متأسفانه شهر تهران در ميان 210 شهر دنيا در نيمه دوم رده‌بندي واقع شده است. اين نشان مي‌دهد كه ما بايد به سمت شهر سبز و دوستدار محيط‌زيست برويم. در اين گزارش كه به كمك مريم رباطي، پژوهشگر محيط‌زيست و مدرس دانشگاه تهيه‌شده، معماري شهري در بُعد نما از منظر محيط‌زيست بررسي مي‌شود. قطعا به كار بردن اين راهكارها ما را در رسيدن به شهر دوستدار محيط زيست ياري خواهد كرد.
- ساختمان را محيط‌زيستي بسازيد
اگر قصد ساخت وساز داريد با رعايت چند‌نكته مهم و اساسي مي‌توانيد براي هميشه ميزان مصرف انرژي را در ساختمان پايين بياوريد و به اين صورت هواي محيط‌زيست را هم داشته باشيد. نخستين مسئله در اين بخش آن است كه در منطقه‌اي كه قصد ساخت‌وساز داريد شيب زمين، ارتفاع و ميزان بارندگي را درنظر بگيريد و بعد تا آنجا كه مقدور است از مصالح بومي همان شهر استفاده كنيد. اگر در شهرهاي سردسير زندگي مي‌كنيد بهتر است پنجره‌هاي ساختمان به سمت نور خورشيد ساخته شود تا بيشترين ميزان گرما را به‌صورت طبيعي دريافت كنيد. همچنين هنگام ساخت ساختمان مي‌توانيد زمينه بهره‌گيري از انرژي‌هاي پاك و تجديدپذير را فراهم كنيد.
- معماري اصيل ايراني در اولويت
شما اگر به معماري و نماي ساختمان‌هاي اصيل ايراني نگاهي بيندازيد يك هارموني و نظم را در همه ابعاد آن خواهيد ديد؛ مثلا شهري مانند يزد كه بيشتر خانه‌هايش از خشت وگل ساخته شده، نماي بسيار مناسبي را به عنوان عايق حرارت (سرما و گرما) ايجاد كرده است. در شمال كشورمان نيز با توجه به طرح‌هاي اصيل، استفاده از چوب بسيار رايج بوده و با محيط‌زيست همساني كامل دارد. اگر قصد ساختمان‌سازي داريد با اندكي دقت مي‌توانيد به شيوه‌هاي مناسب در نماسازي بنايتان برسيد و اينگونه هواي محيط‌زيست را هم داشته باشيد. تجربه نشان داده كه در هر شهري، اگر از مصالح ساختماني موجود در همان منطقه استفاده شود، علاوه بر ايجاد يك منظر زيباي شهري با هماهنگي كامل، عوامل طبيعي نيز به كمك محيط‌زيست خواهد آمد. مطمئن باشيد در طراحي نماي ساختمان، اگر به جنبه هنري و فرهنگي آن توجه ويژه نشان دهيد بناي شما بيشتر در معرض ديد قرار مي‌گيرد.
- منطقه ساخت وساز را درنظر بگيريد
يك تصور اشتباه در بيشتر كلانشهرهاي كشورمان در حوزه ساختمان‌سازي وجود دارد؛ اينكه فكر مي‌كنيم همه مناطق يك شهر از يك نوع ويژگي محيطي برخوردارند و به همين جهت، نوع معماري و حتي مصالح ساختماني‌مان در همه مناطق يكسان انتخاب مي‌شود. اما مثلا در شهري مانند تهران نوع خاك مناطق جنوبي، مركزي و شمالي با يكديگر متفاوت است و بايد از مصالح مناسب همان منطقه بهره گرفت. اگر اين اتفاق بيفتد ضمن افزايش عمر ساختمان، بناي شما در برابر بحران‌هايي مانند زلزله نيز ايمن خواهد بود. همچنين نكته مهم‌تر اينكه هر بخش از شهر داراي فرهنگ و تاريخ خاص خود است و نمي‌توان از يك نوع نما براي همه آنها استفاده كرد. در بخش‌هايي از شهرهاي كشور ما، آثار تاريخي و فرهنگي بيشتر جلوه‌گر هستند و بهتر است نوع نماي ساختماني كه ما انتخاب مي‌كنيم نيز با محيط پيرامون‌مان همساني بيشتري داشته باشد.
- بهترين عايق براي ساختمان شما
نماي ساختمان بايد 4 ويژگي اصلي داشته باشد: نخستين مورد آن عايق بودن در برابر سرما و گرماست. نماي آجر اين ويژگي را دارد و انتخاب مناسبي است. دومين مورد اينكه نما بايد يك عايق طبيعي در برابر صدا باشد. متأسفانه گاه در كلانشهرها مشاهده مي‌شود كه برخي، از نماي كامپوزيت براي ساختمان‌شان استفاده مي‌كنند، درحالي‌كه استفاده اين نوع نما از 5سال گذشته به‌دليل عدم‌عايق‌بودن در برابر صوت ممنوع شده است. مقاوم بودن در برابر زلزله نكته بعدي است كه در انتخاب مصالح نماي ساختمان بايد به آن توجه داشته باشيد. نماي سنگ گرانيت براي ساختمان‌ها اگرچه به جذاب‌تر‌شدن شمايل آن كمك مي‌كند اما در برابر زلزله كارايي ندارد و خودش به يك تهديد تبديل خواهد شد. چهارمين ويژگي مصالح نماي ساختمان نيز سبك‌بودن آن است. در اين بخش نيز سنگ به‌دليل سنگين بودن امتياز كمتري مي‌گيرد.
- نورپردازي و فضاي سبز عمودي
خيلي‌ها تصور مي‌كنند كه ساختمان‌ها حتما بايد نورپردازي ويژه با رنگ‌هاي متنوع داشته باشند؛ اما اين مسئله، جز ايجاد يك آلودگي بصري و ناهماهنگي در شهر، عايدي ديگري نخواهد داشت. اگر هم قصد داريد از نورپردازي در نما بهره ببريد، به شكل محدود و با نورهاي ملايم اين كار را انجام دهيد. همچنين استفاده از فضاي سبز در معماري پايدار و دوستدار محيط‌زيست بسيار توصيه مي‌شود. ساختمان‌ها با 2 روش، عنوان سبز به‌خود مي‌گيرند؛ يا پشت‌بام‌شان سبز است و يا نما و فضاي عمودي. ايجاد گل‌وگياه در نماي ساختمان علاوه بر عايق طبيعي بودن در برابر صوت و گرما، ظاهر رؤيايي نيز به آن خواهد داد. نكته كليدي در اين بخش آن است كه حتما از گياهان بومي هر منطقه و همينطور گياهان هميشه سبز براي ايجاد فضاي سبز عمودي بهره ببريم. به‌عنوان مثال، اقاقيا براي شهري مانند تهران خوب است.