طی چند سال اخیر، صادرات غیرنفتی کشور با رشد قابل توجهی روبه‌رو بوده که به اذعان صادرکنندگان، نقش نظام بانکی کشور در این امر کاملاً محسوس است و هر چه بانک‌های کشور در ارائه خدمات و تسهیلات صادراتی، سریع‌تر و چابک‌تر فعالیت کنند، امکان صادرات غیرنفتی افزایش می‌یابد. در همین رابطه، همایشی با موضوع خدمات بانکی و صادرات با حضور مدیران بانکی و فعالان بخش خصوصی کشور برگزار شد.
محمدجعفر مجرد معاون ارزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در همایش خدمات بانکی و صادرات گفت: در 6 ماهه ابتدای سال 85 صادرات غیرنفتی کشور به 3/16 میلیارد دلار رسید که بالاتر از اهداف برنامه چهارم توسعه است.
مجرد افزود: بر اساس سند چشم انداز 20 ساله کشور، صادرات غیرنفتی کشور باید به گونه‌ای افزایش یابد که باعث کاهش اتکای کشور به صادرات نفتی کشور شود.
معاون ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه بر اساس سند چشم انداز 20 ساله و سیاست‌های ابلاغی، باید در برنامه چهارم توسعه نسبت به افزایش صادرات غیرنفتی و حضور فعال صادرکنندگان در بازارهای جهانی تلاش شود، تصریح کرد: آگاهی نظام بانکی و صادرکنندگان از نیازهای یکدیگر می‌تواند باعث تسهیل صادرات غیرنفتی کشور شود.
وی با تاکید بر اینکه عملکرد صادرات غیرنفتی طی سال‌های 81 تا 83 نشان می‌دهد که به اهداف برنامه بسیار نزدیک شده‌ایم، و این صادرات در سال 84 از برنامه پیش‌بینی شده نیز فراتر رفته است، افزود: همچنین طی 6 ماهه ابتدای سال گذشته نیز صادرات غیرنفتی کشور معادل 3/16 میلیارد دلار بوده که نشان دهنده پیشی گرفتن از برنامه چهارم توسعه بوده است.
به گفته مجرد، از سال 80 تا 85 حدود 900 میلیون دلار تسهیلات مستقیم به صادرکنندگان پرداخت شده است، به‌علاوه طی سال 85، 3 میلیارد دلار بر اساس قانون بودجه به بانک توسعه صادرات و صنعت و معدن تخصیص داده شده که معادل این رقم در سال 86 نیز در نظر گرفته شد.
وی از تشکیل اداره‌ای مجزا در بانک مرکزی در سال 78 برای تسهیل در امر صادرات در بانک مرکزی خبر داد و افزود: در سال 79 با تشکیل حساب ذخیره ارزی مقرر شد که 5 درصد باقیمانده حساب ذخیره به طرح‌ها برای صادرات تولیدات آنها پرداخت شود.
بازنگری در روابط نظام بانکی ایران
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز در همایش خدمات بانکی و صادرات با تاکید بر اینکه نظام بانکی ایران باید طرحی نو در نحوه تعامل با نظام بانکی بین‌المللی اجرایی کند، گفت: همچنین نظام بانکی کشورمان باید در نحوه عملیات و روابط خود با رقبا بازنگری کند.
محمد نهاوندیان با تاکید بر اینکه بانک‌ها و صادرکنندگان را نباید دو بخش مجزا در نظر گرفت این سؤالات را مطرح کرد که میزان صادرات خدمات بانکی کشور و میزان حضور آنها به عنوان بنگاه‌های اقتصادی در بازار جهانی خدمات بانکی چقدر است؟
وی با بیان اینکه تا زمانی که بانک‌ها صادر کننده بودن را تجربه نکنند شاید نتوانند به صادرکنندگان خدمات عرضه نمایند، افزود: به عبارت دیگر باید این سؤال را مطرح کرد که لازمه‌های حضور و توسعه حضور موسسات خدمات مالی و بانکی کشور در بازارهای جهانی چیست.
نهاوندیان با تاکید بر اینکه هر یک درصد رشد در تجارت کالا باعث چند برابر شدن خدمات غیر بانکی می‌شود، افزود: از آثار قطعی جهانی شدن در اقتصاد رشد چند برابری تقاضا برای خدمات است.
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با طرح این پرسش‌ها که ایران در بازار رو به گسترش در کجا قرار دارد؟ آیا بانک‌های ایرانی در بازارهای جهانی حضور شایسته دارند یا خیر؟ گفت: طی 5 سال گذشته و در برنامه چهارم توسعه تکالیفی برای حضور بانک‌های ایرانی در بازارهای جهانی داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه روابط در دنیا متقابل است، تصریح کرد: برای حضور در بازارهای جهانی باید حضور خود را رقابتی کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اظهار داشت: چرا هزینه مبادله خدمات بانکی مصرف‌کنندگان و صادرکنندگان داخلی، غیررقابتی است، مگر نه اینکه رقبای ما در رقابت سخت با آنها قرار دارند.
صادر کنندگان، نیاز مند حمایت جدی دولت
مهدی غضنفری رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نیز با بیان اینکه صادرکنندگان نیاز به حمایت‌های جدی دولت دارند، گفت: هزینه‌های پرداختی صادرکنندگان ناشی از عدم حضور در سازمان تجارت جهانی باید توسط دولت جبران شود.
غضنفری گفت: برای دستیابی به اقتصاد و صادرات پویا ناچار به پذیرش برون‌گرایی به عنوان یک اصل هستیم که این برون‌گرایی باید در امور مربوط به تولید محصول، خدمات بانکی، خدمات مورد نیاز صادرکنندگان و غیره رعایت شود.
معاون وزیر بازرگانی با بیان اینکه برنامه‌های سوم و چهارم توسعه برای فرهنگ‌سازی به منظور استقرار مقررات صادرات است، افزود: اگر ایران در پیمان‌های منطقه‌ای عضویت یابد، صادرکنندگان احساس امنیت بیشتری خواهند داشت.
به گفته وی، برون‌گرایی فرهنگی به معنای آماده‌سازی اذهان عموم مردم برای حضور در دهکده جهانی است، به عبارت دیگر با برون‌گرایی فرهنگی می‌توان مقوله‌های اجتماعی را برای صدور فرهنگ کشور ایجاد کرد.
وی با تاکید بر اینکه صادرکنندگان نیاز به حمایت‌های جدی از سوی دولت دارند، اظهار داشت: هزینه‌هایی که صادرکنندگان به واسطه دیوار تعرفه ای موجود ناشی از عدم حضور ایران در سازمان تجارت جهانی می‌پردازند، بر عهده دولت است و باید از سوی دولت جبران شود.
آمارهای صادراتی سال 85 نباید ما را اغفال کند
مدیرعامل بانک توسعه صادرات نیز در این همایش گفت: بی‌تردید آمارهای صادراتی سال 85 نباید ما را اغفال کند چرا که بخش عمده‌ای از این افزایش در پی رشد قیمت کالاهای صادراتی بوده است.
طهماسب مظاهری افزود: صادرات غیرنفتی یکی از اولین موضوعاتی بود که پس از جنگ تحمیلی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در سندهای بالادستی و توسعه‌ای بسیار مورد توجه بوده است.
وی افزود: پیش‌بینی 8 درصد رشد اقتصادی به عنوان یک رشد اقتصادی حداقلی در طول برنامه چهارم، قطعا تا حدود زیادی منوط به گسترش صادرات است چرا که بازار داخلی قدرت جذب میزان کالا و خدمات تولیدی در داخل را ندارد و برای رسیدن به رشد اقتصادی8 درصد راهی جز نفوذ در بازارهای خارجی نداریم.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات گفت: رشد صادراتی سال 85 به دلیل افزایش قیمت کالاهای صادراتی قدیمی، صادرات کالاهای جدید و صادرات کالاهای قدیمی‌به بازارهای جدید است.
وی گفت: برای تداوم این روند باید بازارهای قبلی خود را حفظ کنیم و اجازه ندهیم از دست ما خارج شود و برای این مهم باید کالا و خدماتی تولید کنیم که قابلیت رقابت با کالاها و خدمات خارجی داشته باشد بلکه اگر به این مسئله توجه داشته باشیم، نه تنها بازارهای خارجی را از دست می‌دهیم کالاهای خارجی وارداتی، بازارهای داخلی را هم تصاحب می‌کنند.
مظاهری افزود: منابع مالی برای ارتقا حجم و کیفیت تولید داخلی نیز نقش مهمی‌برعهده دارد تا ضمن فراهم شدن زمینه‌های تولید امکان فروش مدت دار کالاها و خدمات تولید شده هم ایجاد شود چرا که نبود چنین امکانی برای فروشنده، جذابیت‌های فروش را به شدت کاهش می‌دهد. این مسئله حتی شامل کالاهای نفتی هم می‌شود.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات افزود: شاید ایجاد چنین امکانی برای تولیدکنندگان عمده‌ترین وظیفه نظام بانکی در دنیای امروز است.
وی گفت: کشورهای آسیای میانه، آفریقا، کشورهای همسایه و تعدادی از کشورهای آمریکایی جنوبی در حال حاضر مورد توجه صادرکنندگان ماست و زمینه حضور پررنگ صادرکنندگان ایرانی در این مناطق بسیار مهیاست ضمن اینکه کالاها و خدمات تولیدی ما در این بازار خریدار و جذابیت دارد.