خودرو يك وسيله نقليه به‌درد بخور است اما گاهي جذابيت خودروها براي صاحبانشان بالا مي‌زند و براي آنها ديگر خودرو يك وسيله نقليه صرف نيست. خودروها تبديل به دلبرهاي آهني مي‌شوند. صاحبان دلبرهاي آهني، هميشه ايده‌هاي جديدي براي تغيير در ظاهر و باطن خودروي خود دارند و گاهي آنقدر با خودروي زبان‌بسته كلنجار مي‌روند كه تشخيص نوع خودرو، ناممكن مي‌شود. اما يك مشكل جدي در مقابل اين علاقه‌مندي وجود دارد؛ بعضي از اين تغييرات مي تواند باعث ايجاد مزاحمت براي ديگران يا حتي سوانح رانندگي شود و به همين دليل، پليس با آن برخورد مي‌كند. در اين مطلب، ديدگاه پليس را در مورد تغييرهاي ظاهري و موتوري در خودروها جويا شده‌ايم. يكي از منابع مطمئن كه مي‌توانست اطلاعات لازم را در اختيار ما قرار دهد سردار محمدرضا مهماندار معاون عمليات ترافيك پليس راهور ناجا بود كه با خوشرويي سؤال‌هاي ما را پاسخ گفت.
- ذات خودرو نبايد عوض شود
مراحل طراحي و ساخت يك خودرو، يك فرايند مفصل است كه شايد سال‌ها طول بكشد. دليلش هم اين است كه براي طراحي يك خودرو در شركت‌هاي خودروساز، محاسبه‌هاي فراواني از جوانب مختلف انجام مي‌گيرد تا خودرو بيشترين كارايي و امنيت را داشته باشد.
بر اين اساس مي‌شود اينطور نتيجه گرفت كه خودروي توليدشده در كارخانه، در نهايت امنيت و سلامت ممكن توليد مي‌شود و به‌عبارت ديگر از اين بيشتر نمي‌توان امنيت آن خودروي خاص را بالا برد. پليس راهور يك ملاك مهم براي صدور مجوز تردد خودروها دارد؛ سلامت سرنشينان بايد تا جاي ممكن ضمانت شده باشد. بر اين اساس در دستورالعمل نيروي انتظامي آمده است كه وضعيت وسيله نقليه، نبايد از حالت كارخانه‌اي خارج شود. تغييرهايي كه صاحبان خودروها، چه در بدنه و چه در موتور خودرو ايجاد كنند، با برخورد پليس مواجه مي‌شود؛ هم جريمه دارد و هم بايد رفع شود.اما علاقه زياد بعضي از صاحبان خودروها براي دست‌بردن در ساختار اوليه خودرو، باعث شده پليس در مواردي كه مشكل ايجاد نمي‌كند با اين خواسته كنار بيايد و مجوزهايي براي تغييرات محدود صادر كند؛ مثل تقويت اندك موتورها و دودي شدن شيشه‌ها.
- دودي‌شدن شيشه‌ها در حد مجاز
بازار شيشه‌هاي دودي از زماني داغ شد كه خودروهاي خارجي با شيشه‌هايي دودي وارد بازار شدند. شيشه‌هاي اين خودروها به‌صورت پيش‌فرض دودي بود و تماشاي آنها خيلي‌ها را به شوق انداخت كه شيشه‌هاي خودرويشان را دودي كنند اما زماني نگذشت كه شيشه‌ها به جاي دودي، سياه و زغالي شد. پليس راهور تأكيد دارد كه داخل خودروها، نبايد به محلي امن براي ارتكاب جرم و جنايت تبديل شود. بنابراين در سال 87 دستورالعملي در مورد شيشه‌هاي دودي منتشر شد كه مي‌گفت شيشه‌ها بايد با غلظتي كمتر از 50درصد دودي شوند اما از آنجا كه تشخيص50درصد آسان نبود، اين قاعده تغيير كرد و پليس اعلام كرد كه داخل خودروها بايد از فاصله 3متري قابل مشاهده و سرنشين‌هاي آنها قابل تشخيص باشند. بر اين اساس تخمين زده‌اند كه دودي شدن شيشه‌ها بايد غلظتي كمتر از 30درصد داشته باشد تا داخلش از فاصله 3متري به‌وضوح ديده شود. اگر دلايلي مثل موارد حفاظتي وجود داشته باشد يا در استان‌هاي گرم‌تر پزشك تشخيص بدهد كه فردي بايد از تشعشع آفتاب به‌كل دور بماند، مي‌توان به پليس راهور مراجعه و درخواست مجوز موردي كرد تا شيشه‌ها با غلظت بيشتري دودي شود.
- تغييرهاي مجاز اتومبيل‌ها
يك خودروي معمولي با يكسري تغييرها، به يك خودروي اسپرت تبديل نمي‌شود بلكه فقط ضريب ايمني‌اش كاهش مي‌يابد. فرض كنيد كه اين خودرو، خودروي چندان ايمني هم نباشد، آنگاه هر تغييري مثل كاستن از ارتفاع يا استفاده از لاستيك‌هاي پهن و... مي‌تواند آن را به ارابه مرگ تبديل كند. با اين‌حال بعضي از تغييرها از نظر پليس تا حدودي مجاز است. مثلاً در بحث موتور خودرو، تغيير بعضي قطعه‌ها براي تقويت موتور تا حدي‌كه اصالت آن را تغيير ندهد، مجاز است. مثلاً اگر انژكتور خودرو تعويض شود تا سوخت‌رساني به موتور افزايش پيدا كند و سرعت تا حدودي بالا برود، اشكالي ندارد اما تعويض كلي موتور به هر ترتيبي خلاف قانون است. در آيين‌نامه پليس آمده كه اگر به‌دليل نقص فني نياز به تعويض موتور وجود داشت، بايد موتور جايگزين از نظر سيلندر، سوخت و حجم، با موتور قبلي برابري كند. تغيير اتاق خودروها هم به همين ترتيب و فقط با مجوز پليس انجام مي‌شود. اگر پليس خودرويي را با موتور و يا اتاق متفاوت مشاهده كند، آن را جلب و اسقاط مي‌كند. بنابراين بهتر است عاشقان اتول‌ها، فكر تعويض موتور خودروهايشان با يك موتور قوي‌تر را از ذهن بيرون كنند.
- نورهاي رعد و برقي ممنوع
بعضي از خودروهاي خارجي، چراغ‌هاي زنون دارند و همين باعث شده كه برخي راننده‌ها چراغ‌هاي خودرويشان را با لامپ زنون تعويض كنند. انجمن چشم‌پزشكان كشور مدتي پيش در نامه‌اي به پليس راهور اعلام كرد كه استفاده از نور زنون در خودروهايي كه به‌صورت غيرمجاز از اين لامپ‌ها استفاده مي‌كنند، براي سلامتي چشم راننده‌هاي خودروهاي جلويي، به‌شدت مضر است. خودروهاي خارجي در چراغ‌هايشان كاسه‌هايي دارند كه مخصوص لامپ‌هاي زنون است و صفحه‌اي نيز در مقابل اين لامپ‌ها قرار دارد كه مثل فيلتر عمل مي‌كند و به اين ترتيب نور چراغ‌هايشان براي چشم زيان‌آور نيست. اما خودروهاي ديگر كه لامپ‌هايشان را با لامپ زنون تعويض مي‌كنند، اين فيلترها را ندارند. بنابراين در دستورالعمل پليس راهور، استفاده از نوز زنون و نور آبي‌رنگ نئون در خودروهايي كه به‌صورت فابريك به اين لامپ‌ها مجهز نشده‌اند، ممنوع است.
- شيپور نكشيد!
اگر پليس بوق شيپوري بشنود، خودرو را متوقف خواهد كرد. در دستورالعمل پليس راهور آمده كه هر خودرو بايد به يك وسيله اخطار شنوايي مجهز باشد اما بوق خودرو نبايد صدايي نامتعارف با قدرتي بالاتر از 70دسي‌بل داشته باشد. صداي نامتعارف لوله‌هاي اگزوز كه براي بعضي از عاشقان دلبر آهني خوشايند است هم يك مورد غيرمجاز است.
- ايست به فرمان‌ناپذيرها
تغيير در ارتفاع خودرو از آنجا كه باعث كاهش قدرت پايداري آن مي‌شود، از نظر پليس مجاز نيست. خودرويي كه ارتفاعش كاسته شده، فرمان‌پذيري كمتري دارد و ترددش در معابر ممكن است خطرساز شود. اگر اين كاهش ارتفاع به حدي باشد كه راننده ناچار شود براي عبور از سرعتگيرها، خودرو را به‌صورت اريب حركت دهد، از حالت منطقي خارج شده است و بايد مشكلش رفع شود. در مورد استفاده از لاستيك‌هاي پهن هم همين قاعده وجود دارد، اگر خودرو قدرت فرمان‌پذيري‌اش كاهش پيدا كند، پليس جلوي تردد آن را مي‌گيرد.
- جريمه تغييرهاي غيرمجاز
پليس راهور موظف است با خودروهايي كه تغييرهاي غيرمجاز در ظاهر و باطن دارند، مقابله كند و جلوي تردد آنها را بگيرد. اگر اين تغييرها قابل رفع باشند كه هيچ، اما اگر مواردي مثل تعويض موتور يا اتاق باشد، ممكن است به اسقاط‌شدن خودرو منجر شود.
جلوگيري از تردد اين گروه از خودروها، به اين معنا نيست كه آنها را به پاركينگ منتقل مي‌كنند، چون توقف خودرو در پاركينگ‌هاي پليس، مدت‌دار است و بعد از گذشت آن مدت، خودرو از توقيف خارج مي‌شود اما در اين مورد، خودروها فقط در حالتي ترخيص مي‌شوند كه مشكلشان رفع شده باشد.
اگر شيشه خودرو بيش از حد مجاز دودي شده باشد، پليس آن را متوقف مي‌كند و از راننده مي‌خواهد كه در همان محل، تلق‌هاي روي شيشه را بكند. يك قبض جريمه هم صادر مي‌شود كه اگر در شهرهاي بزرگ باشد، مبلغش 50هزار تومان است و در باقي شهرها 30هزار تومان.
اگر راننده‌اي از رفع اين تغييرهاي غيرمجاز خودداري كند يا نتواند درهمان محل اين كار را انجام دهد، خودرويش توقيف و به مركز پليس راهور منتقل مي‌شود. پليس آنقدر خودرو را نگه مي‌دارد تا اين تخلف‌ها رفع شود.