كاكتوس‌ها ميان علاقه‌مندان به گل وگياه آنقدر طرفدار دارند كه نيازي به تعريف و تمجيدكردن براي شركت در اين دوره‌هاي آموزشي نيست. خيلي‌ها پايه اين كلاس‌ها هستند. در حقيقت كاكتوس‌ها ازجمله جذاب‌ترين و متنوع‌ترين گياهان خانگي هستند. اغلب انواع كاكتوس حتي در دست يك صاحب تازه‌كار، به‌راحتي رشد مي‌كنند، پس اگر تا به حال از كاكتوس نگهداري نكرده‌ايد زياد نگران ناشي بودنتان نباشيد. هر چند كاكتوس‌ها در تمام مدت سال در گلفروشي‌ها، فروشگاه‌هاي مختلف و حتي سوپرماركت‌ها هم به فروش مي‌رسند اما بهترين فصل براي تهيه آنها تابستان است. كلاس‌هاي پرورش كاكتوس هم معمولا در همين فصل برگزار مي‌شود. ما اينجا يك كلاس آموزشي برايتان برپا كرده‌ايم كه مي‌توانيد از آموزش‌هايي درخصوص خاك، گلدان، آبياري و تعويض گلدان ايــن گياهان كويري بهره‌مند شويد.
- نور
نياز است، نه به شكل مستقيم
تا به حال به كوير رفته‌ايد؟ نور مستقيم آفتاب يكي از ويژگي‌هاي جدايي‌ناپذير كوير است و كاكتوس‌ها هم ساكنان همين سرزمين هستند. خب، پس مسلم است كه اين گياهان نياز جدي به نور و آفتاب دارند. البته يادتان باشد كه برخي كاكتوس‌ها بايد زير نور مستقيم آفتاب قرار بگيرند و بيشتر آنها كه ما در خانه‌ها از آنها نگهداري مي‌كنيم نبايد زير تابش مستقيم باشند. با وجود اين اگر آنها را در جايي كه هيچ نوري به آنها نمي‌رسد قرار داده‌ايد، توقع نداشته باشيد كه رشد كنند و حتي از بين نروند. كاكتوس‌ها به نور فراوان نياز دارند، پس اگر مي‌خواهيد از آنها در داخل خانه يا محل كار نگهداري كنيد، آنها را پشت پنجره‌هاي جنوبي خانه قرار دهيد. پنجره جنوبي نداريد؟ مي‌توانيد درصورت ناكافي بودن نور طبيعي، نور مصنوعي را به‌عنوان مكمل به‌كار ببريد.
آبياري
كويري‌ها هم آب مي‌خواهند
اگر فكر مي‌كنيد كه كاكتوس‌ها، چون از دل كوير آمده‌اند نياز به آب ندارند، سخت در اشتباهيد. آنها هم نوعي گياه هستند و گياهان با آب زنده مي‌مانند. در حقيقت اگر شما بتوانيد آبياري مناسبي براي آنها داشته باشيد در روند رشد آنها تسريع خواهد شد. كارشناسان مي‌گويند بهترين حالت براي آبياري كاكتوس اين است كه سطح خاك گلدان كاكتوس به‌طور كامل خيس نشود. آبياري بعدي هم بايد زماني انجام شود كه خاك كاكتوس خشك شده باشد؛ يعني فاصله آبياري‌هاي كاكتوس بستگي به محيطي دارد كه اين گياهان در آن نگهداري مي‌شوند. اگر محيط مرطوب باشد، فاصله بين ۲آبياري بيشتر و اگر خشك باشد، كمتر مي‌شود. ميان نگهداري‌كنندگان از كاكتوس جا‌افتاده كه كاكتوس‌ها را ماهي يك‌بار آبياري كنند، درحالي‌كه كاملا اشتباه است.
- كود
كود به همراه شن و ماسه
براي كود كاكتوس بايد به زيستگاه اصلي آنها مراجعه كنيد. در كوير تا چشم كار مي‌كند شن و ماسه ديده مي‌شود، پس شن و ماسه بخشي از كود اين گياه را تشكيل مي‌دهد. بهترين خاك براي كاكتوس شن و ماسه شسته شده درياست. توجه كنيد خاك‌برگ به‌دليل نگه داشتن رطوبت باعث خشك شدن اين گياه مي‌شود. كارشناسان اصطلاحا مي‌گويند كه براي كاكتوس‌ها، كود كم ازت استفاده كنيد. خب، حالا مهم‌ترين سؤال اين است كه چه زماني به كاكتوس‌مان كود بدهيم؟ براي پاسخ به اين سؤال بايد فصل رشد و استراحت كاكتوس‌ها را بشناسيد. فصل رشد اين گياهان بهار و تابستان و فصل استراحت آنها پاييز و زمستان است. در فصل استراحت هر ۳ماه يك‌بار به آنها كود بدهيد و در فصل رشد، فقط يك‌بار كفايت مي‌كند.
- تكثير
افزايش كاكتوس‌ها با قلمه‌زني
براي اين كار معمولا ارديبهشت‌ماه بهترين زمان است. اگر كاكتوس خاردار باشد، ۴ سانتي‌متر گياه را بريده و به‌مدت يك روز در محلي كه سايه است قرار مي‌دهيد تا مايع ژله‌اي انتهاي آن خشك شود. روز دوم مي‌توانيد گياه را در خاك قرار دهيد. هنگام قرار دادن گياه در خاك دقت كنيد ۲ سانت از گياه در خاك قرار بگيرد. پس از آن گلدان را در محلي كه نه گرم و نه سرد باشد قرار دهيد. پس از ۱۰روز گياه شروع به نيش زدن مي‌كند. كاكتوس‌ها از راه قلمه‌زدن به‌راحتي تكثير مي‌شوند، ولي بهتر است اين كار را با كاكتوس‌هايي انجام دهيد كه حالت جزء‌جزء دارند. از جوانه‌هايي استفاده كنيد كه سطح تماس كمتري با گياه دارند. از گرفتن قلمه از پايه گياه خودداري كنيد. رطوبت اين قسمت از گياه بيشتر و خطر گنديدگي گياه مادر بيشتر است.
- تعويض
بي‌خيال تعويض گلدان شويد
يكي از آسيب‌هاي جدي كه به كاكتوس‌ها وارد مي‌شود تعويض زياد گلدان آنهاست. يادتان باشد كه كاكتوس‌ها جزو گياهاني هستند كه نيازي به تعويض گلدان ندارند. متأسفانه مردم عادت كرده‌اند كه با كاكتوس‌ها هم مثل گياهان ديگر برخورد و گلدان آنها را هر چند وقت يك‌بار عوض كنند درحالي‌كه يك كاكتوس حتي تا ۱۰ سال مي‌تواند در يك گلدان به حياتش ادامه دهد و رشد كند. اين تعويض بي‌دليل گلدان، به ريشه كاكتوس آسيب مي‌زند. گلدان مناسب براي اين گياهان هم گلداني است كه تخليه آب از آن به راحتي صورت گيرد. ريشه كاكتوس به عمق زياد نياز ندارد، به همين دليل گلدان‌هايي گلي با عمق كم مناسب هستند. براي انتخاب سايز گلدان، گلداني با قطري كمي بيشتر از قطر كاكتوس انتخاب كنيد.
- نكته
كاكتوس‌ها با ساكولنت فرق دارند
برخي گياهان هستند كه شباهت زيادي به كاكتوس دارند و ما هنگام خريد، آنها را هم كاكتوس مي‌ناميم اما آنها كاكتوس نيستند. گونه‌اي گياهان به نام ساكولنت وجود دارند كه گوشتي هستند و قادرند آب زيادي را در خود ذخيره كنند. در حقيقت ساكولنت‌ها يك خانواده هستند كه كاكتوس‌ها، عضوي از آنها به حساب مي‌آيند؛ يعني همه ساكولنت‌ها، كاكتوس نيستند. فرق كاكتوس‌ها با ديگر ساكولنت‌ها هم در اين است كه در اندام كاكتوس‌ها، بخشي به نام آرئول وجود دارد. آرئول همان برآمدگي‌هاي سطح كاكتوس‌هاست كه محل رويش خارها، ساقه و پاجوش‌ها و گل‌ها محسوب مي‌شود. اين برآمدگي‌ها داراي چند تيغ بزرگ، تعداد زيادي تيغ ريز يا تارهاي پشمي‌شكل است. اگر گياهي شبيه كاكتوس ديديد كه اين آرئول‌ها را نداشت، از ساكولنت‌هاست.
- جايي گرم و نرم براي كاكتوس‌ها
اساسا كاكتوس‌ها به محيط گرم نياز دارند و اين هم به همان خصوصيات زيستگاه طبيعي آنها مربوط مي‌شود. دانستن دماي مناسب براي كاكتوس‌ها هم كار سختي نيست، كافي است دماي حاكم بر كوير را در فصل گرم و فصل سرد سال بدانيد. كاكتوس‌ها در بهار و تابستان دماي 32تا 38درجه را تحمل كنند و دماي 7تا 12درجه هم براي فصل پاييز و زمستان آنها مناسب است.
- نكاتي درباره نگهداري از كاكتوس‌ها
زمستان‌ها وقتي كاكتوس‌ها اصطلاحا به خواب زمستاني رفته‌اند، بيشتر به مراقبت نياز دارند چون در اين زمان احتمال فاسد شدن ريشه اين گياهان بسيار زياد است. يادتان باشد كه علت فاسد شدن ريشه اكثر گياهان هم آب زياد است. پس كاكتوس‌ها در زمستان بسيار كم بايد آبياري شوند و در شهرهايي مثل تهران هر ۳هفته يك‌بار كفايت مي‌كند.
يادتان باشد كه كاكتوس‌ها را اگر هنگام قلمه‌زدن، سر و ته بكاريد، نه‌تنها رشد نمي‌كنند بلكه نابود هم مي‌شوند؛ يعني زماني كه شما چند قلمه از كاكتوس گرفته‌ايد و سر و ته قلمه را بريده‌ايد، بايد حواستان باشد كه آن را برعكس در خاك نكاريد.
بهترين زمان براي خريد كاكتوس تابستان است. كاكتوس سر حال و خوب را مي‌توان در اين فصل به راحتي در فروشگاه‌هاي گل‌و گياه پيدا كرد.
اگر ريشه گياه دچار پوسيدگي شد، كار كاكتوس تمام نيست و مي‌توانيد خودتان آن را احيا كنيد. بايد ريشه را از خاك درآورده و قسمت‌هاي پوسيده را هرس كنيد و دوباره در خاك بكاريد.
يادتان باشد كه اگر كاكتوسي را تازه در خاك قرار داده‌ايد (قلمه زده‌ايد يا گلدان را عوض كرده‌ايد) بايد تا ۱۰ روز به گياه آب ندهيد و بعد از آن آبياري را شروع كنيد.
براي آبياري كاكتوس‌ها، مي‌توانيد گلدان آنها را به‌مدت ۱۵ دقيقه در كمي آب قرار دهيد تا ريشه، آب مورد نيازش را به سمت خود بكشد. آبياري از روي گلدان هم كه روش معمول است. هر ۲ روش را مي‌توان به‌كار برد.