دريا خواهر كوچك‌تر، 21ساله است و دانشجوي كارشناسي مهندسي پزشكي، مهين هم 24سال دارد و مهندس كشاورزي است. آنها چند سالي است كه هنرهاي گوناگون را تجربه كرده‌اند و حالا چند ماهي است كه رسما وارد بازار چرم‌دوزي شده‌اند؛ خواهراني كه به گفته خودشان اين كسب و كار را براي گذراندن اوقات دانشجويي و البته كسب درآمد براي تأمين هزينه‌هاي درس و دانشگاه راه‌اندازي كرده‌اند. چند و چون كار با چرم و راه‌اندازي يك كارگاه كوچك خانگي را از زبان خواهر بزرگ‌تر، مهين ناظري بخوانيد.
- چرا كار با چرم؟ نترسيديد به تكرار بيفتيد؟
از قضا برخلاف عقيده اغلب مردم كه با چرم آشنايي دقيقي ندارند، چرم رنگ‌هاي بسيار متنوعي دارد و فقط به رنگ‌هاي مشكي و قهوه‌اي محدود نمي‌شود. در واقع پوست حيوانات را مي‌توان بعد از دباغي رنگ زد. خيلي‌ها تصور مي‌كنند چرم‌هاي رنگي يا اصلا چرم نيستند و يا مصنوعي‌اند. جدا از اين براي كساني كه خلاق هستند، حتي محدوديت رنگ هم محدودشان نمي‌كند. ضمن اينكه چرم قابليت‌هاي ويژه‌اي براي پرداخت و ساخت محصول‌هاي خلاقانه دارد.
- جرقه اين كار چطور زده شد؟ الان چند وقت است به اين كار مشغوليد؟
يكي از اقوام ما دوره‌هاي تخصصي چرم‌دوزي را گذرانده بود و ما اين كار را از او آموختيم. البته قبل از چرم‌دوزي كارهاي دستي مختلفي را تجربه كرده بوديم. به‌خصوص خواهرم كه كار نقاشي با آبرنگ و طراحي را از بچگي ياد گرفته بود و حتي در يك مقطع كارگاه آموزشي هم برگزار كرده بود. الان خانه‌مان هم پر است از وسايل تزئيني‌اي كه با هم درست كرده‌ايم. اكثر هديه‌هايي هم كه به ديگران مي‌دهيم كار دست خودمان است. توليد جعبه كادويي، كارت پستال، زيورآلات پارچه‌اي و آويزهاي تزئيني چند نمونه از كارهايي بود كه قبل از شروع به چرم‌دوزي با آنها آشنا بوديم، ولي بعد از آشنايي با اين هنر، ميل هر دوي ما بيشتر به سمت چرم‌دوزي رفت. يك سال و نيم پيش، يك كيف‌پول مردانه با چرم گاو دوختيم. هنوز هم آن كيف را داريم چون يكي از بهترين و زيباترين دست‌دوزهاي ماست. در كل، اين كار براي ما صرفه بيشتري داشت و به‌صورت رسمي اواخر بهمن سال گذشته فعاليت خودمان را آغاز كرديم.
- اولين مشتري‌هاي جدي را چطور پيدا كرديد و چطور فروش را سامان داديد؟
كارهاي متفاوتي براي خودمان و اطرافيانمان ساخته بوديم و با همين نمونه كارها هم فروشگاهي در فضاي مجازي براي خودمان راه‌اندازي كرديم. دقيقا بعد از اين رونمايي نخستين مشتري با ما تماس گرفت. يكي از همشهريانمان بود و 2 عدد كمربند و يك كيف مردانه سفارش داد. با دستمزدي كه بابت كارهايمان گرفتيم هم به بازار رفتيم و براي سفارش‌هاي آينده چرم خريديم. ارائه نخستين محصول به نخستين مشتري و گرفتن نخستين دستمزد، خيلي هيجان‌انگيز بود و لذت زيادي داشت. يك نكته هم اينكه به‌دليل اينكه خريد اينترنتي بين همه رواج پيدا كرده، مردم راحت اعتماد مي‌كنند.
- براي شروع كار چقدر سرمايه لازم داشتيد؟
با 200هزار تومان كارمان را شروع كرديم كه اصلا نمي‌توان به‌عنوان سرمايه‌گذاري از آن اسم برد. سرمايه‌اي نداشتيم و نمي‌خواستيم از كسي حتي خانواده‌مان هم كمك مالي بگيريم. مهم‌ترين دليل هم اين بود كه اصلا نمي‌دانستيم اين بار كارمان مي‌گيرد يا نه. بعد از مدتي هم پولي كه از فروش كارهايمان به‌دست مي‌آورديم تبديل به سرمايه اوليه كارهاي بعدي شد. راستش ما اصلا به كسي درباره كاري كه شروع كرده بوديم حرفي نزديم، كه درصورت شكست فقط خودمان از اين موضوع باخبر باشيم و كسي نسبت به شروع يك كار ديگر دلسردمان نكند. هر دو اعتقاد داريم كارجديد مثل يك نهال نوپاست كه به مراقبت زيادي احتياج دارد تا ثمر بدهد.
- با توجه به فراواني توليدكنندگان محصولات چرم دستساز، احتمال نمي‌داديد كارتان بازده اقتصادي نداشته باشد؟
به‌نظر من مهم‌ترين ركن در شروع يك كار علاقه است. به هيچ وجه اينكه توليدكنندگان اين كار زياد هستند دل نگرانمان نمي‌كرد. استدلالمان هم اين بود كه همه دوست دارند از لوازم چرمي استفاده كنند. البته ما از ابتدا خواستيم كه تخصصي‌تر كار كنيم و تمركزمان را روي كيف پول گذاشتيم. به اين دليل كه هزينه كمتري نسبت به اجناس چرمي ديگر دارد و از آن دست وسايلي است كه دير به دير تعويض مي‌شود و اكثر مردم هم مي‌دانند اگر اين كيف از جنس چرم باشد حداقل 6-5 سال عمر مفيد دارد. البته زيورآلات چرمي هم يكي از شاخه‌هاي اصلي كارهاي دستي ماست اما نسبت به كيف پول از مشتري‌هاي محدودتري برخوردار است.
- طرح‌هايتان را چطور انتخاب مي‌كنيد؟ خلاقيت يا الگوبرداري از محصولات ديگران؟
طرح اكثر محصولاتمان خلاقيت خودمان است. چون برند محصولات چرم در ايران زياد است، تا امروز تمام سعي‌مان را كرده‌ايم از محصولات داخلي كپي‌برداري نكنيم. به سايت‌هاي خارجي زياد سر مي‌زنيم نه براي الگو برداري بلكه براي ايده گرفتن. گاهي چيزي در ذهنمان مي‌سازيم و با ايده گرفتن از اين سايت‌ها محصول‌مان را كاربردي‌تر مي‌كنيم. دوست داريم مشتري‌هايمان از ما رضايت كامل داشته باشند و بعد از دريافت كالايشان بابت پولي كه پرداخت كرده‌اند تأسف نخورند. اين براي ما كافي است.
- براي ساخت يك كيف پول چه بايد كرد؟
بستگي دارد چيزي كه مي‌خواهيم بدوزيم سفارشي باشد يا طرحش از قبل وجود داشته باشد. چون طرح‌هاي سفارشي بايد ابتدا الگويش كشيده شود. ما هم چون مي‌خواهيم چيزي كه مشتري سفارش داده دقيقا همان دربيايد، روي مرحله الگو كشيدن خيلي تمركز مي‌كنيم. اين الگو را معمولا روي چرم مصنوعي يا كاغذ مي‌كشيم تا هم اشكالاتش گرفته شود و هم كمترين ضايعات را داشته باشد. بعد از اينكه حسابي طرحش به دلمان نشست روي چرم اصلي الگو را پياده مي‌كنيم.به اين ترتيب طرح‌هاي تكراري حدود 5 تا 6 ساعت ولي طرح‌هاي سفارشي گاهي تا 2 روز وقت مي‌گيرد. گاهي هم شده مشتري نه طرح نويي دارد و نه از طرح‌هاي قبلي خوشش مي‌آيد. ما طرح‌هايي داريم كه هنوز اجرا نكرده‌ايم. عكس يا الگوي محصول را نشانش مي‌دهيم كه اكثرا مورد قبول واقع مي‌شود.
- توصيه‌هاي ما ...
براي شروع كار چرم‌دوزي حتما بايد آموزش ديد چون نصف موفقيت در اين راه به انجام درست كارها برمي‌گردد و نيمه باقي‌مانده مربوط به خلاقيت و ايده‌هايي است كه در ذهن داريم. بايد به روز باشيم و خود را به ديدن محصولات داخلي محدود نكنيم. الان با توجه به‌وجود اينترنت و امكان بازديد از سايت‌هاي خارجي امكان ايده گرفتن از محصولات جهاني وجود دارد كه اتفاقا اكثرشان ايده‌هاي جالبي دارند. در حيطه كاري ما خلاقيت خيلي مهم است. بايد بتواني با به كاربردن يك ايده ناب و بكر با ديگر برندها در رقابت باشي و هميشه يك چيز جديد براي ارائه در چنته داشته باشي و آنقدر تنوع در محصولاتتان زياد باشد كه كم‌كم خود و برندتان به‌عنوان يك توليد‌كننده شناخته شويد. بايد قبل از شروع كار با بازار كار آن محصول آشنا باشيم، بدانيم كه چقدر بايد صبر كرد تا نخستين مشتري‌ها يكي يكي پيدايشان شود. مهم‌ترين اشتباهي كه ما انجام داديم و دوست نداريم ديگران اشتباه ما را تكرار كنند اين بود كه اوايل روي خود چرم الگو را مي‌كشيديم و اين كار باعث شد در 3-2 كار اولمان ضايعات زيادي توليد شود؛ ضايعاتي كه مي‌شد از گوشه گوشه‌اش استفاده كرد و به همين دليل متحمل ضرر مالي شديم.
- در مورد بازار چرم
چرم‌ها به 3 دسته طبيعي، مصنوعي و تركيبي تقسيم مي‌شوند. ما در بيشتر كارهايمان از چرم طبيعي گاو، بز و چرم اشبالت استفاده مي‌كنيم. اين چرم همان چرم شبه جير است كه خيلي از مردم آن را دوست دارند. براي به‌دست آوردن اين نوع چرم، چرم‌هاي ضخيم گاوي را ورقه‌ورقه مي‌كنند و سطح گوشتي پوست را پرداخت مي‌كنند تا به‌صورت مخملي دربيايد. اما انتخاب نوع چرم براي كارهايمان به نوع محصولي كه مي‌خواهيم بدوزيم بستگي دارد. ما در هر مرحله از ساخت، حتما مقرون به صرفه بودن آن براي خودمان و مشتري را درنظر مي‌گيريم كه از كداميك از آنها استفاده كنيم.
- قيمت اين چرم‌ها با هم متفاوت است. شما از كدام نوع بيشتر استفاده مي‌كنيد؟
واحد چرم پاست. پا برابر است با 12 اينچ و حدود ۳۰ سانتي‌متر. ارزان‌ترين چرم، چرم اشبالت است. هر پا از اين چرم حدود 3 هزار و 500تومان است. براي يك پا چرم بز بايد بين 5 تا 6 هزار تومان هزينه كنيد و چرم گاوي كه بهترين نوع چرم است هم هر پا 9هزار تومان قيمت دارد. البته اين قيمت‌ها بستگي به نوع دباغي هم دارد. يعني هر قدر پوست خوب دباغي شده باشد قيمتش به نسبت بيشتر است. در بين مردم ايران چرم گاوي به‌علت قيمت بالاي آن طرفداران محدود و خاصي دارد؛ درصورتي كه مردم ساير كشورها چرم گاوي را به انواع ديگر آن ترجيح مي‌دهند. ما و اكثر توليدكنندگان داخلي سعي مي‌كنيم همان طرح‌هاي خارجي را روي چرم بز پياده كنيم.
- چرم‌ها را از كجا و چطور تهيه مي‌كنيد؟
ما مشهدي هستيم و مواداوليه‌مان را از بازارهايي كه در اطراف مشهد وجود دارد تهيه مي‌كنيم. طبيعي است كه جايي كه ما براي خريد چرم به آن مراجعه مي‌كنيم محيطي كاملا مردانه دارد. جالب‌ترين برخوردهايي هم كه در سال‌هاي اوليه كار برايمان مي‌افتاد به همين‌خاطر بود. اوايل كه براي خريد مي‌رفتيم يا به ما جنس نمي‌فروختند يا گران‌تر از حد معمول از ما پول مطالبه مي‌كردند. ما هم بعد از تجربه چندباره در اين زمينه، براي خريد يكي از مردان اقوام را با خود همراه مي‌كرديم و اتفاقي كه مي‌افتاد باورنكردني بود؛ ديديم چقدر قيمت‌ها و برخوردها تفاوت مي‌كند.