بعدها، سلطنت اين وسايل نقليه عمومي، توسط مترو به خطر افتاد. تاكسي هم كه البته هميشه مسافران و طرفداران خاص خودش را دارد. همين الان هم خيلي‌ها، از دست شلوغي‌هاي صبح و عصر مترو، به اتوبوس‌ها پناه مي‌برند. البته بعضي‌ها دوست دارند كه شهر را بيشتر ببينند و به‌خاطر همين اتوبوس‌ها را ترجيح مي‌دهند.
اما جدا از همه اين تاريخ‌نگاري‌ها، اتوبوس‌سواري هم براي خودش، بايد و نبايدها‌و فرهنگي دارد. البته همه كساني كه جزو اتوبوس‌سواران حرفه‌اي محسوب مي‌شوند، كم و بيش از اين فرهنگ مطلعند. اين چيزها را مي‌نويسيم صرفا براي به اشتراك گذاشتن تجربه‌هايي كه داريم؛ موقع خواندن، تجربه‌هاي نابتان را هم به آنها اضافه كنيد.
- كارت الكترونيك داشته باشيد
اتفاق ثابتي كه در اتوبوس‌ها مي‌افتد، پرداخت هزينه استفاده از آنهاست. البته با وجود سامانه‌هاي بي‌آرتي، اين مشكل تا حدودي حل شده است؛ هر ايستگاهي كه سوار مي‌شويد، غالبا كسي هست كه پرداخت هزينه اتوبوس را كنترل كند. در ايستگاه‌هاي شلوغ نيز شما قبل از سوارشدن هزينه‌ها را پرداخت مي‌كنيد.
البته بهترين كار اين است كه هميشه كارت الكترونيك با خودتان داشته باشيد تا هم خيال خودتان را راحت كنيد و هم وقت ديگران را كمتر بگيريد. اين كارت‌هاي الكترونيك همه‌جا به درد مي‌خور‌ند؛ چه در سامانه اتوبوس‌هاي تندرو و چه در ديگر خطوط اتوبوسراني. هميشه، با خودتان اين كارت‌هاي الكترونيك را به همراه داشته باشيد و نسبت به شارژ بهنگام آنها نيز اقدام كنيد.
- لطفا كمي جابه جا شويد
از مهم‌ترين بخش‌هاي فرهنگ اتوبوس‌سواري، اين است كه بايد صبور باشيم و به قول معروف، چيزي را كه براي خودمان مي‌پسنديم براي ديگران هم بپسنديم. اين دستورالعمل صبور‌بودن، خيلي مهم است. اگر چند ايستگاه بعدتر پياده مي‌شويد، در جايي كه محل آمدوشد مسافران است، نايستيد. بعضي‌ها كه مي‌خواهند 3 الي 5 ايستگاه ديگر پياده شوند، سر راه مسافران مي‌ايستند و اخلال ايجاد مي‌كنند. همين يكي دو مورد كوچك، كلي از اختلافات اتوبوسي را مي‌تواند رفع كند. اگر وسط يا گوشه‌هاي اتوبوس هم جايي براي ايستادن هست، خودتان را به آنجا برسانيد. متأسفانه بسيار مشاهده مي‌شود كه برخي مسافران روي زمين مي‌مانند، درحالي‌كه وسط اتوبوس كلي جا هست.
- به موقع كارت بزنيد
قاعده همه وسايل نقليه عمومي اين است كه در ابتدا، سواره‌ها پياده و سپس، پياده‌ها سوار شوند. از ديگر مشكلات اتوبوس‌سواري اين است كه پياده‌ها به سمت درهاي اتوبوس هجوم مي‌برند و پياده‌شدن را بسيار دشوار مي‌كنند كه اين امر، در زمان حركت اتوبوس اختلال ايجاد مي‌كند. در خطوط غيرتندرو هم لازم نيست از وسط جمعيت عبور كنيد تا كارت‌تان را بزنيد؛ حتي‌گاه كارت خود را مي‌توانيد به راننده يا يك مسافر نزديك‌تر بدهيد تا براي شما بزند. اول صبر كنيد پياده‌ها سوار شوند سپس اقدام به زدن كارت خود كنيد.
- مهرباني با دستگاه كارتخوان
مسئله مهم بعدي، سر و كله زدن با دستگاه‌هاي كارتخوان است؛ خاصه در خطوط اتوبوسراني غيرتندرو. گاهي وقت‌ها، مسافران چندبار يك كارت را به اين دستگاه‌ها مي‌زنند. سرعت زياد يا كم كارت زدن مي‌تواند بوق قرمز اين دستگاه‌ها را به صدا در بياورد. به قول برخي از راننده‌ها، «باور كنيد برق ندارد، كمي آرام‌تر بزنيد.» اگر هم يكي دو بار كارتي را زديد و متوجه شديد كه اعتباري نداريد، لطفا فكر ديگري براي پرداخت كرايه بكنيد. بخشي از اختلافات مسافران و راننده‌ها، بابت همين ارائه چندين باره كارت‌هاي خالي به دستگاه‌هاست.
- رعايت حال مسن‌ها را بكنيد
از ديگر نشانه‌هاي فرهنگ صحيح اتوبوس‌سواري، رعايت حال مسن‌تر‌ها، خانم‌هاي باردار، بيماران، دانش‌آموزان كم‌سن و سال و... است. رعايت حال كساني كه كوله‌پشتي يا وسايل سنگين دارند هم البته لازم است؛ دست‌كم مي‌توانيد جاي بهتري براي ايستادن به آنها بدهيد. البته اتوبوس، جاي حمل بار و بنديل زيادي سنگين و حجيم نيست چون خود اين امر، فرهنگ صحيح اتوبوس‌سواري را زير سؤال مي‌برد.
- تقاضاي بي‌مورد ممنوع
لطفا جا‌و‌بي‌جا، از راننده نخواهيد كه شما را مثلا جلوي يك بيمارستان، سر يك چهارراه يا... پياده و سوار كند. اينجور كارها براي راننده‌ها مسئوليت دارد و اگر در اين بين اتفاقي براي شما بيفتد، مسئولش راننده است؛ در ضمن اگر بازرس يا مأموران راهنمايي و رانندگي هم ببينند، راننده را جريمه خواهند كرد. جدا از همه اينها، هم وقت مسافر‌ها گرفته مي‌شود و هم نظم خيابان به هم مي‌خورد.
- بموقع جابه‌جا شويد
درصورتي كه به ايستگاه مقصدتان نزديك شده‌ايد، آرام‌آرام خودتان را به درهاي خروجي برسانيد. البته اين كار را با هل دادن و خشونت انجام ندهيد؛ خيلي ساده و محترمانه، درخواست جابه‌جايي با مسافر بغل دستي‌تان را داشته باشيد. بسيار مشاهده مي‌شود كه هنگام سوارشدن مسافران، يك مسافر تازه يادش مي‌افتد كه بايد پياده شود. در اين صورت نيز اگر مي‌توانيديك ايستگاه ديرتر پياده شويد تا از اختلافات و ناراحتي‌هاي احتمالي جلوگيري كنيد.
- بهداشت فردي رعايت شود
اين چيزي كه مي‌گوييم، تابستان و زمستان ندارد چون بوي بد بدن و عدم‌رعايت بهداشت شخصي، در زمستان يك جوري اذيت مي‌كند و در تابستان يك جور ديگر. لطفا از مواد خوشبو‌كننده بدن استفاده كنيد تا موجبات آزار ديگران را فراهم نياوريد.
دست‌كم اگر به هر علتي موفق به استحمام نشده‌ايد سعي نكنيد از ميله‌هاي بالاي سرتان بگيريد، از ميله صندلي‌ها براي ايستادن و نيفتادن استفاده كنيد.
- كمي زود‌تر راه بيفتيد
از ديگر مشكلاتي كه در فرهنگ اتوبوس‌سواري ما مشاهده مي‌شود، به زور سوار اتوبوس شدن است. البته به شما حق مي‌دهيم كه گاهي وقت‌ها با ازدحام بيش از حد مسافر روبه‌رو شويد اما اين دليلي براي به زور سوار شدن و ديگران را
اذيت كردن نيست. با اتوبوس بعدي بياييد، يا از مترو و تاكسي استفاده كنيد؛ دست‌كم بهتر از اين است كه هم خودتان و هم ديگران را تحت فشار قرار دهيد. راه بهتراين است‌كه چند دقيقه‌اي زود‌تر راه بيفتيد تا دچار اين دردسر‌ها نشويد.
- محترمانه برخورد كنيد
مسافران غرغرو جزو مسافران هميشگي هر اتوبوسي هستند. البته بيشتر مسافران اتوبوس‌ها، انسان‌هاي باشخصيتي هستند. مسافران غرغرو از راننده‌ها مي‌خواهند كه زود‌تر حركت كنند، سريع‌تر حركت كنند، كولر يا تهويه اتوبوس را مدام كم و زياد كنند و مدام به زمين و زمان ايراد مي‌گيرند. به اين مسافران بي‌اعتنا باشيد. اگر مسئله‌اي هم داريد خيلي محترمانه با راننده‌ها در ميان بگذاريد؛ از خشونت رفتاري و كنايه و... به‌شدت بپرهيزيد.
- اتوبوسراني توي گوشي شما
جدا از بحث‌هايي كه مطرح كرديم، يكسري نكات ديگر هم باقيمانده است كه براي يك اتوبوس‌سواري خوشايند، بد نيست از آنها مطلع باشيد. در اين بخش، نيم نگاهي به اين نكته‌ها خواهيم انداخت.
1-اگر سري به سامانه Tehran.ir بزنيد، مي‌توانيد راهنماي خطوط اتوبوسراني و همچنين مسيرياب و... را داشته باشيد تا بهترين طريق را براي طي كردن، انتخاب كنيد. چنانچه تركيبي از اطلاعات اتوبوسراني و مترو را داشته باشيد، به راحتي به مقصد خودتان خواهيد رسيد.
2-الحمدلله همگي از تلفن‌هاي همراه هوشمند استفاده مي‌كنيد. در همان سايت تهران، بخش اتوبوسراني، مي‌توانيد نرم‌افزار زمانبندي اتوبوسراني تهران را هم دانلود كرده و به راحتي زمان خودتان را با آن هماهنگ كنيد.
3-در بعضي از خطوط، مي‌توان از يك كارت بليت، براي 2 يا 3 نفر استفاده كرد؛ مثل خطوط تندرو يا برخي خطوط غيرتندرو. اما بعضي از خطوط اينچنين نيستند؛ با يك سؤال ساده، مي‌توانيد متوجه شويد تا بحث‌هاي بيهوده در نگيرد.
4-براي شكايت از راننده، درصورت بروز مشكل، مي‌توانيد از شماره‌هايي كه داخل اتوبوس‌ها گذاشته‌اند يا سامانه ۱۸۸۸ استفاده كنيد.
5-مهم‌ترين خطوط بي‌آرتي تهران، شبانه هم خدمات مي‌دهند و مي‌توانيد از آنها استفاده كنيد.
6-طبق اعلام شركت اتوبوسراني، در جريان باشيد كه مي‌توانيد از تخفيفات زير برخوردار شويد:
- اقشار خاص ويژه جانبازان ۲۵درصد به بالا، معلولان و والدين و همسران شهدا به‌صورت رايگان.
- منزلت ويژه سالمندان با تخفيف ۹۰ درصد.
- افراد تحت پوشش كميته امداد امام خميني(ره) و سازمان بهزيستي با تخفيف ۵۰ درصد.
- مخصوص استفاده در شبكه حمل‌ونقل اتوبوسراني با تخفيف ۳۰درصد.
- مخصوص استفاده در شبكه حمل‌ونقل مترو با تخفيف ۳۰درصد.
- دو منظوره جهت استفاده در شبكه حمل‌ونقل مترو و اتوبوس با تخفيف ۲۰درصد.