فرد مبتلا به سندروم پاي بي‌قرار، احساس ناخوشايند را به صورت گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش و یا حرکت حشرات روی پوست توصیف مي‌کند. این احساس ناخوشایند معمولا در ساق پا اتفاق می‌افتد اما می‌تواند هر جای اندام تحتانی از مچ پا گرفته تا ران را درگیر کند و آن‌هم بیشتر در حالت دراز کشیده.
سندرم پای بی‌قرار یک وضعیت پزشکی واقعی است که حدود 10 درصد از بزرگسالان آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است.
- انواع سندروم پاي بي‌قرار
دو نوع سندرم پای بی‌قرار وجود دارد . اولیه و ثانویه: سندرم پای بی‌قرار زودرس یا اولیه قبل از سنین 45 سالگی آغاز می‌شود در حالی که علت آن ناشناخته است.
علائم و نشانه‌های سندرم اولیه، با مرور زمان وخیم‌تر می‌شود. این نوع سندرم در کودکان نیز می‌تواند رخ دهد که البته با بیش فعالی و یا درد ناشی از رشد در بسیاری از موارد اشتباه گرفته می‌شود.
سندرم پای بی‌قرار ثانویه یا دیر رس بعد از 45 سالگی خود را نشان می‌دهد و ممکن است ناشی از علل پزشکی دیگر مانند کمبود آهن، بارداری، استفاده از داروهای خاص، نارسایی کلیه یا آسیب طناب نخاعی باشد. علائم و نشانه‌های این سندرم نیز با سرعت بیشتری تمایل به وخیم‌تر شدن دارند. درمان علل ثانویه معمولا با کاهش علائم نشانگان پای بی‌قرار همراه است.
- سندرم پای بی‌قرار ممکن است با بی‌خوابی اشتباه گرفته شود: از آنجا که علائم سندرم پای بی‌قرار منجر به کاهش کیفیت خواب می‌شود، ممکن است با بی‌خوابی یا دیگر شرایط عصبی، عضلانی و ارتوپدی اشتباه گرفته شود.
- افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض سندرم پای بی‌قرار هستند: برخی از شرایط پزشکی از جمله بیماری کلیوی، دیابت، ام اس، آرتریت روماتوئید و پارکینسون بیشتر می‌توانند خطر ابتلا به سندرم پای بی‌قرار را افزایش دهند.
- سندرم پای بی‌قرار می‌تواند ناشی از رگ های واریسی باشد: یکی از علل ثانویه سندرم پای بی‌قرار رگ‌های واریسی، سطوح پایین آهن در بدن و بارداری است. خبر خوب این است که علائم سندرم پای بی‌قرار معمولا با افزایش سطح آهن، بعد از زایمان و بهبود رگ‌های واریسی کاهش می‌یابد.
- سندرم پای بی‌قرار می‌تواند منجر به افسردگی شود: گاهی اوقات علائم سندرم پای بی‌قرار در شب هنگام بدتر می‌شود و بی‌خوابی ناشی از آن بعلاوه عدم تمرکز ناشی از ظهور علائم در روز، نوسانات خلقی مانند افسردگی و دیگر مشکلات سلامت روان مانند اضطراب را به دنبال دارد.
- مبتلایان به سندرم پای بی‌قرار احتمالا به اختلال حرکتی اندام تناوبی مبتلا می‌شوند: بیش از 80 درصد مبتلایان به سندرم پای بی‌قرار دچار اختلال حرکتی اندام تناوبی می‌شوند یعنی یک بیماری غیر قابل کنترل شامل حرکات تکراری در پاها بخصوص زمان خواب. این در حالی است که بیمار اغلب از حرکت دست و پا در خواب آگاه نیست و معمولا از مشکل در به خواب رفتن، شب بیداری در اغلب موارد، خواب آلودگی مفرط در طول روز شکایت دارد.
کافئین می‌تواند آغازگر علائم سندرم پای بی‌قرار باشد: مصرف کافئین، نیکوتین، و الکل، گاهی اوقات علائم سندرم پای بی‌قرار را افزایش می‌دهد. علائم همچنین با مصرف برخی از داروهای خاص مانند داروهای درمان تهوع، سرماخوردگی و آلرژی بعلاوه داروهای قلبی، فشار خون بالا و افسردگی بدتر می‌شوند. توقف مصرف این داروها با کاهش علائم سندرم پای بی‌قرار همراه است.
- ورزش علائم سندرم پای بی‌قرار را بهبود می‌بخشد: ورزش به بهبود علائم کمک می‌کند اما باید به خاطر داشت که ورزش‌های شدید بخصوص در اواخر شب می‌تواند اثر کاملا معکوس داشته باشد. دیگر تغییرات شیوه زندگی مانند تکنیک‌های تمدد اعصاب، مدیتیشن، یوگا، اولویت بندی بهداشت خواب و رعایت مواردی از جمله گرفتن حمام گرم، ماساژ پاها و استفاده از کمپرس‌های سرد یا گرم می‌تواند تسکین دهنده علائم سندرم پای بی‌قرار باشد.