در اين ميان، آب‌هاي بسته‌بندي بخشي از نياز ما را براي تأمين آب اشاميدني و بهداشتي به‌خود اختصاص مي‌دهند؛ آب‌هايي با بسته‌بندي‌هاي متفاوت كه از نظر منشأ و تركيبات، انواع مختلفي دارند. دانستن اين ويژگي‌ها و پيشنهادهايي كه در بازار وجود دارد كمك مي‌كند تا انتخاب درست‌تري داشته باشيم. شايد بايد به اين نكته دقت كنيم كه خريدن آب به اندازه نوشيدن آن آسان نيست!
- انواع
پيش‌تر تنها يك نوع آب در مغازه‌ها به فروش مي‌رسيد و آن هم آب‌معدني بود. امروزه 2 نوع آب در بازار عرضه مي‌شود؛ آب معدني و آب آشاميدني. هر دو نوع آب از نظر استانداردهاي سلامت تأييد‌شده هستند؛ البته گاهي آب‌آشاميدني كمي ارزان‌تر از آب معدني است و خيلي وقت‌ها هم قيمت‌هاي يكساني دارند.
آب معدني: آب معدني معمولا حاوي املاح معدني خاصي است كه با عبور از لايه‌هاي مختلف زمين در آب حل شده و در نهايت از يك منبع طبيعي ثابت مثل چشمه استخراج مي‌شود. آب اين منابع در طول سال تركيبات نسبتا ثابتي دارند. آب استخراج‌شده از آنها نيازي به فرايند‌هاي پالايشي ندارد و تنها از صافي‌هاي فيزيكي به‌منظور تصفيه و جداسازي مواد جامد آنها استفاده مي‌شود. بنابراين آب استخراج شده از منبع طبيعي بدون تغيير در تركيبات آن، بسته‌بندي مي‌شود و به‌دست شما مي‌رسد.
آب آشاميدني: تفاوت آب آشاميدني با آب‌معدني در منبع استخراج شده و فرايند‌هاي پس از استخراج است. براي انتخاب منبع استخراج آب آشاميدني، وسواس كمتري وجود دارد و منبع آن لزوما آب‌هاي بكر زيرزميني با تركيبات و املاح معدني خاص و ثابت نيست. آب شيرين پس از استخراج از منبع زيرزميني مورد تصفيه‌هاي فيزيكي و شيميايي قرار مي‌گيرد و تركيبات و املاح آن پس از فرايند تصفيه، با كم يا زياد كردن بعضي تركيب‌ها به‌صورت نهايي تنظيم مي‌شود و سپس آب، بسته‌بندي و روانه بازار مي‌شود.
تركيبات تازه: علاوه بر اين دو نوع، محصولات جديدتر ديگري نظير آب گازدار و آب غني‌شده با اكسيژن و آب‌هاي طعم‌دار هم در بازار وجود دارند. آب گازدار همان آب آشاميدني است كه به آن مقداري گاز كربنيك اضافه شده است. مصرف اين نوع آب در مقايسه با نوشابه‌هاي گازدار و آبميوه‌هاي قندي به‌مراتب بهتر است اما مانند ديگر نوشيدني‌هاي گازدار براي سلامت دندان‌ها و افرادي كه مشكلات گوارشي دارند مناسب نيست. نكته كاربردي اينكه از آب گازدار مي‌توان در تهيه نوشيدني‌هاي خانگي هم استفاده كرد. آب غني‌شده با اكسيژن هم همانطور كه از اسمش معلوم است اكسيژن بيشتري نسبت به آب‌هاي معمولي دارد و گران‌تر است. در تبليغات اين نوع آب‌ها گفته مي‌شود كه باعث اكسيژن‌رساني بيشتر به بافت‌ها مي‌شود و براي ورزشكاران مناسب است.
- نكته‌هاي خريد
1- اول از همه بايد بدانيد قصد داريد آب معدني بخريد يا آب آشاميدني. اين دو آب معمولا تفاوتي در بسته‌بندي و قيمت ندارند. تنها تفاوت آنها نوشته روي برچسب هركدام است كه نوع آن را مشخص كرده است و موقع خريد بايد به‌عبارت «آب آشاميدني» يا «آب معدني» روي بطري توجه كنيد.
2- اكثر شركت‌هاي آب معدني و آب بسته‌بندي‌شده، محصولات خود را در ابعاد و بسته‌بندي‌هاي مختلف ارائه مي‌كنند. نوع بطري مورد نظر خودتان را با توجه به اينكه آب را در كجا مي‌خواهيد استفاده كنيد، انتخاب كنيد؛ مثلا تعيين كنيد كه براي يك مهماني رسمي قصد خريد آب معدني داريد يا براي استفاده در محيط كار و يا براي استفاده فرزندتان در خارج از خانه؛ شركت‌هاي مختلف براي هركدام از اين نيازها بطري‌هاي مخصوص با ابعاد مناسب طراحي كرده‌اند.
3- براي اطمينان از استاندارد بودن و كيفيت آب، چك‌كردن مواردي مثل شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و تاريخ توليد و تاريخ پايان مصرف درج شده روي برچسب بطري را فراموش نكنيد.
4- درگذشته بطري‌هاي آب معدني و نوشابه‌ها از پلاستيك‌هايي ساخته مي‌شدند كه با قرار گرفتن در معرض سرما و گرما موادي از آنها آزاد مي‌شد كه براي بدن انسان مضر بود اما امروزه بطري‌هاي آب معدني استاندارد معمولا از پلاستيكي به نام «پت» ساخته مي‌شوند كه نسبت به گرما و سرما ايمني دارند. با وجود اين، آب معدني مورد نياز خود را از جايي تهيه كنيد كه بسته‌هاي آب را در معرض تابش مستقيم خورشيد يا سرماي شديد و يا در مجاورت محصولاتي كه داراي بوي تند مانند مواد شوينده هستند، قرار نداده‌اند.
- آشنايي با تركيبات
آب‌هاي معدني بسته‌بندي‌شده توسط شركت‌هاي مختلف، تركيبات يكساني ندارند و اين شماييد كه بايد به مقدار و نوع تركيبات نوشته شده روي برچسب بطري دقت و بهترين آنها را انتخاب كنيد. بي‌كربنات، فلوئور، كلسيم، پتاسيم، سولفات، سديم و نيترات موادي هستند كه معمولا مقدار آنها در برچسب روي بطري آب‌معدني درج شده است. اين مقادير به‌صورت ميلي‌گرم در ليتر بيان مي‌شوند. براي اينكه انتخاب درستي داشته باشيد بايد با خواص اين مواد آشنا باشيد.
بي‌كربنات: بي‌كربنات به حفظ شرايط قليايي خون كمك مي‌كند.
فلوئور: فلوئور از پوسيدگي دندان‌ها جلوگيري مي‌كند اما مقدار بيش از 2ميلي‌گرم در ليتر آن براي كودكان زير 7سال مضر است كه البته در آب‌هاي معدني بسيار نادر است و معمولا روي برچسب بطري ذكر مي‌شود.
كلسيم: كلسيم در بدن انسان در مواردي مثل پروسه انعقاد خون، انتقال پيام عصبي و انقباض ماهيچه‌ها كارايي دارد. همانطور كه مي‌دانيد كلسيم در پيشگيري از پوكي استخوان نقش بسيار مؤثري دارد. همچنين وجود كلسيم كافي در رژيم غذايي افراد ديابتي و داراي فشارخون توصيه مي‌شود.
پتاسيم: يكي از عناصر ضروري در كاركرد عضلات و اعصاب است و كمبود آن مي‌تواند منجر به احساس ضعف و خستگي در عضلات شود. پتاسيم هم در كنترل فشارخون مؤثر است.
سولفات: گوگرد در ساختار پروتئين‌هاي تشكيل‌دهنده مو شركت دارد و به براق شدن موها و شادابي پوست كمك مي‌كند. اين ماده همچنين مبارزه در برابر عفونت‌هاي ميكروبي را مؤثرتر مي‌كند.
سديم: سديم در افزايش فشارخون نقش دارد و اگر بيماري زمينه‌اي يا زمينه ابتلا به فشارخون و بيماري‌هاي قلبي داريد، به مقدار آن در آب معدني حتما دقت كنيد.
نيترات:
براساس اعلام سازمان بهداشت جهاني، مقدار مجاز نيترات آب آشاميدني 50ميلي‌گرم بر ليتر بر حسب نيتروژن است. مسئله نيترات اين است كه مقدار زياد نيترات در بدن، اكسيژن‌رساني به بافت‌ها را دچار مشكل مي‌كند. از آنجا كه نيترات كافي معمولا همراه با غذا وارد بدن مي‌شود، بهتر است مقدار آن در آب‌معدني كم باشد.
- نكته
در بعضي موارد، مصرف آب معدني توسط پزشك توصيه مي‌شود اما به‌طور كلي كارشناسان مصرف دائم آب معدني را به‌عنوان آب‌آشاميدني توصيه نمي‌كنند، ضمن اينكه آب‌هاي معدني معمولا پس از جوشاندن به‌علت املاحي كه دارند مواد سفيدرنگي در آنها ايجاد مي‌شود. همچنين اين املاح در دم كردن چاي باعث تيره‌‌شدن رنگ چاي مي‌شود.