طبق آماري كه دكتر رضا اسدي‌فرد مدير اين كارگروه ارائه مي‌دهد سالانه حدود 5هزار دانشجو تحت‌پوشش و حمايت اين كارگروه قرار مي‌گيرند. دكتر اسدي‌فرد، تحصيلاتش را در مقطع كارشناسي‌ارشد در دانشگاه شريف به اتمام رسانده و با توجه به نيازي كه به دانش مديريت در حوزه تخصصي‌اش حس مي‌كرده تصميم مي‌گيرد تحصيلاتش را در مقطع دكتري مديريت تكنولوژي دانشگاه علامه ادامه دهد. او در حال حاضر مدير كارگروه «بازار و صنعت» ستاد نانو است. برنامه‌هاي اين ستاد را از زبان او بشنويد.
- يك سامانه توليد علم؛ ساده اما كارآمد
با حمايت‌هاي كوچكي كه در ستاد از دانشجويان ارشد و دكتري رشته‌هاي مرتبط به عمل مي‌آوريم، پژوهش‌هاي وسيعي در كشور با هزينه‌اي اندك انجام مي‌شود. ما بيش از 220گروه ترويجي در دانشگاه‌ها و شهرهاي دور و نزديك كشور داريم كه كارشان معرفي ستاد نانو و فعاليت‌هايش به دانشجوهاست. خبرنامه و سايت ما هم اطلاعات زيادي از فعاليت‌هاي ما در اختيار دانشگاهيان قرار مي‌دهد و از اين طريق عده زيادي دانشجو جذب ستاد مي‌شوند و بعدها اگر كارشان به نتايج خوبي رسيد آنها را به صنعت معرفي مي‌كنيم و زمينه اشتغالشان در حرفه‌هاي مربوطه فراهم مي‌شود. سمينارها و برنامه‌هاي زيادي هم در نقاط مختلف كشور اجرا مي‌شود؛ به‌عنوان مثال «هفته استاني نانو» برنامه‌اي است كه به‌صورت چرخشي در استان‌هاي مختلف برگزار مي‌شود و كل استان را از سطح دانش‌آموزي گرفته تا ديگران مخاطب قرار مي‌دهد و درگير خودش مي‌كند.
- طرح‌هاي نوآورانه در نانو
از دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتري كه پايان‌نامه‌اي با موضوعات مرتبط با نانو داشته باشند حمايت مالي مي‌كنيم. تعدادي از اين پژوهش‌ها به نتايج اوليه قابل توجهي مي‌رسند كه اطلاعات آنها را در قالب مسابقه‌اي با عنوان «طرح‌هاي نوآورانه»يا مسابقه «نمونه‌هاي اوليه» جمع‌آوري مي‌كنيم و سپس طي فرايندي اين طرح‌ها را به فراخور نوع طرح براي ورود به صنعت، توانمند مي‌كنيم. كمك‌هاي بلاعوض هم از همان ابتدا با مبلغ جزئي شروع مي‌شود و مرحله به مرحله كه كار پيش مي‌رود، ابعاد وسيع‌تري پيدا مي‌كند و حمايت‌ها هم بيشتر مي‌شود. مثلا اگر موضوع پژوهش طوري باشد كه نتايج آن به درد صنعت بخورد حمايت بيشتر مي‌شود. اگر از پايان‌نامه مقاله استخراج شود يا توليد نمونه اوليه محصول انجام شود، تسهيلات باز هم بيشتر خواهد شد.كمك‌ها براي يك كار دانشجويي تا سقف 20ميليون تومان هم ادامه پيدا مي‌كند.
- نانو به چكار صنعت مي‌آيد؟
در صورت استفاده از فناوري نانو، قيمت‌ها در بعضي از محصولات تغيير نمي‌كند و در برخي ديگر، 20 تا 30درصد افزايش پيدا مي‌كند. اما قابليت‌ها آنقدر بهبود پيدا مي‌كنند كه اين افزايش قيمت كاملا براي مشتري توجيه مي‌شود. نانو، كيفيت زندگي را بهتر مي‌كند. در صنعت ساخت بلور و شيشه، مي‌توان با پوشاندن سطح آن با پوششي نانويي از جذب گرد و خاك توسط آن جلوگيري كرد يا مي‌توان لايه‌هايي نانويي در داخل شيشه تعبيه كرد كه بخش نوراني انرژي خورشيد را از خود عبور دهند اما مانع عبور حرارت شوند. با اين كار، شيشه‌اي خواهيم داشت كه نور و روشنايي آفتاب را به داخل خانه راه مي‌دهد، اما از گرم شدن خانه جلوگيري مي‌كند. در درمان سرطان، دارويي استفاده مي‌شود به نام «دوكسوروبيسين» اين دارو سابق بر اين از خارج از كشور وارد مي‌شد و نمونه معمولي آن 40دلار و نمونه نانويي 700دلار بود. خود اين اختلاف قيمت نشان مي‌دهد نمونه نانويي تا چه اندازه مفيدتر و مؤثرتر بوده است. نمونه نانويي به‌صورت هوشمند سراغ سلول‌هاي سرطاني مي‌رود و آنها را هدف قرار مي‌دهد ولي نمونه معمولي در همه بدن پخش مي‌شود و همه سلول‌ها را صرف‌نظر از بيمار يا سالم بودنشان نابود مي‌كند. همين هم باعث مي‌شود عوارض شيمي‌درماني مثل ريزش مو و ضعف شديد و... پيش بيايد. نمونه نانويي اين دارو در كشور ساخته شد و حالا با 60تا 70هزار تومان در اختيار بيماران قرار مي‌گيرد.
- آشنايي با ايده‌هاي نوين نانويي
نخ‌هايي در كشور توليد مي‌شوند كه الياف نانو دارند، يعني به‌جاي وارد كردن الياف نانو در مرحله بافت پارچه، از اول خود نخ را با الياف نانو توليد و نخ‌ريسي مي‌كنند. كساني كه كارگاه جوراب‌بافي يا بافت پارچه دارند مي‌توانند از اين نخ‌هاي نانويي استفاده كنند و به محصولشان خاصيت آنتي‌باكتريال ببخشند.حتي مواد آنتي‌باكتريال را در تار و پود فرش دستباف وارد كرده‌اند كه باعث مقاومت آن به رطوبت قارچ و... مي‌شود.
يكي از ايده‌هاي خلاقانه‌اي كه تازگي‌ها اجرايي شده فيبرهاي نانويي بود كه روي فيلترهاي گرد و خاك كارخانه‌هاي سيمان، آرد و... قرار مي‌گرفت و ذرات غبار را جذب مي‌كرد. خوبي اين محصول اين است كه حتي ذرات خيلي ريز را هم جذب مي‌كند و با يك فشار هواي برعكس هم به راحتي تميز مي‌شود و مجدد قابل استفاده است؛ يك ايده ساده كه اجرايي شد و اتفاقا كارخانه‌ها استقبال خوبي از آن كردند. با وجود ساده‌بودن، توليدكننده‌هاي اين فيلتر نيازسنجي خيلي خوبي كرده بودند و همين باعث شد كارشان حسابي بگيرد.
حتما در مورد ناكارآمدي ماسك‌هاي تنفسي در جلوگيري از ورود بعضي آلاينده‌هاي موجود در هوا به دستگاه تنفسي چيزهايي شنيده‌ايد. ماسك‌هاي صورت معمولي توانايي جذب ذرات ريز آلودگي را در هوا ندارند و آنها را از خود عبور مي‌دهند. اما ماسك‌هاي نانو مي‌توانند با قيمتي مشابه حتي آلاينده‌هاي خيلي ريز را هم جذب كنند.
يكي از طرح‌هاي جالبي كه به‌دست ما رسيده بود مربوط به قلب بود؛ بافتي كه روي قلب قرار مي‌گيرد و مقدار معيني دارو را در زمان معين به آن تزريق مي‌كند. اما با وجود نوآورانه و مفيد بودن، عملي كردن اين ايده و گرفتن مجوزهاي مربوطه كار دشواري است.
علاوه بر فعاليت‌هاي توليدي، از فناوري در كارهاي خدماتي هم استفاده زيادي مي‌شود. مثلا مي‌شود مواد نانوي ضدغبار يا ضد‌آب و لك را پس از شست‌وشو روي نماي ساختمان به‌كار برد. با اين كار، نماي ساختمان براي مدتي طولاني تميز خواهد ماند يا از همين فناوري در كارواش‌هاي نانويي استفاده مي‌شود كه ماشين شما را براي مدتي طولاني تميز نگه‌مي‌دارد.
نانومواد به ذراتي با اندازه‌هاي كمتر از 100نانومترگفته مي‌شود. موضوع اصلي فناوري نانو استفاده هدفمند از ويژگي‌ها و عملكرد منحصربه‌فردي است كه مواد در اين اندازه‌هاي كوچك پيدا مي‌كنند. هزينه كم و اثربخشي بالاي مواد و فناوري نانو، آنها را به گزينه‌اي عالي براي بهبود كيفيت توليدات و خدمات مختلف تبديل كرده است. مي‌توانيد فهرست محصولات نانويي‌اي كه تأييديه ما و وزارت بهداشت را دارند در سايتnanoproduct.ir پيدا كنيد.