توجه به آداب و رسوم، جامعه شناسي و روانشناسي بازار كشور مورد نظر يكي از مهم‌ترين مواردي است كه بايد به آن توجه كنيد. براي شروع يك تجارت، سليقه و ذائقه مردم را مورد بررسي قرار دهيد. براي موفقيت‌تان برنامه‌ريزي كنيد. يك موقعيت و برنامه استراتژيك براي تجارت‌تان ايجاد كنيد، مشخص كنيد چه چيز را به كجا مي‌خواهيد صادر كنيد و بازارهاي رقابتي و ميزان تقاضا براي محصولي كه مي‌خواهيد ارائه دهيد را بشناسيد. در اين مطلب مي‌خواهيم بر اساس آمار تجارت بين ايران و تركيه، شما را با چند گزينه مناسب تجارت با تركيه آشنا كنيم.
- بهترين گزينه‌ها براي صادرات
انواع نوشيدني
سالانه كشور تركيه ميزان 265ميليون دلار نوشيدني غيرالكلي وارد كشورش مي‌كند كه از اين 265ميليون‌دلار، 11ميليون دلارش سهم ايران است. اين آمار نشان مي‌دهد تركيه‌اي‌ها حسابي طرفدار نوشيدني هستند پس با توجه به كيفيت بالايي كه محصولات داخلي دارند مي‌توانيد با يك بازاريابي دقيق و مطلوب از توليدكنندگان داخلي، انواع نوشيدني را به اين كشور صادر كنيد.
شيريني و شكلات
كشورمان يكي از قدرتمندان توليد شكلات است؛ شكلات‌هايي كه به كشورهاي اروپايي و كشورهاي حاشيه خليج‌فارس صادر مي‌شود. اما آمار گمرك نشان مي‌دهد ايران سهم ناچيزي از صادرات اين محصول به تركيه دارد. البته خود تركيه از توليدكنندگان خوب شكلات است و طبق آمار گمرك ايران در سال92 ايران، 36ميليون دلار شكلات از كشور تركيه خريداري كرده است.
لبنيات، دسر و بستني
ايران به 18كشور ازجمله عراق، افغانستان، پاكستان، تركمنستان، تاجيكستان، آذربايجان، امارات متحده عربي، كويت، عربستان، مالزي، تايلند، انگلستان و... فراورده‌هاي لبني صادر مي‌كند كه كشور تركيه در اين بين جايي ندارد. انواع شير استريل ساده و طعم‌دار، پنير، ماست، خامه، آب ميوه، نوشيدني‌هاي گياهي، بستني، دوغ، انواع شيرخشك صنعتي و ساير محصولات پودري ازجمله محصولات لبني صادراتي ايران هستند.
دارو و گياهان دارويي
در اين مورد ما بيشتر واردكننده هستيم تا صادر كننده؛ اين را آمار گمرك ايران مي‌گويد. طبق اين آمار، ميزان صادرات انواع دارو از ايران به كشور تركيه طي 6سال گذشته از 725هزار دلار به 269هزار دلار كاهش داشته است درحالي‌كه در واردات دارو از اين كشور سير صعودي داشته‌ايم و اين كشور صادرات دارو به كشورمان را از 14ميليون دلار به 86/8ميليون دلار افزايش داده است.
انواع لوستر و مبلمان
صنايع مبلمان 5 تا 7 درصد اشتغال‌زايي و حدود 30هزار ميليارد تومان براي كشور درآمد مالي دارد. عراق، تركيه، آذربايجان، تركمنستان، قزاقستان، افغانستان، تاجيكستان، ارمنستان، امارات، عمان و قطر ازجمله كشورهاي هدف صادرات لوستر و مبل هستند كه 90درصد آن را مبلمان خانگي تشكيل مي‌دهد. به‌نظر مي‌رسد صادر كردن مبلمان خانگي و لوستر هم براي كشور و هم براي صادر‌كننده توجيه اقتصادي داشته باشد.
كاشي و مصالح ساختماني
يكي ديگر از بخش‌هايي كه ايران در آن توانايي بالايي دارد توليد و صادرات مصالح ساختماني به كشورهاي همسايه است. آمارها نشان مي‌دهند كه كل ميزان صادرات ايران به تركيه طي سال‌هاي اخير 35ميليون دلار بوده است كه با توجه به‌وجود كارخانه‌هاي بزرگ توليد مصالح ساختماني و بالا بودن كيفيت محصولاتشان در سطح جهاني اين ميزان مي‌تواند تا 3 برابر افزايش پيدا كند.
انواع فرش و كفپوش
رقم صادرات انواع كفپوش به تركيه 10ميليون دلار است كه علت ناچيز بودن ميزان صادراتمان، توليدات خود اين كشور است كه البته كيفيت و مرغوبيت چنداني ندارد. در حال حاضر تركيه به جدي‌ترين رقيب ايران در زمينه موكت و فرش ماشيني تبديل شده است. شهر غازي آنتپ واقع در جنوب شرقي تركيه، مركز توليد و صادرات فرش ماشيني اين كشور است. البته ترك‌ها در زمينه فرش دستباف حرفي براي گفتن ندارند.
لوازم خانگي
درصورت رعايت استانداردهاي مورد نياز كشور تركيه، محصولات ايراني با توجه به رشد قابل توجه كيفيت، زيبايي و همچنين قيمت مناسب، مي‌توان روي محصولات لوازم خانگي به‌عنوان يك كالاي صادراتي به كشور تركيه حساب كرد. انواع پكيج و رادياتور، اجاق گاز، هود، ظروف آشپزخانه و... همه از محصولاتي هستند كه مي‌توانند جايي در صادرات لوازم خانگي به تركيه داشته باشند.
- وضعيت تجارت ما با تركيه چيست؟
سالانه 195/037/856 هزار دلار از تركيه بابت واردات از كشورش خارج مي‌شود كه كشورمان در اين بين تنها 1/607/489 هزار دلار را به‌خودش اختصاص داده كه اين مقدار با توجه به ظرفيت بالاي ايران براي صادرات محصولات مختلف و همچنين وجود راه‌هاي زميني به اين كشور بسيار كم و ناچيز است. كشور تركيه سالانه 14ميليارد دلار صرف خريد محصولات پلاستيكي از كشورهاي مختلف مي‌كند كه سهم ايران تنها 476ميليون دلار است. حجم صادرات مواد و توليدات شيميايي ايران به تركيه با توجه به‌وجود كارخانه‌هاي بزرگ و ظرفيت توليد اين محصولات در حجم زياد براي صادرات، تنها 118ميليون دلار است و اين يعني چيزي حدود 2/2درصد از سهم صادرات جهاني. صادرات صنايع آلومينيومي، فولاد و آهن نيز تقريبا صفر است اما در صادر كردن ميوه و سبزيجات به تركيه وضعيت بهتري داريم؛ تقريبا 40درصد از سهم جهاني كه اين مقدار كمي راضي‌كننده است.البته فعلا تركيه محصولات باارزشش را از ايران خريداري نمي‌كند. اما با توجه به تشابه فرهنگ، مي‌توان تكاني به آمار و ارقام صادرات ايران به تركيه‌داد.
- در اين زمينه‌ها صادراتي نداريم
در زمينه محصولات شيميايي آلي، آلومينيوم و مصنوعات ساخته شده از آن، پوست و كود حيوانات، صادرات بسيار كم و ناچيزي داريم. صادرات آهن و فولادمان صفر است درحالي‌كه تركيه سالانه ميلياردها دلار صرف خريد اين محصولات از كشورهاي ديگر مي‌كند.
- براي تجارت با تركيه چه مداركي لازم است؟
مدارك مورد نياز براي واردات محصول به كشور تركيه عبارتند از: گواهي مبدا، بارنامه هوايي يا زميني، اينويس پرفرما كه همان صورتحساب يا برگه استعلام قيمت است و براي كالاهاي غذايي و كشاورزي و بهداشتي علاوه بر اين مدارك، مجوز واردات و همچنين گواهي بهداشت و قرنطينه نيز لازم است.
گواهي بهداشت: براي واردات گياهان، انواع بذر، حيوانات و محصولات حيواني به تركيه گواهي بهداشت ويژه‌اي لازم است؛ گواهي‌اي مبني بر اينكه ميوه‌ها و سبزيجات عاري از هرگونه بيماري بوده و در منطقه‌اي سالم رشد كرده باشند.
كالاهاي خاص: واردات محصولات دارويي و شيميايي به‌ويژه مواد و محصولاتي كه در صنعت توليد دارو و محصولات پزشكي، واكسن براي انسان و حيوان، محصولات آرايشي، صنايع غذايي، حيوانات زنده، گياهان و غلات و دانه‌هاي گياهي و هورمون‌ها، همگي نياز به گرفتن گواهي كنترل از اداره كل خدمات مراقبتي وزارت بهداشت و درمان و كشاورزي دارد. براي محصولاتي همچون خودرو، لوازم برقي خانگي، تجهيزات دفتري، ماشين‌آلات صنعتي و تجهيزات الكترونيك كه نياز به خدمات پس از فروش دارد، نيازمند اخذ گواهي مجوز واردات از وزارت صنعت و معدن و تجارت هستيد. در اين مجوز واردكننده بايد تعهد دهد كه قطعات مورد نياز كالاي ارائه شده را از طريق ايجاد دفاتر در اين كشور يا از طريق بستن قرارداد با يكي از شركت‌هاي داخل تركيه تأمين كند. تمامي مدارك ارائه شده مانند گزارش صورتحساب يا استعلام قيمت، گواهي سلامت، گواهي تجزيه و تحليل و آناليز كالا، اجزاي تشكيل‌دهنده محصول و... بايد به زبان اصلي و ترجمه تركي آن تهيه شده و هنگام عبور از گمرك ارائه شود.
منبع: گزارش دفتر توسعه صادرات كالا سازمان توسعه تجارت ايران
تهيه كننده: دكترحسين باميري / ارديبهشت‌ماه 1393