اما حالا به دلایل متعددی این نمایشگاهها مورد تامل قرار گرفتهاند و بسیاری سفارشی بودن را نقطه ضعف نمیدانند.
به هرحال یکی از این جشنوارههای موضوعی، جشنواره پوستر پایداری است که تا سوم آبان ماه در موزه هنرهای معاصر فلسطین و موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برپاست.
این جشنواره بهدلیل اینکه برای نخستین بار برگزار میشود و نام بیشتر گرافیستهای حرفهای را میتوانید کنار آثار ببینید، از اهمیت ویژه برخوردار است، چراکه تداوم آن به شکلگیری یک جریان میتواند منجر شود؛ جریانی که هنرهای تجسمی ما به آن نیازمند است.
اولین و مهمترین چیزی که در برخورد با این 70 پوستر برای مخاطب مهم جلوه میکند، چگونگی استفاده از نشانهها و انتخاب آنهاست.
مخاطب (بهخصوص حرفهای ها) در بازدید از چنین نمایشگاهی بهدنبال یافتن نگاههای تازه و نو هستند. البته تمام آثار این جشنواره توقع بیننده را برآورده نمیکند. هرچندکه با آثار خوب زیادی مواجه میشود.
در موارد بسیاری میشود استفاده از نشانههای بیشمار مفهومی و تاریخی را در جهت معنا دادن به نشانههای بصری پیدا کرد.
بهعنوان مثال محمدسیری، به جای خار، ستاره داوود را به سیم کشیده و خون فلسطین در اثر تماس با آن به زمین ریخته شده است.
یا مثلا استاد ابراهیم حقیقی ستاره داوود را طوری طراحی کرده که تکهای از آن به شکل فلسطین و از ستاره جدا شده است یا پوستر حسین سعیدی ، طراحی سیم خاردارهایی است که کبوترهای سفید بر آن نشستهاند.
علی اصغر حسینی هم در نمایشگاه2 پوستر دارد که مقاومت را با همان نشانههای تاریخی، معرفی میکند؛ 2 دست باند پیچی شده که خونی است و سنگهای خونی را در مشتش نگاه داشته است.
در مجموع، نشانهها عوض نمیشوند، در طول سالیان تغییر نمیکنند و مخاطب هم نباید انتظار داشته باشد که با تغییر نشانهها روبهرو شود.
چیزی که بیننده باید بهدنبال آن باشد نگاه نو به نشانهها و به کارگیری متفاوت از آنهاست.
عد از دیدن آثار تماشاگران به این نتیجه میرسند که چنین اتفاقی در اولین جشنواره پوستر مقاومت – دست کم در بیشتر موارد- افتاده است.
مثلا چفیه، بعد از گذشت 50 سال، یکی از نشانههای بلامنازع مقاوت است. فرقی هم نمیکند که در ایران استفاده شود یا عراق یا در فلسطین.کشورهای مسلمانی که طعم تلخ جنگ را چشیدهاند؛ با چهارخانههای سفید و خطهای سیاه آن آشنا هستند.
اما اسماعیل منتهایی، درخت نخل شکسته شدهای را با چفیه به هم چسبانده است! گاهی سادگی تصاویر است که مخاطب را به دیدن طرحها دعوت میکند.
مثل طرح امیرحسام رنجبری، تنها یک دست خونی است یا پوستر تورج صابری وند که در یک زمینه سیاه، دست مردان و زنان را به هم گره زده است، پوستر محمدرضا قادری که گلولههای قرمز و سبز را از بالا به پایین طراحی کرده است؛ طوری: که مخاطب میتواند شلیک شدن آن را به سمت پایین حس کند. به علاوه چون در قسمت پایین طرحش از رنگ قرمز استفاده کرده، توانسته طرحش را روایت کند.
سارا قاسمی هم با طراحی یک تله جنگلی سبز در یک پس زمینه زردرنگ، جزء پوسترهای ساده قرار میگیرد، با این تفاوت که اگر پوستر او خارج از موزه دیده شود، مخاطب را به زحمت میاندازد یا در نگاهی خوشبینانهتر به مخاطب امکان حدسهای بیشمار میدهد.
شاید اگر در کنار این سادگی از نوشتار هم کمک میگرفت، نتیجه بهتری حاصل میشد. بهطور کلی چیزی که در نمایشگاه پوستر پایداری عایدتان میشود، تنوع است.
تنوع تکنیکی پوسترها به جز اینکه میتواند به مثابه یک کلاس درس عمل کند، در بسیاری از موارد به مخاطب لذت هم میدهد.
مصطفی گودرزی، دبیر این جشنواره به نگاه پویای گرافیک ایران اشاره میکند و عقیده دارد که با وجود تمام کاستیهای پوستر و پوسترسازی، هنرمندان جوان زیادی به جمع گرافیستهای حرفهای خواهند پیوست: «در همین نمایشگاه شاهد طراحانی هستیم که بهدنبال نمادها و تکنیکهای جدیدتر میگردند و سعی کردهاند از زبان تصویری نوتری استفاده کنند.
در بسیاری از آثار میبینید که هنرمندان از نوشتار و تصویر، به صورت همزمان استفاده کردهاند و بهطور صحیحتری حروف فارسی را به کار گرفتهاند، همچنین با ارائه رنگها و ترکیب بندیهای متفاوت به تنوع تصویری قابل قبولی رسیدهاند.»
همچنین به جز پوسترهای مقاومت فلسطین، آثار ی هم وجود دارند که به مفهوم پایداری اشاره میکنند اما لزوما به سرزمین فلسطین مربوط نمیشوند.بیشتر این پوسترها تایپوگرافیک هستند، مثل طرحهای کوروش پارسانژاد و هما دلواری.
گودرزی در این باره میگوید:« امروزه مفاهیم ارزشی جهان اسلام یا جهان عدالتخواه با مفاهیمی مثل پایداری و مقاومت یا ایثار و شهادت آمیخته شده، مثلا مقاومت ویتنام در برابر آمریکا، خارج از مرزهای جهان اسلام اتفاق افتاده اما چون مسئله سرزمین فلسطین به یک نماد در جهان اسلام تبدیل شده است، هنرمندان به انجام کار بر این مسئله، تمایل بیشتری دارند.
بنابراین ما بدون اینکه پایداری را تعریف کنیم یا آن را به صورت یک زیرمجموعه بدانیم، از طراحان برای شرکت در این جشنواره دعوت کردیم و خوشبختانه با استقبال خوبی هم روبهرو شدیم.
1500 اثر به دبیرخانه این جشنواره راه پیدا کرد که ابراهیم حقیقی، مصطفی اسداللهی، حبیبالله صادقی، فرزاد ادیبی، کوروش پارسانژاد و من، آنها را انتخاب کردهایم».
البته داوری نهایی آثار هنوز انجام نشده و شرکتکنندگان باید تا سوم آبان ماه منتظر بمانند.