همشهری دو - محمد سرابی: اگر فتحعلی شاه از فرنگستان دستگاه تولید کیسه پلاستیکی وارد کرده بود، کیسه‌های پلاستیکی قاجاری الان در طبیعت ایران پیدا می‌شدند چون بیشتر از ۳۰۰سال طول می‌کشد که کیسه پلاستیکی در طبیعت تجزیه شود.

البته آن موقع استخراج نفت در ايران شروع نشده بود و ماده اوليه توليد پلاستيك هم وجود نداشت. حالا كه نفت و صنايع پتروشيمي و همينطور واردات مواد پلاستيكي داريم، آنقدر كيسه توليد مي‌كنيم كه تقريبا هيچ قيمتي ندارد و به حد رايگان بودن رسيده است. حتي قيمت ارزان‌ترين كالا‌هاي خريداري شده از مغازه‌ها هم محاسبه مي‌شود ولي كيسه قيمتي ندارد. شايد چون سبك و نازك است تصور مي‌كنيم اهميت خاصي نداشته باشد ولي زماني كه به دشت و دمن و كوه و جنگل مي‌رويم مي‌بينيم كه اين كيسه‌ها چطور به شاخه‌ها و بوته‌ها چسبيده‌اند و چطور لايه‌هاي بزرگي را درون خاك تشكيل داده‌اند.

بطري‌هاي پلاستيكي ارزش بازيافت كردن دارند زيرا به اندازه كافي سنگين هستند كه جمع‌آوري آنها از سطل آشغال‌ها فايده داشته باشد ولي كيسه‌هاي پلاستيكي خيلي سبك هستند و اگر يك گوني بزرگ از آنها را هم جمع كنيم وزن قابل توجهي نخواهد شد. زباله‌گرد‌ها هم توجهي به كيسه‌هاي پلاستيكي نمي‌كنند اما آمار و اطلاعات زيادي از مقدار كيسه‌هاي پلاستيكي كه در جهان و ايران توليد و مصرف مي‌شود منتشر شده است. وزن كيسه‌هاي پلاستيكي كه در يك سال در ايران توليد مي‌شود با واحد ميليون‌تن محاسبه مي‌شود. بيشتر اين كيسه‌ها در موارد غيرضروري به‌كار مي‌روند و مي‌شود به سادگي آنها را با پارچه و كاغذ جايگزين كرد.

كشورهايي كه ساحل اقيانوسي طولاني دارند از اين نگران هستند كه كيسه‌هاي پلاستيكي وقتي در آب اقيانوس شناور باشد باعث مرگ‌ پرنده‌ها، ماهي‌ها و لاك‌پشت‌ها مي‌شود زيرا اين حيوانات به اشتباه كيسه پلاستيكي را مي‌خورند و به همين دليل خفه مي‌شوند. ما البته ساحل طولاني داريم ولي ظاهرا از اين بابت حساسيت زيادي وجود ندارد. ما بايد نگران گاو و گوسفند‌هايي باشيم كه در بين چريدن علف‌هاي هرز، مقوا و پلاستيك هم مي‌خورند. تقريبا همه ما صحنه چراي گله‌هاي گوسفند را در بين توده زباله‌ها ديده‌ايم. يكي از دلايل اينكه توده‌هاي بزرگ زباله به‌درستي تجزيه نمي‌شوند و به طبيعت برنمي‌‌گردند اين است كه در بين آنها مقدار زيادي كيسه پلاستيكي وجود دارد.

كشور‌هايي كه براي محيط‌زيست‌شان اهميت قائل هستند درباره استفاده از كيسه پلاستيكي قوانيني دارند. در بعضي از آنها استفاده از كيسه پلاستيكي به‌طور كلي ممنوع شده است اما بيشتر اين كشور‌ها مي‌دانند كه نمي‌شود مانع اين كار شد به همين دليل از راه ديگري وارد شده‌اند و بر توليد و فروش كيسه پلاستيكي و محصولات ديگري كه شبيه آن است ماليات‌هاي سنگين بسته‌اند. اين قوانين مخصوص كشور‌هاي مرفه نيست و در آسيا و آفريقا هم تعيين شده است. با اين كار كيسه پلاستيكي كه تقريبا رايگان بود، قيمت پيدا كرده است و مشتري‌ها كه قبلا هيچ پولي بابت آن نمي‌دادند حالا بايد بهاي اندكي بپردازند پس سعي مي‌كنند از كيسه‌هاي كمتري استفاده ‌كنند. راه‌حل ديگر پلاستيك‌هاي قابل تجزيه است كه بعد از يك سال به طبيعت برمي­‌گردند. اما مهم‌ترين راه‌حل مشترياني هستند كه بايد خودشان به دريافت و مصرف بيشتر كيسه‌هاي پلاستيك حساس باشند.