كافي است تصميم بگيريد كه چه دعايي و براي چه روزها و شب‌هايي مي‌خواهيد تا انواع و اقسام گزينه‌ها پيش‌رويتان رديف شود. بعد از اين تصميم است كه بايد فكر كنيد كه اگر چشمتان ضعيف است، به خطش، اگر زيبايي مي‌خواهيد، به طرحش، اگر حملش سخت است، به اندازه‌اش، اگر هزينه‌تان محدود است، به قيمتش و از همه مهم‌تر اگر فهمش برايتان مهم است، به ترجمه‌اش دقت كنيد. اينها، همه آن نكته‌هايي است كه اتفاقا به هر سبك و سياقي مي‌توانيد در نمايشگاه‌هاي قرآن‌ماه رمضان يا غيراز اين‌ماه در همه شهركتاب‌ها پيدايشان كنيد. اين راهنماي جمع و جور براي منظم كردن ذهنتان است كه هنگام خريد و روبه‌روي آقاي غرفه‌دار، بدانيد مي‌خواهيد چه دعايي را و چطور بخوانيد تا به آن هدف اصلي خريد كتاب دعا برسيد.
- به چه ويژگي‌هايي توجه كنيم؟
اندازه: همين حالا كه به فكر خريد كتاب دعاي خاصي افتاده‌ايد، حتما مي‌دانيد كه آن را براي چه نيازي مي‌خواهيد. اگر براي خواندن دعاهاي روز در تاكسي و اتوبوس و مترو است، كتابهاي جمع و جور و جيبي و البته به تعبير ديگر، كيفي برايتان مناسب است. هرچند خط ريزي دارد اما، با همان خط ريز است كه همه اعمال در آن قطع و اندازه گنجانده شده است. ضمنا اغلب، معني‌ها، از خود عبارت هم ريزتر است. اما اگر هدفتان نوع جيبي نيست، اندازه‌هاي رحلي كه براي قرار گرفتن روي رحل مناسب است و نوع كوچك‌تر كه به آن وزيري گفته مي‌شود، ديگر قطع‌هاي اين كتابهاي دعا هستند.
خط: همانطور كه گفتيم، خط درشت و خط ريز، ارتباط مستقيمي به اندازه و قطع كتاب دارد. يعني اگر خواندن خط ريز و معني‌هاي زير هر خط، چشمتان را اذيت مي‌كند و برايتان خوانا نيست، شما ناچار به انتخاب اندازه رحلي يا نهايتا وزيري هستيد.
مترجم: اين را همه مي‌دانند كه ترجمه با ترجمه خيلي متفاوت است. آنهايي كه كتابهاي متفاوت ادعيه را خوانده‌اند، كاملا روي اين موضوع اشراف دارند و حساسيت نشان مي‌دهند. حتي گاهي اوقات خواندن ترجمه‌هاي جديد و نامفهوم بودنش، كلافه‌شان مي‌كند. پس براي خريدن هر كدام از كتاب‌ها، حواستان به مترجم باشد كه مجبور نباشيد بعد از خواندن هر خط، دوباره به اول خط برگرديد تا بلكه مفهوم عبارت را متوجه شويد.
زيبايي: به همان فاكتور نياز برگرديد. خواندن دعاي جوشن‌كبير در شب‌هاي قدر و چيزي شبيه به اين، خيلي نياز به زيبايي ظاهري و بصري كتاب دعا ندارد. حتي مي‌تواند از نوع جلدهاي زيپ‌دار هم باشد. اما اگر مثلا براي هديه‌دادن مي‌خواهيد كتاب نفيسي خريداري كنيد، انواع طلاكوب و پوست‌پيازي و عطري و جلدهاي سخت و قاب‌هاي مختلف برايشان وجود دارد. اين مدل‌ها براي شب‌هاي قدري كه در خانه مانده‌ايد و همراهي با مراسم مختلف در تلويزيون را انتخاب كرده‌ايد هم مناسبند.
قيمت: قيمت كتابهاي دعا، از 10هزار تومان شروع مي‌شود و در مرز80تا90هزار تومان به پايان مي‌رسد. فقط كافي است بدانيد كه اين كتاب برايتان چه كاركردي دارد تا حدود قيمت هم قبل از خريد دستتان بيايد. البته در كتاب دعا، برخلاف قرآن، قيمت‌هاي بالا فقط درصورت داشتن ويژگي‌هاي خيلي خاص است؛ يعني اين را بدانيد كه مي‌توانيد يك كتاب دعاي ساده و با اندازه رحلي را چيزي حدود 20تا 30هزار تومان، بخريد.
- چرا ترجمه مهم است؟
علاوه بر خواندن دعاها و مناجات‌ها به زبان عربي در همه كتاب‌ها، شما كتاب مي‌خوانيد تا بفهميد و عمل كنيد؛ و اگر به زبان عربي مسلط نباشيد، ترجمه خوب تنها راه رسيدن به اين هدف است. اين بديهي‌ترين و مهم‌ترين علت اهميت انتخاب ترجمه خوب و روان براي خريد كتاب دعاست. بعضي از ترجمه‌ها از جاذبه‌هاي ادبي استفاده كرده‌اند و بعضي‌ها هم تفسير و ترجمه را با هم تركيب كرده‌اند. بعضي از ترجمه‌ها معني عبارت را به درستي بيان كرده‌اند اما در رساندن پيام همان عبارت، دچار مشكل شده‌اند.
كتاب‌هايي هم هستند كه ترجمه‌شان فقط مخصوص محققان و متخصصان اين حوزه است كه بهتر است در حالت عادي به سراغشان نرويد. يك ترجمه خوب بايد براي همه افراد جامعه قابل درك باشد و به قشر خاصي تعلق نداشته باشد. نتيجه همه اين توضيحات اين است كه براي خريد كتاب دعا، بيشتر از هرچيز درباره مترجم آن تحقيق كنيد تا بدانيد كه زبان ترجمه‌اش براي نسل معاصر و شما، قابل استفاده و امتحان پس‌داده هست يا خير.
- چه گزينه‌هايي داريم؟
مفاتيح‌الجنان
اصلي‌ترين و مشهورترين كتاب دعاي ما، مفاتيح‌الجنان شيخ عباس قمي است. اين كتاب شامل مجموعه‌اي از زيارت‌ها، مناجات‌ها، نيايش‌ها و اعمال همه روزها و ماه‌هاي سال است. روان‌ترين و البته پرطرفدارترين ترجمه‌هاي مفاتيح در همه اين سال‌ها، ترجمه استاد مهدي الهي‌قمشه‌اي است. بعد از آن هم سيدهاشم رسولي محلاتي و حسين استاد ولي و غلامعلي موسوي هاشمي، ترجمه‌هاي خوب ديگري از اين كتاب ارائه كرده‌اند. با اين همه، اگر بيشتر از خود دعا، معني آن را مي‌خوانيد و برايتان مهم است، گزينه اول انتخاب بهتري براي شماست. مفاتيح‌الجنان ساده، در اندازه وزيري و با ترجمه استاد الهي‌قمشه‌اي، بين 30تا 40هزار تومان قيمت دارد.
مفاتيح‌الحياه
مفاتيح‌الجنان، بيشتر به اعمال و عبادت‌هاي فردي هركسي ارتباط دارد و خيلي درس زندگي نمي‌دهد؛ اما بعد از شيخ‌عباس‌قمي، آيت‌الله عبدالله جوادي آملي، كتابي را با محتواي احاديثي درباره روابط اجتماعي، خانوادگي و روزمره، به نام مفاتيح‌الحياة تاليف كرد. اين كتاب بخش‌هاي مختلفي مانند تعامل انسان با خود، با همنوعان، با نظام اسلامي، با حيوان و با خلقت زيست‌محيطي دارد. در واقع مفاتيح‌الحياة، به نوعي دومين جلد مفاتيح‌الجنان است. براي خريد اين كتاب، بايد حدود 18هزار تومان هزينه كنيد.
صحيفه سجاديه
مجموعه دعاها و نيايش‌هاي امام سجاد(ع)، كتاب صحيفه سجاديه است. در واقع صحيفه‌سجاديه صرفا يك كتاب دعا نيست؛ بلكه در قالب دعا، همه اصل‌هاي معاد، توحيد و... را توضيح داده است. با وجود اين ويژگي، كتاب صحيفه امام سجاد(ع) براي هديه دادن هم بسيار مناسب است. بهترين ترجمه، به قلم استاد الهي قمشه‌اي است كه قيمت اين ترجمه در اندازه رحلي و جلد قاب‌دار، بسته به انتشارات مختلف، بين 18تا 20هزار تومان متغير است.
نهج‌البلاغه
گزيده‌اي از نامه‌ها، خطبه‌ها و سخنان حضرت علي(ع) در كتاب نهج‌البلاغه جمع‌آوري شده‌اند. يكي از ويژگي‌هاي بزرگ نهج‌البلاغه، وجود نسخه‌هاي متفاوت ترجمه است كه به بيش از 30مترجم مي‌رسد. همين امر انتخاب بهترين ترجمه را سخت مي‌كند؛ اما ترجمه محمد دشتي و حسين انصاريان، از محبوب‌ترين ترجمه‌هاي نهج‌البلاغه در سال‌هاي اخير بوده‌اند. در واقع ماهيت ترجمه‌هاي دشتي و انصاريان، قابل فهم بودن و زبان شيوايشان در رساندن پيام به مخاطب است. نهج‌البلاغه طلاكوب با ترجمه استاد حسين انصاريان در قطع وزيري، 11هزار تومان و نوع ساده اما جلد سخت با ترجمه محمد دشتي و در اندازه رحلي، 20هزار تومان است.