اما حتی اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی-عروقی داشته باشید، با وجود این كه کد ژنتیکی تان شما را در معرض خطر بیشتر قرار می‌دهد، همین اقدامات می‌توانند به یاری شما بیایند.
دکتر اریک ریم، استاد پزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد و رئیس برنامه همه‌گیرشناسی قلبی-عروقی در دانشکده بهداشت عمومی هاروارد می‌گوید: «ما می‌دانیم که ۷۰ تا ۸۰ درصد از خطر بیماری قلبی را می‌توان با گزینه‌های سبک زندگی توضیح داد؛ بنابراین حتی اگر چیزی درباره ژن‌های شما ندانیم، هنوز می‌توانیم توصیه‌های واقعی خوبی برای کاهش خطر به شما بکنیم.»
برای مثال حتی اگر شما چندین ژن از ۳۵ ژن شناخته‌شده دخیل در چاقی را داشته باشید، راه‌های بسیاری وجود دارد که از طریق آن‌ها می‌توانید میزان چربی را که در بدنتان تجمع پیدا می‌کند، محدود کنید و بنابراین خطر بیماری قلبی-عروقی را در خودتان پایین بیاورید.
بنابراین، توصیه محتاطانه به هر کس این است که گام‌های اولیه برای پیروی از یک رژیم غذایی سالم، انجام فعالیت جسمی کافی، توقف سیگارکشیدن و کاهش مصرف سدیم يا نمك را برای اجتناب از بیماری قلبی انجام دهد.
اتفاقاً به نظر می‌رسد که بسیاری از این گام‌ها ممکن است در فعال کردن ژن‌های سودمند و خاموش کردن ژن‌های زیان‌بار نیز مؤثر باشند. اجزای اصلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای شامل روغن زیتون، سبزی‌ها و ماهی نیز حاوی عناصر فعال بیولوژیکی هستند که ممکن است بر اینکه کدام ژن‌ها بیان شوند، اثر بگذارند.
به‌علاوه، برخی از ویتامین‌ها و غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان ممکن است در مقابل آسیب DNA از شما محافظت کنند.
- سابقه خانوادگی
دانشمندان تابه‌حال چندین ژن را شناسایی کرده‌اند که به نظر می‌رسد آسیب‌پذیری برخی از افراد را در مقابل برخی از عوامل خطرساز مانند فشارخون بالا افزایش دهند؛ اما توجه به سابقه خانوادگی شما از لحاظ بیماری قلبی احتمالاً نسبت به نقشه‌برداری DNA شاخص بهتری برای ارزيابي خطر ابتلای شما به بیماری قلبی است.
دکتر ریم می‌گوید: «اگر پدر شما پیش از ۶۰ تا ۶۵ سالگی از حمله قلبی مرده باشد، شما نسبت به کسی که چنین سابقه‌ای ندارد، ۲.۵ برابر بیشتر در معرض خطر دچار شدن به بیماری قلبی هستند.»
با اینکه مقداری از این خطر افزایش‌یافته ممکن است از ژن‌های شما منشأ گرفته باشد، عوامل محیطی پیچیده نیز در این میان نقش دارند. برای مثال، اگر شما در خانه‌ای بار آمده باشید که افراد اطرافتان سیگار می‌کشند یا غذای ناسالم می‌خورند، این تأثیرات احتمالا
در سابقه بیماری والدین شما دخیل بوده‌اند و احتمال اینکه شما نیز در سال‌های بعدی زندگی دچار مشکلات قلبی شوید، را افزایش خواهند داد.
با این وجود، علیرغم این پس‌زمینه هنوز می‌توانید خطر دچار شدن بیماری قلبی‌تان را با شیوه‌های کاملاً شناخته‌شده اصلاح سبک زندگی به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهید.
- پزشکی شخصی‌شده
بیش از یک دهه پیش، نقشه‌برداری ژنوم انسانی کامل شد، پزشکان امید زیادی داشتند که این «طرح کلی» راه را بر پزشکی شخصی‌شده (customized medicine) بگشاید- یک رویکرد درمانی به ظرافت تعیین‌شده بر اساس خطرات ذاتی (hard-wiered) که در DNA شما نقش‌گذاری شده‌اند؛ اما تابه‌حال این چشم‌انداز به واقعیت نپیوسته است.
دکتر ریم می‌گوید: «تأثیر ژنتیک بر بیماری قلبی اندک است، مگر اینکه شمای یکی از جهش‌های ژنی نادر را داشته باشید که شما را درمعرض خطر بسیار بالای بیماری قلبی-عروقی قرار می‌دهد و در حال حاضر ما شیوه‌های چندانی برای پیشگیری از این عوارض در اختیار نداریم.»
آزمایش ژنتیکی در آینده ممکن است نقشی کلیدی در تعیین کردن افرادی پیدا کند که به داروهای معینی بهتر پاسخ می‌دهند.
در یک مورد، پژوهشگران کشف کرده‌اند که بسیاری ازآمریکائیان آفریقایی‌تباردچار نارسایی قلبی به‌طور خاص به ترکیب دو داروی قدیمی‌تر بهتر پاسخ می‌دهند. جالب این است که پیش‌ازاین کشف جدید، این داروها دیگر چندان مورد توجه و استفاده نبودند، زیرا یک بررسی در دهه ۱۹۸۰ نشان داده بود که این داروها نسبت به داروهای جدید کمتر مؤثر هستند.
به‌طور مشابهی برخی از افراد یک واریاسیون يا نسخه ژنی دارند که مانع از پاسخ‌دهی کامل بدنشان به برخی از انواع داروهای ضد-لخته‌شدن خون می‌شود؛ اما پژوهشگران هنوز نمی‌دانند که با این اطلاعات جدید چه‌کار کنند.
- قرص معجزه‌آسایی وجود ندارد
در حال حاضر قرص معجزه‌آسایی وجود ندارد که شاخص‌های ژنتیکی خاصی را بازآرایی کند؛ اما درعین‌حال نیز لازم نیست شما با پروفایل ژنتیکی‌تان بسازید و بسوزید.
دکتر ریم می‌گوید: «خطرات کلی ژنتیکی هنوز کاملاً اندک هستند و گزینه‌های سبک زندگی بر آن‌ها برتری دارند. شما می‌توانید با اقداماتی بر تأثیرات ناشی از سابقه خانوادگی‌تان غلبه کنیدو بسیاری از بررسی‌ها نشان می‌دهند که حتی افراد با سابقه خانوادگی قوی بیماری قلبی می‌توانند با استفاده از روش‌های شناخته‌شده اصلاح سبک زندگی خطر بیماری قلبی‌شان را به میزان زیادی کاهش دهند.»
Harvard Health Letter
ترجمه: علي ملائكه