تاریخ انتشار: ۲۰ تیر ۱۳۹۵ - ۰۷:۴۴

همشهری دو - محمد سرابی: هر شهر بزرگی قبل از اینکه به اندازه امروزی برسد روستای کوچکی در منطقه‌ای مناسب بوده که استعداد زیادی برای رشد از خودش نشان داده و مورد توجه و تشویق اطرافیان قرار گرفته است؛ همانطور که تهران نیز چنین گذشته‌ای داشته است.

البته همه شهر‌ها هم از روستا شروع نشده‌اند. «سنت‌پترزبورگ» به دستور تزار روسيه ساخته شد. او كه كشورش را در مقايسه با كشور‌هاي مركزي و غربي اروپا عقب‌مانده ديده بود، مي‌خواست در غربي‌ترين منطقه و جايي كه فكر مي‌كرد محل ورود ديگر اروپاييان به روسيه است شهري زيبا بسازد. سنت‌پترزبورگ روي يك قسمت از ساحل درياي بالتيك ساخته شد و بهترين سازندگان و بهترين مصالح براي ايجاد نخستين بنا‌ها در آن به‌كار گرفته شدند. امروزه هم مي‌توان اين ساختمان‌ها و شكل اوليه شهر را ديد. اما چيزي كه اين شهر را متمايز مي‌كند دستور ساختن آن بود. در جنگ جهاني دوم اين شهر به‌دليل اينكه در معرض حمله نازي‌ها بود به‌شدت آسيب ديد. ولگاگراد محاصره شد و مسكو در سرماي شديد زمستان در امان ماند اما سنت‌پترزبورگ در ابتداي مسير حركت ارتش‌ مهاجم قرار داشت.

«برازيليا» هم روستا نبود. زماني كه پرتغالي‌ها مستعمره بزرگشان را در آمريكاي جنوبي ساختند، همه شهر‌هاي مهم در ساحل اقيانوس اطلس رشد كردند زيرا كشتي‌هاي استعمارگران نياز به بندر داشتند تا برده‌هاي جديد را بياورند و محصولات به‌دست آمده و گنجينه‌ها غارت شده را ببرند. پرتغالي‌ها و ديگر استعمارگران براي منطقه بزرگي كه حوضه آبريز رود آمازون به شمار مي‌آمد، در رقابت با يكديگر بودند و از همه‌طرف به آن هجوم مي‌بردند. زماني كه تمام شهر‌ها در ساحل دريا شكل گرفته و مرز ميان كشور‌ها هم مشخص شده بود، حاكمان برزيل متوجه شدند كه نمي‌توانند با امكانات آن روز بر كشور پهناور خود تسلط داشته باشند و از بندري در شرق، كوهستان‌هايي در غرب را اداره كنند به همين دليل نقطه‌اي در محل تقاطع جاده‌ها در ميانه كشور را درنظر گرفتند و شهر برازيليا را با تشريفاتي مفصل در آن ساختند. با اين‌كار مشكل مسافت و دور بودن مرز‌ها از پايتخت حل شد اما با گذشت ساليان دراز، هنوز هم مهم‌ترين شهر‌هاي برزيل مانند سائوپائولو و ريودو ژانيرو همان شهر‌هاي نزديك به ساحل هستند. محل بازي‌هاي جام جهاني2 سال پيش و بازي‌هاي المپيك امسال شهر معروف ريو است كه باوجود مشكلاتي از آلودگي محيط‌زيست گرفته تا جرم و ناامني هنوز هم مناسب‌ترين محل براي ميزباني از ورزشكاران و گردشگران جهان است.

تهران در گذشته روستاي كوچكي در شمال شهر ري و در دامنه پر آب البرز بوده است. بزرگ شدن اين شهر پس از اينكه به‌عنوان پايتخت انتخاب شد، رخ داد و در چند مرحله جمعيت و وسعت آن به‌شدت افزايش پيدا كرد تا زماني كه به اندازه كنوني رسيد و همچنان در حال رشد افقي و عمودي است. مشكلات شهر دائما بروز مي‌كنند و زماني كه راه‌حلي براي يكي از آنها يافته و اجرا مي‌شود به شكل ديگري خود را نشان مي‌دهند. اما تهران مانند خيلي از شهر‌هاي بزرگ جهان اين ويژگي را دارد كه به‌تدريج ساخته شده است بنابراين، همچنان كه در طول تمام اين سال‌ها توانسته است با مشكلات گوناگون خود كنار بيايد، پس از اين هم بايد بتواند آنها را كنترل كند.