اما اگر مهارت‌هاي لازم براي گذراندن اين دوران را ياد نگرفته باشيم به‌طور قطع در دوران پس از عروسي نيز با مشكلاتي مواجه مي‌شويم. اين روزها بعضي از جوانان از روزهاي شيرين و به يادماندني دوران عقد به‌عنوان روزهاي ناخوشايند زندگي خود ياد مي‌كنند و پس از عروسي از يادآوري خاطرات آن گريزانند. به‌راستي چرا بايد نخستين روزها و ماه‌هاي آشنايي يك زوج به تاريكي و تلخي تبديل شود و يك زوج جوان از مرور آن در ذهن خود فرار كنند؟ حلقه گمشده اين موضوع را مي‌توان عدم‌كسب مهارت‌هاي لازم براي گذراندن دوران عقد دانست. اگر شما نيز در دوران عقد به‌سر‌مي‌بريد و تصميم داريد از اين روزها براي خودتان و همسرتان خاطرات خوبي بسازيد بهتر است به راهكارهاي دكتر محمد شجاعي، استاد دانشگاه و مشاور خانواده در ارتباط با مهارت‌هاي اين دوران توجه كنيد.
- انتظارات‌تان را كنترل كنيد
يكي از رموز كليدي دوران عقد، كنترل انتظارات است چرا كه دوران عقد، دوراني است كه هم دختر و هم پسر از جهاتي در محدوديت هستند. بهتر است دختر و پسر انتظارات خود و يكديگر را كنترل كرده و همسر خود را درك كنند. زوجين بايد در اين دوران سعي كنند بيش از حدي كه در توان طرف مقابل است، از او انتظار نداشته باشند. اينكه شما دوست داريد شرايطتان هماني باشد كه شما مي‌خواهيد يك بحث است و اينكه طرف مي‌تواند آن را اجابت كند يا نه، بحث ديگري است. فرض كنيد دختر خانمي دوست دارد كه همسرش در دوران عقد در همه ايام تعطيل در كنارش باشد يا مرتب با هم بيرون بروند و مشغول تفريح باشند؛ اما ممكن است آقا پسر از نظر كاري يا درسي محدوديت‌هايي داشته باشد و نتواند هميشه با همسرش همراه باشد و يا وضعيت خانوادگي دختر به‌گونه‌اي باشد كه محدوديت‌هايي داشته باشد. پس بايد زن و شوهر در اين دوران وضعيت يكديگر را بيشتر از هر زمان ديگري درك كنند. دوران عقد، دوراني است كه احتياج به از خودگذشتگي دارد. در مورد مسائل مادي هم انتظارات همينطور است و بايد كنترل شود. گاهي ديده شده زوجين انتظارات نابجايي در زمان عقد از يكديگر دارند مثلا خانم دوست دارد هر وقت همسرش به خانه آنها مي‌آيد يك هديه گران‌قيمت برايش بخرد و آقا پسر براي جهيزيه خريدن عروس از خودش توقعات زيادي نشان مي‌دهد كه اين مسائل مشكلاتي را در زندگي ايجاد مي‌كند و آرام‌آرام اين اختلاف و ناراحتي‌ها خدايي نكرده كار را به جدايي مي‌كشاند. پس به خوبي موقعيت‌هاي يكديگر را در اين دوران درك كنيد تا از عوارض انتظارات بيجا در امان باشيد.
- از رابطه خودتان مراقبت كنيد
يكي از مسائل ديگري كه ممكن است زوجين در دوران عقد با آن مواجه شوند، فشار و دخالتي است كه از سوي خانواده‌ها به آن دو وارد مي‌شود و ممكن است اين روابط را به تزلزل بكشاند. دختر و پسر بايد از اين روابط پاسداري كنند تا از اين مشكلات به آساني عبور كنند. بايد توجه كنيد كه اين فراز و نشيب‌ها تا شب عروسي و حتي مدتي بعد از عروسي مقداري طبيعي است و بيشتر به اختلاف سليقه‌ها برمي‌گردد. ممكن است در اين ميان حرف‌هايي پيش بيايد كه اگر چه ناخواسته باشد ولي موجب بروز مشكلاتي متعددي مي‌شود. البته در اينجا طرفين بايد اغماض كنند و اين مسائل را ناديده بگيرند و آينده دختر و پسر را درنظر بگيرند ولي خود دختر و پسر بيش از هر كس ديگر بايد در حفظ اين رابطه به هم كمك كنند. اگر قرار باشد زوجين در دوران عقد با كوچك‌ترين مسئله‌اي كه پيش مي‌آيد زود تحت‌تأثير قرار گيرند و تصميم به بر هم زدن رابطه را داشته باشند، نمي‌توانند براي آينده زندگي خوبي را بسازند. اگر انسان بهترين و ايده‌آل‌ترين و موافق‌ترين همسر را هم انتخاب كند و با بهترين خانواده هم وصلت كند باز هم فراز و نشيب‌ها، مشكلات، سوء‌تفاهم‌ها و اختلاف سليقه‌هايي وجود دارد كه ممكن است مشكل جدي به‌وجود بياورد. لذا بايد آن مثل معروف را درنظر داشته باشيم كه «اين‌نيز بگذرد» و اگر بي‌تفاوت از اين مسائل عبور كنيد خواهيد ديد كه اين حرف‌ها هيچ اثري جز شرمندگي براي طرفين ندارد.
- دوران عقد‌تان كوتاه باشد
يكي از آفات دوران عقد كه آسيب‌هاي فراواني را به همراه مي‌آورد طولاني شدن مدت عقد است. اگر دوران عقد بيش از حد معمول باشد ممكن است افراد مغرض و نادان چه در خانواده دختر و چه در خانواده پسر، خواسته يا نا خواسته مشكلاتي را در زندگي آنها ايجاد كرده و رابطه بين دختر و پسر را به هم بزنند. از طرفي دختر و پسر دراين دوران تحت فشار هستند و نمي‌توانند استقلال داشته باشند. همه اين مشكلات با هم مي‌تواند علت ايجاد كدورت‌ها بين زوجين در دوران عقد باشد. كم نيستند دختر و پسراني كه نتوانسته‌اند دوران عقد خود را به پايان برسانند و در فاصله بين عقد و عروسي به‌خاطر همين اختلافات از هم جدا شدند. پس دختر و پسر بايد كاملا مراقب باشند و ضمن رعايت احترام به بزرگ‌ترها، اجازه ندهند اين اختلافات و وسوسه‌ها روابط آنها را سرد كند. اگر هر كدام از آنها بخواهند طبع، ميل و سليقه خود و خانواده‌اش را درنظر بگيرد و ديگري را درنظر نداشته باشد مشكلات زيادي پيش خواهد آمد. بايد خيلي با گذشت و با صبر و تعقل اين دوران را به پايان رساند كه آفتي آن را تهديد نكند.
- رفت‌وآمد خود را تنظيم كنيد
رفت‌وآمد زوجين در دوران عقد مسئله حساسي است كه بايد مورد توجه دختر و پسر و خانواده‌هاي آنها باشد. دختر در دوران عقد يك وضعيت برزخي دارد؛ يعني از نظر شرعي و قانوني همسر پسر محسوب مي‌شود و تنها كسي كه به او ولايت دارد شوهرش است و از طرفي چون در دوران عقد است و در منزل پدر است بايد اطاعت امر والدين و خانواده و اعضاي خانواده را نيز داشته باشد. دختر و پسر در دوران عقد دوست دارند با هم بيشتر در ارتباط باشند و رفت‌وآمد كنند ولي بايد درباره اين موضوع به‌گونه‌اي با كياست و زيركي برنامه‌ريزي كنند كه موجبات ناراحتي خانواده‌ها را فراهم نكنند. از طرفي دختر خانم‌ها چون موظف هستند حتي در دوران عقد خود از شوهرشان براي خروج از منزل اجازه بگيرند بايد بتوانند با يك رفتار صحيح و اخلاق خوش، والدين و همچنين همسرشان را راضي نگه دارند.
طوري بايد در اين رابطه برنامه‌ريزي داشته باشند كه تا سرحد ممكن از بروز دلخوري‌ها جلوگيري كنند. در بعضي مواقع به‌قدري اين مسئله براي خانواده‌ها مهم است كه حاضرند دختر دوران عقدي نداشته باشد و مراسم عقد و عروسي را با هم برگزار مي‌كنند.البته بعضي از خانواده‌ها نيز در اين دوران بر دخترشان غيرت بيجا دارند كه بايد بدانند دختر بعد از اينكه خطبه عقد خوانده شد، رسما و شرعا و قانونا همسر يك شخص است و ديگر ولايتي روي دختر ندارند كه بخواهند هرگونه اعمال فشاري روي او داشته باشند. پسر حق دارد هر وقت مي‌خواهد بيايد و همسرش را ببيند ولي براي اينكه دلخوري و اختلافي پيش‌نيايد بهتر است اين ديدارها گاهي در بيرون از منزل انجام شود تا دلخوري خانواده‌ها را به همراه نداشته باشد.
- به خانواده‌هايتان احترام بگذاريد
يكي ديگر از مسائلي كه در دوران عقد ظهور و بروز پيدا مي‌كند مسئله عدم‌تنظيم روابط دختر و پسر با خانواده‌هاي خودشان است. اگر كسي رابطه فرزند با پدر و مادر را خوب نشناخته باشد و نتوانسته باشد رابطه خوب و سالمي كه دين‌پسند و خداپسندانه است با پدر و مادر خود برقرار كند در دوران عقد كه به استقلال نسبي مي‌رسد، ممكن است جسارت‌هاي او نسبت به والدين خودش بيشتر شود. فقط دختران و پسراني كه جايگاه واقعي پدر و مادر را مي‌شناسند و توانسته‌اند يك رابطه خوب و الهي و سالم با والدين خودشان برقرار كنند مي‌توانند اين دوران را بدون لغزش و گناه طي كنند. ما به زوجين توصيه مي‌كنيم كه در اين دوران قدرشناس زحمات پدر و مادر خود باشند. احترام و حرمت آنها را نگه دارند. چيزي را به آنها تحميل نكنند و فشاري به آنها نياورند و به‌شدت پايبند به رعايت ادب و حيا باشند. مراقب باشند كه شخصيت آنها يكدفعه تغيير نكند و رابطه خود را با پدر و مادر خوب حفظ كنند.
اگر به اين موضوع توجه نكنند بعد از ازدواج با مسائل و مشكلات عمده‌اي مواجه مي‌شوند. هرچند كه اگر مشكلي هم ظاهرا به‌وجود نيايد شكستن دل پدر و مادر، خود به تنهايي مي‌تواند بزرگ‌ترين مشكل هر انساني باشد و البته گناه بزرگي محسوب مي‌شود.
- ناپخته بازي درنياوريد
عدم‌توانايي مديريت رابطه و عدم‌پختگي دختر و پسر در ايجاد يك رابطه مناسب در دوران عقد يكي ديگر از مسائلي است كه به بروز اختلاف‌ها در اين دوران دامن مي‌زند. متأسفانه دختر و پسر در اين دوران خيلي از بايدها و نبايدها را نمي‌دانند. براي مديريت رفتار در اين دوران بهتر است زوجين هر زمان احتمال مي‌دهند كه رابطه‌شان با حرفي كه مي‌خواهند بزنند به مرز خطر مي‌رسد، سكوت كنند تا مشكلي پيش نيايد و سخن‌هاي بيجا و بي‌موقع بر زبان نياورند. مثلا ممكن است دختر و پسر در اين دوران صحبت‌هايي را مطرح كنند كه اصلا شايسته نيست و حرف‌هايي را درخصوص خانواده‌هايشان بزنند. چنين حرف‌هايي فقط موجب سوء‌تفاهم و بروز كينه و بدبيني مي‌شود. مثلا در بعضي از مواقع دختر و پسر از گذشته خود براي يگديگر مي‌گويند ولي براي اينكه در اينجا اختلافي پيش نيايد بايد ياد بگيرند كه نكات منفي دوران گذشته را كه حساسيت‌برانگيز است و ذكر آنها نيز ضرورتي ندارد، مطرح نكنند. يكي از مشكلاتي كه در اين دوران وجود دارد خام بودن زوجين به‌خصوص دخترخانم‌هاست. دخترخانم‌ها در اين دوران به اسم اينكه مي‌خواهند صداقت را رعايت كنند، حرف‌هايي از گذشته‌شان مي‌زنند كه ممكن است زندگي آنها را به آتش بكشد. درصورتي كه لزومي ندارد زوجين از باب صداقت در زندگي مشترك بگويند كه قبلا با شخص ديگري ارتباط داشته‌اند و... . توجه داشته باشيد كه اين مسئله موضوعي بين خود شما و خدا بوده و ديگر تمام‌شده است. لزومي ندارد به‌عنوان صداقت چيزي را بيان كنيد كه منشأ فتنه، بدبيني و مشكلات خواهد شد.
- حريم خود را با نامحرم حفظ كنيد
حفظ ارتباط و حريم با نامحرم نيز از مسائلي است كه بايد در دوران عقد بيشتر از هر دوران ديگري به آن توجه داشت و نسبت به رعايت آن حساس بود. گاهي ديده مي‌شود بعضي از دختر خانم‌ها و آقاپسرها با اعضاي پسر يا دختر خانواده و فاميل تا قبل از ازدواج روابط صميمي دارند و همديگر را با اسم كوچك صدا مي‌زنند ولي ممكن است همسر آنها پس از ازدواج نحوه اين ارتباط را نپسندد. پس بايد از همان دوران عقد در اين زمينه مراعات حال همسرشان را بكنند، اين مسائل را شناسايي كرده و بدانند كه همسرشان چگونه هست و چه انتظاراتي دارد و همان‌ها را رعايت كنند؛ چراكه اين همسر شماست كه قرار است يك عمر با او زندگي كنيد و سعادت دنيا و آخرت هم به رضايت همسر وابسته است.
- كارشناس: دكتر محمد شجاعي، استاد دانشگاه و مشاور خانواده
مدت 2 سال است ازدواج كرده‌ام و همسرم مدام از مطالبه مهريه‌اش صحبت مي‌كند و تقريبا هر روز در اين خصوص با هم جروبحث مي‌كنيم. حتي برخي اوقات به قهر مي‌انجامد و مسائل ديگري در كنار آن مطرح مي‌شود و مي‌گويد تا مهريه‌ام را ندهي از تو تمكين نمي‌كنم. بنده به او گفته‌ام كه هر زمان در توانم بود آن را پرداخت مي‌كنم ولي چون مقدار آن كمي زياد است پرداخت آن به زمان نياز دارد. آيا درست است كه خانمي شوهرش را اينگونه به‌خاطر پرداخت مهريه آن هم زماني كه زندگي خوبي را با هم سپري مي‌كنند تحت فشار قرار دهد؟
البته مهريه حق زن است و شرع هم اين اجازه را داده است كه زن هر موقعي كه صلاح مي‌داند مهريه‌اش را مطالبه كند. حتي در رساله و احكام فقهي هم آورده شده كه زن قبل از اينكه تن به نخستين آميزش دهد، مي‌تواند اين نزديكي را مشروط به پرداخت مهريه از طرف مرد كند. ولي اگر تن داد ديگر نمي‌تواند بگويد كه من تا مهريه‌ام را پرداخت نكني ديگر تمكين جنسي نمي‌كنم و نمي‌تواند اين حرف را بزند. براساس آموزه‌هاي اسلام، مرد موظف است كه مهريه زن را بپردازد؛ چراكه حق اوست اما معمولا نبايد به مرد فشار آورد. وقتي كه زندگي براساس صفا و صلح و دوستي و براساس ايمان و اهداف و آرمان‌هاي بلند الهي صورت مي‌گيرد، اينطور نيست كه پسر از ناحيه دختر بخواهد تحت فشار قرار بگيرد و مهريه را بپردازد. حتي در روايات داريم چند دسته از زنان هستند كه در روز قيامت با حضرت فاطمه‌الزهرا(س) محشور مي‌شوند و خداوند براي آنها اجري درنظر مي‌گيرد و بعضي از گناهان آنها را عفو مي‌كند و درجه عجيبي هست كه بعضي وقت‌ها آدم غبطه مي‌خورد به حال خانم‌ها؛ يكي زني كه غيرت همسرش را تحمل كند و ديگري زني كه مهريه خود را به همسرش ببخشد. در واقع آنقدر اين مسئله مهم است كه خداوند اين درجه را براي زن درنظر گرفته است و يك معامله خيلي پرسود با خداوند تبارك و تعالي است. ولي اگر اكثر قريب به اتفاق ازدواج‌ها بخواهد منجر به مطالبه مهريه در دوران عقد يا حتي اوايل زندگي شود شايد زندگي به شكست منجر شود و حتي افراد بسيار اندكي با اوضاع گراني و حقوق‌ها و دستمزدها به يك چنين مهريه‌هاي سنگيني تن دهند و انگشت شمار هستند كساني كه بتوانند مهريه را پرداخت كنند. در روايات داريم كه مهريه زياد باعث كينه و دشمني است و عداوت را بين خانواده‌ها ايجاد مي‌كند پس بهتر است خانم‌ها اولا مهريه كم در زندگي مشترك انتخاب كنند و پس آن براي دريافت اين مهريه به همسرشان فرصت دهند و به مهريه به‌عنوان ابزاري براي سوءاستفاده در زندگي مشترك نگاه نكنند.