پس از 43سال باقي ماندن در كنار كشورهاي اروپايي ديگر اكنون اما با نزديك بودن آراي موافقان و مخالفان هيچ‌كس نمي‌تواند سرنوشت اين همه‌پرسي مشهور به برگزيت و آينده اروپا را به‌طور قطعي پيش‌بيني كند.41سال قبل و در زمان جواني اتحاديه اقتصادي اروپا كه بعدها تبديل به اتحاديه اروپا شد مردم انگليس در همه‌پرسي مشابهي شركت كردند اما نتيجه همه‌پرسي باقي ماندن در اين اتحاديه بود.
حالا اما با گذشت زمان شرايط تغييرات گسترده‌اي كرده و اتحاديه اروپا دچار مشكلات و بحران‌هايي است كه خيلي‌ها را به فكر ترك آن انداخته است. آخرين نظرسنجي‌ها درباره همه‌پرسي امروز نشان مي‌دهد كه 45درصد انگليسي‌ها خواستار خروج از اتحاديه اروپا و 44درصد موافق باقي ماندن در اين اتحاديه هستند.
ديويد كامرون، نخست‌وزير انگليس كه در چندين‌ماه گذشته همه تلاش خود را براي باقي ماندن اين كشور در اتحاديه اروپا انجام داده حالا امروز ديگر كاري به جز انتظار براي مشخص شدن نتيجه همه‌پرسي ندارد. با رقابت شانه به شانه حاميان جدايي و باقي ماندن در اتحاديه اروپا او ساعت‌هاي حساسي را پشت سر مي‌گذارد. كامرون در جريان انتخابات سال 2015وعده داده بود كه درصورت پيروزي اين همه‌پرسي را برگزار كند اما حالا رأي به خروج از اتحاديه اروپا براي بسياري به‌معناي پايان كار كامرون و لزوم خارج‌شدن او از دفتر نخست‌وزير در پلاك 10خيابان داونينگ خواهد بود.
- چرا كار به اينجا كشيد؟
ميان موافقان و مخالفان باقي ماندن در اتحاديه اروپا سال‌هاست در انگليس بحث‌هاي جدي وجود دارد. از يك طرف گروهي از شخصيت‌ها، احزاب و چهره‌هاي سياسي خروج از اتحاديه اروپا را مايه پيشرفت و باز شدن زنجيرهاي محدوديت اروپا مي‌دانند و از سوي ديگر گروه ديگر و در راس آنها نخست‌وزير انگليس اين مسئله را مايه ركود اقتصادي و بدتر شدن وضعيت زندگي در اين كشور مي‌خوانند.
اگر بيش از 6دهه قبل جامعه آهن و زغال اروپا براي اتحاد كشورهاي اروپايي در دوران جنگ سرد تشكيل شد تا كليد اتحاديه اقتصادي اروپا و پس از آن تشكيل اتحاديه اروپا زده شود اكنون اروپا با ادامه آتش بحران اقتصادي بار ديگر دارد كابوس تكه‌تكه شدن و جدايي را به ياد مي‌آورد.
سياستمداراني كه به فكر اتحاد كشورهاي اروپايي بودند اما شايد هيچ وقت فكرش را هم نمي‌كردند كه اين قاره زماني تصميم بگيرد كه در خلاف جهت حركت كند. نظرسنجي‌ها در سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه شك و شبهه افكار عمومي درباره عملكرد اتحاديه اروپا و منفعت عضويت كشورها در اين اتحاديه افزايش يافته است.
نخست‌وزير انگليس چند‌ماه قبل براي برطرف‌كردن نگراني افكار عمومي اين كشور به توافقي جديد براي اصلاح شرايط عضويت اين كشور در اتحاديه اروپا رسيد كه درصورت رأي به باقي ماندن در اتحاديه فورا اجرايي مي‌شود. اما حتي درنظر گرفتن اين «جايگاه ويژه» با مزاياي خاص مثل نگه داشتن واحد پولي پوند و امكان داشتن سياست‌هاي مستقل از اروپا هم نتوانسته انگليسي‌ها را قانع كند.
بحران اقتصادي موج جديدي را براي جدايي از اين اتحاديه به راه انداخته و درصورت رأي مثبت انگليسي‌ها به خروج از اتحاديه اروپا اين موج به‌شدت تقويت خواهد شد. همه‌پرسي امروز در انگليس برگزار مي‌شود اما نتيجه آن مي‌تواند روي همه اروپا تأثير بگذارد و مقر اتحاديه اروپا در بروكسل را بلرزاند.
نتيجه همه‌پرسي هر چه باشد اتحاديه اروپا ديگر مانند گذشته نخواهد بود. اگر انگليسي‌ها در اين همه‌پرسي رأي به خروج بدهند نخستين كشوري خواهند بود كه از اين اتحاديه جدا خواهند شد و خيلي‌ها پيش‌بيني بحران‌هاي عميق‌تر براي اروپا را دارند. با رأي به باقي ماندن انگليس در اتحاديه اروپا هم اين اتحاديه دچار شوكي بزرگ شده كه آثار اقتصادي، اجتماعي و سياسي آن به‌تدريج نمايان مي‌شود.
- افكار عمومي براساس نظرسنجي‌ها درباره خروج از اتحاديه اروپا يا باقي ماندن در اين اتحاديه دو قطبي شده است. اما دو طرف چه نظراتي دارند؟
- خروج از اتحاديه اروپا
موافقان خروج مانند بوريس جانسون شهردار پيشين لندن و نايجل فاراژ رهبر سابق حزب راست افراطي اعتقاد دارند كه بودن در اتحاديه اروپا دست و پاي انگليس را براي پيشرفت بسته است. آنها ازجمله به قوانين مختلف تجاري اتحاديه اروپا اشاره مي‌كنند و ميلياردها پولي كه انگليس به‌عنوان حق عضويت به اتحاديه اروپا پرداخت مي‌كند را بي‌فايده مي‌دانند. آنها همچنين مي‌خواهند كه انگليس كنترل كاملي روي مرزهاي خود داشته باشد و تعداد افرادي كه به اين كشور براي كار يا زندگي مي‌آيند به‌شدت كاهش پيدا كند.
منتقدين اتحاديه اروپا مي‌گويند مي‌توان اتحاديه اروپا را ترك و از جابه‌جايي آزادانه افراد جلوگيري كرد اما در عين حال به يك بازار واحد دسترسي داشت. مايكل گووي، وزير دادگستري انگليس مي‌گويد: عضويت در اتحاديه اروپا، ما را از تغييرات وسيع در قوانين باز‌مي‌دارد و نمي‌گذارد انتخاب كنيم كه چه‌كسي تصميمات حياتي را اتخاذ كند. يورو بدبختي اقتصادي براي فقيرترين اقشار اروپا پديد آورده است. قوانين اتحاديه اروپا منجر به بيكاري گسترده شده است. خط‌مشي‌هاي مهاجرتي اتحاديه اروپا قاچاقچيان انسان را تشويق كرده و اردوگاه‌هاي پناهندگان را در مرزهاي‌مان ايجاد كرده است.
- باقي ماندن در اتحاديه
اقتصاددانان عمدتا بر اين باور هستند كه خروج از اتحاديه اروپا چشم‌انداز اقتصادي انگليس را بدتر خواهد كرد. نظرسنجي فايننشيال‌تايمز از بيش از 100انديشمند اقتصادي نشان داد كه حتي يك نفر از آنها نيز معتقد نيست كه خروج از اتحاديه اروپا رشد اقتصادي را در سال 2016به بار خواهد آورد. تقريبا سه چهارم اقتصاددان‌ها بر اين باورند كه خروج از اتحاديه اروپا در ميان‌مدت به ضرر انگليس خواهد بود و تنها 8درصد بيان كردند كه اين كشور از برگزيت سود خواهد برد.
رأي به خروج به اعتقاد آنها باعث كاهش شديد ارزش پوند مي‌شود. نخست‌وزير انگليس با هشدار درباره اينكه درصورت رأي به خروج، اين كشور 7سال نامطمئن پيش رو خواهد داشت گفته است: نمي‌توان مطمئن بود كه كسب و كار ما دسترسي كاملي به بازار داشته و اين امر مي‌تواند به از دست رفتن شغل‌ها منجر شود. در كنار كامرون، جرمي كوربين رهبر حزب كارگر و صادق‌خان شهردار لندن از حاميان ماندن درون اتحاديه اروپا هستند.