در مقابل اين سختيها، مرد ميدان عمل و انجام وظيفه باشيم يا ميدان را تهي كنيم و دست به ناله و چهكنم چه كنم برداريم.
اگر بخواهيم مرد ميدان عمل باشيم، بايد با سختيها درآويزيم و از آنها نهراسيم و محكم و قوي، راه عبور از آنها را پيدا كنيم. اميرالمومنين(ع) در نامه 45 نهجالبلاغه تعبير زيبايي دارند و ميفرمايند: آگاه باشيد درختان بياباني، چوبشان سختتر و درختان كنار جويبار پوستشان نازكتر است. درختان بياباني با باران سيراب ميشوند و آتش چوبشان شعلهورتر و پردوامتر است. براساس اين نگاه، هر كس مثل درختان رشد كرده در بيابان از مسيرهاي سخت و دشوار عبور كرده باشد، محكم و قوي شده و حتما ماندگارتر و بادوامتر خواهد بود.
نكته مهم و اساسي در اين موضوع، آن است كه در مسير بندگي خود، اين سختيها و گرفتاريها را بيعدالتي در حق خود ندانيم و به جاي نقزدن، دنبال راه عبور از آنها باشيم. چه زيباست اگر زاويه نگاهمان به مشكلات و سختيها را با گوشهاي از نگاه زيباي حضرت امير(ع) در خطبه 192نهجالبلاغه شريف هماهنگ كنيم، آنجا كه ميفرمايند: خداوند همواره بندگان خود را به انواع سختيها مواجه ميكند و اقسام كوششها و مجاهدتها را پيش پاي آنها ميگذارد. تكاليف گوناگوني برخلاف طبع آسايشطلبشان بر آنها مقرر ميدارد تا غرور و تكبر از ايشان بيرون رود، نفوسشان به عبوديت خداوند رام شود و اين وسيلهاي است براي اينكه درهاي فضل و رحمت پروردگار به روي آنها گشوده شود.
با اين نگاه، مشكلات و سختيها زمينهساز رشد و تعالي ديده ميشوند و كساني موفق ميشوند كه با مشكلات در بيفتند و آنها را با جهاد و مبارزه از سر راه خود بردارند و از آنها عبرت بگيرند، آنان حتما به مدارج بالاتري دست پيدا ميكنند. لازمه اين رشد هم داشتن اراده قوي است كه از آن بهعنوان رمز پيروزي انسانهاي بزرگ ياد ميشود. حضرت امير(ع) در خطبه 72 نهجالبلاغه شريف در توصيف شخصيت والا و ستودني حضرت رسول(ص) ميفرمايند: حتي يك قدم به عقب برنگشت و سست نشد.پس استوار و قوي و محكم درصدد مقابله با مشكلات باشيم نه در غم و اندوه آنها؛ چرا كه حضرت امير(ع) در حكمت 143ميفرمايند: اندوهخوردن نيمي از پيري است.