سمباده كشيدن روي كارهاست. در آخر هم اتصالات زيورآلات را نصب مي‌كنم و براي براق شدن هم از اسپري يا روغن استفاده مي‌كنم. بيشترين زماني كه براي كارها صرف مي‌شود همان سمباده زدن است. به‌صورت ميانگين روزي 2ساعت كار مي‌كنم و اگر سفارش‌ها زياد باشد تا 7 ساعت هم مي‌رسد. محصولات آنارسا به چند دسته نيم‌ست، ست‌كامل، گوشواره، دستبند، انگشتر و گردنبند تقسيم مي‌شود. البته سفارش‌هاي خاص كه ربطي به زيورآلات هم ندارد به دستم مي‌رسد. براي مثال تا الان ساعت روميزي و ديواري و جا كليدي‌هاي چوبي هم ساخته‌ام. قيمت محصولات از 10هزار تومان شروع مي‌شود و به 25هزار تومان مي‌رسد. البته كارهاي سفارشي يا سفارش‌هاي خاص تا 48هزار تومان هم مي‌رسد».
- دخل به خرج مي‌چربد!
ساخت وسايل و زيورآلات چوبي شايد چندان خرجي نداشته باشد ولي بسيار زمان مي‌برد و هنر خاص خودش را مي‌طلبد. براي مثال شما براي ساخت يك‌جفت گوشواره كوچك با طرحي تقريبا ساده بايد چيزي حدود 4ساعت وقت بگذاريد و برش و سمباده بزنيد تا به نتيجه برسيد. سرمايه اوليه‌اي كه براي كار لازم داريد اندك است و شايد به 30تا 40هزار تومان هم نرسد. البته اين به شرطي است كه هزينه كلاس معرق‌كاري را حساب نكنيد. براي خريد چوب بايد سراغ چوب‌فروشي‌ها يا نجاري‌ها برويد. البته در شهرهاي شمالي چوب‌هاي خام راحت‌تر در دسترس هستند. چوب‌هاي خام عاج‌هايي دارند كه براي صاف‌كردن و سمباده زدنشان كلي وقت لازم است؛ همان كاري كه سارا هم با چوب‌هايش انجام مي‌دهد و هر قطعه را چيزي حدود 2 ساعت سمباده مي‌زند. البته اگر از نجاري‌ها چوب سوهان‌خورده بخريد كارتان راحت‌تر مي‌شود. قيمت چوب‌ها هم متفاوت است. براي مثال چوب گردو كيلويي 8هزار تومان است و يك كيلوي آن حدودا يك تخته 30در 30سانتي‌متري درمي‌آيد. از اين تخته مي‌توان تقريبا 30تا 40عدد زيورآلات ساخت. اره‌مويي‌ها هم قيمت‌هاي مختلفي دارند و حدودا از 7هزار توماني تا 25هزار توماني‌اند. يك بسته 12تايي تيغه اره هم حدود 6هزار تومان قيمت دارد. سمباده كاغذي هم هر برگش حدود 2هزار تومان است. مقداري هزينه، حدود 5تا 10هزار تومان، هم بايد براي خريد اتصالات زيورآلات مثل حلقه، آويز و زنجير و... كنار بگذاريد. براي قيمت گذاشتن روي كارها بايد ببينيد به غير از خرج مواداوليه و هزينه رفت‌وآمد و غيره، چقدر خلاقيت، طراحي، هنر و وقت براي ساخت هر كاري صرف كرده‌ايد. براي مثال همان جفت گوشواره‌اي كه گفتيم 4ساعت زمان مي‌برد را مي‌توانيد حدود 10هزار تومان بفروشيد كه از اين مقدار يك‌هزار تا 2هزارتومانش خرج مواداوليه است. به گفته سارا اگر هزينه رفت‌وآمد زيادي نداشته باشيد مي‌توانيد روي 90درصد سود كلي حساب كنيد. ولي اگر مثل سارا راهتان دور باشد و براي خريد مواداوليه يا پست محصولات هزينه زيادي بپردازيد حدود 50درصد سود كلي نصيبتان خواهد شد. ميزان درآمد بستگي به ميزان فروشتان دارد. اما براي مثال اگر چيزي حدود 20عدد كار در ماه بفروشيد مي‌توانيد به‌صورت ميانگين 300تا 400هزار تومان درآمد داشته باشيد.
- توصيه‌هاي تجربي من براي شما
وقتي طرح مورد نظر مشتري را روي كاغذ مي‌زنم، اول برايشان مي‌فرستم و اگر تغييراتي لازم باشد اعمال مي‌كنم و بعد كار را مي‌سازم. اين يعني نظر مشتري مهم است و بايد به حرفش گوش داد تا كم‌كم مشتري‌ها بيشتر شوند.
سعي كنيد قيمت مناسبي براي كارها بگذاريد تا مشتري فراري نشود. خيلي‌ها به من مي‌گويند قيمت كارهايت پايين است اما به‌جايش مشتري‌هاي بيشتري دارم.
بيشتر پولي كه از اين راه در مي‌آيد پول زمان و هنر است نه مواداوليه كه خريده‌ايد. اين كار پشتكار و حوصله زيادي لازم دارد، پس بايد خوب ياد بگيريد و خوب تمرين كنيد و طرح‌هاي خوب بزنيد و درنهايت محصول با كيفيت و زيبا ارائه دهيد تا مشتري‌هايتان بيشتر شوند.
سعي كنيد فقط در اينترنت فعال نباشيد و به سراغ فروشگاه‌ها يا بازارچه‌هاي هنري هم برويد تا هم فروش بيشتري داشته باشيد و هم با نظر و واكنش مشتري‌ها از نزديك آشنا شويد.
كارها را كپي نكنيد و از ذهن خودتان براي طرح زدن استفاده كنيد. اينطوري خلاقيت و روح بيشتري در كار جريان پيدا خواهد كرد.