به همين‌خاطر خيلي‌ها ترجيح مي‌دهند با تزريق واكسن آنفلوآنزا از مبتلا شدن به اين بيماري پيشگيري كنند. اما آيا اين واكسن براي همه مناسب است؟ كي و چطور بايد آن را تزريق كنيد و بعد از استفاده آن چه مواردي را بايد درنظر داشته باشيد؟ پاسخ اين سؤالات را از دكتر رضا رشيدي، پزشك عمومي گرفتيم تا بدانيم چطور مي‌توان از اين بيماري سخت و شايع پيشگيري كرد. آنفلوآنزا هر سال 5 تا 10درصد بزرگسالان و 20 تا 30 درصد كودكان را گرفتار مي‌كند و خيلي‌ها را خانه‌نشين. تقريبا تمام كساني كه به آنفلوآنزا دچار مي‌شوند مجبورند يكي دو روز در خانه استراحت كنند، با اين حال، هيچ وقت مطمئن نيستند كه دوباره دچار اين بيماري نشوند. به همين دليل واكسن آنفلوآنزاي فصلي مطمئن‌ترين راه براي پيشگيري از اين بيماري است؛ واكسني كه مثل هر واكسن ديگري حاوي ويروس ضعيف شده است و 2تا 3هفته بعد از تزريق، در بدنتان پادتن‌‌هايي توليد مي‌كند كه از شما در برابر آن‌گونه خاص از ويروس آنفلوآنزا محافظت خواهد كرد. دقت كنيد كه فقط آن‌گونه خاص نه انواع ديگر و نه حتي سرماخوردگي و بيماري‌هاي مشابه. از آنجا كه ويروس بيماري آنفلوآنزا براي ورود به بدن ميزبان و ماندگار شدن در آن هر سال تغيير شكل مي‌دهد و با علائم تازه‌اي به حيات خود ادامه مي‌دهد، واكسن اين بيماري هم هر سال عوض مي‌شود. بنابراين تنها درصورتي در مقابل بيماري ايمن مي‌شويد كه واكسن جديد آنفلوآنزا را تزريق كرده باشيد. البته اين ايمني هم ضريب 80درصدي دارد.
- كي بزند؟ كي نزند؟
ترزيق واكسن آنفلوآنزا براي همه افراد مجاز است مگر اينكه پزشك به‌دليل بيماري خاصي فرد را از اين كار منع كند. با اين حال، به توصيه سازمان بهداشت جهاني اولويت تزريق واكسن آنفلوآنزا به اين ترتيب است:
بيماران دياليزي و پيوند كليه
بيماران تالاسمي ماژور
بيماران كبدي (شامل سيروز و پيوند كبد)
بيماران سرطاني كه تحت شيمي‌درماني يا راديوتراپي قرار دارند. اين افراد به‌دليل ضعيف شدن سيستم ايمني‌شان در مقابل ويروس آنفلوآنزا آسيب‌پذيرترند و ابتلا به يك آنفلوآنزاي فصلي مي‌تواند براي آنها خطر مرگ داشته باشد. بعد از اين گروه، افراد بالاي 65 سال، كودكان 3تا 12سال و پرسنل بهداشتي درماني بهتر است واكسن آنفلوآنزا را تزريق كنند. همچنين افرادي كه بيماري پرفشاري خون، ديابت، مشكلات ريوي و كبدي، نارسايي كليوي و كم خوني دارند و همه كساني كه به نوعي با داروهاي تضعيف‌كننده سيستم ايمني سر و كار دارند بهتر است اين واكسن را تزريق كنند. اما چه كساني از تزريق اين واكسن منع مي‌شوند؟ اشخاصي كه قبلا نسبت به واكسن آنفلوآنزا آلرژي داشته‌اند، افرادي كه به تخم‌مرغ حساسيت دارند، افرادي كه به داروي جنتامايسين حساسيت نشان مي‌دهند، افرادي كه دچار سندروم گلين باره (بيماري‌اي كه در آن ضعف ماهيچه‌اي و بي‌حسي و گزگز وجود دارد) هستند و كودكان زير 6ماه.
- يك آنفلوآنزاي كوچولو
همانطور كه گفتيم، واكسن آنفلوآنزا سم ضعيف شده يا مرده اين بيماري است؛ بنابراين طبيعي است كه بعد از تزريق، برخي علائم آنفلوآنزا را به‌صورت خفيف مشاهده كنيد و تب خفيف، بدن درد جزئي و بي‌حس و حالي موقتي داشته باشيد. در واقع بعد از تزريق اين واكسن يك آنفلوآنزاي كوچك و بي‌خطر را تجربه مي‌كنيد و بعد از آن تا ماه‌ها خبري از بيماري نخواهد بود. اما اين آنفلوآنزاي خفيف را نبايد با عوارض جانبي واكسن اشتباه بگيريد. واكسن آنفلوآنزاي فصلي ممكن است عوارض جانبي داشته باشد و باعث علائمي مثل سردرد، تعريق، درد عضلاني، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگي، سرخي و ورم و سفت شدن محل تزريق شود. تا وقتي علائم در اين حد باقي بماند جاي نگراني نيست چون اين عوارض يكي‌دو روز بعد خودبه‌خود برطرف مي‌شوند اما اگر علائمي مثل كهير و ضايعات پوستي، گرفتگي صدا، تب بالا، تغيير در ميزان هوشياري، مشكلات تنفسي، ضعف شديد بدني و گيجي را تجربه كرديد حتما بايد با پزشك مشورت كنيد.
- نكاتي درباره تزريق واكسن آنفلوآنزا
پاييز و زمستان يعني از ماه‌هاي مهر تا اسفند، بيشترين زمان ابتلا به آنفلوآنزاست و بهتر است واكسن را در يكي دو‌ماه اول پاييز تزريق كنيد. اما اگر به هر دليلي نتوانستيد، مي‌توانيد در ماه‌هاي بعد هم اين واكسن را تزريق كنيد.
براي خريد واكسن آنفلوآنزا نيازي به نسخه پزشك نيست اما اگر نخستين بار است اين واكسن را مي‌زنيد، بهتر است قبل از آن با پزشك درباره ضرورت تزريق يا مشكلات احتمالي پس از واكسن زدن مشورت كنيد. اين واكسن حدود 25هزار تومان قيمت دارد.
واكسن آنفلوآنزا بايد در دوزي كه پزشك تجويز كرده به‌صورت داخل عضلاني يا زيرجلدي عميق تزريق شود.
واكسن آنفلوآنزا به 2صورت تزريقي و استنشاقي وجود دارد كه نوع استنشاقي آن در واقع اسپري فلوميست نام دارد و حاوي ويروس ضعيف شده بيماري است. اين اسپري‌ها براي افراد 2 تا 49ساله پيشنهاد مي‌شود. به شرطي كه باردار يا مبتلا به بيماري‌هاي جدي ديگر نباشند.
اگر باردار هستيد يا فرزند شيرخوار داريد منعي براي تزريق اين واكسن وجود ندارد اما قبل از آن بهتر است با پزشك مشورت كنيد.
تزريق واكسن‌هاي ديگر كودكان همزمان و يا با فاصله كمي از واكسن آنفلوآنزا بلامانع است و تداخلي ايجاد نمي‌كند.
چنانچه عازم سفرهاي زيارتي خارج از كشور هستيد يا به مناطق شلوغ مي‌رويد، بهتر است اين واكسن را قبل از سفر تزريق كنيد.
يادتان باشد اگرچه برخي علائم سرماخوردگي و آنفلوآنزا شبيه هم است ولي واكسن آنفلوآنزا در مقابل بيماري سرماخوردگي بي‌اثر است.
ميزان آنتي بادي‌هاي ضد‌آنفلوآنزا در بدن شخصي كه واكسن زده بعد از گذشت 6تا 12ماه به نصف مي‌رسد و شما پس از مدتي باز هم در مقابل آنفلوآنزا آسيب‌پذير مي‌شويد.
اگرچه واكسن بهترين راه پيشگيري از آنفلوآنزاست اما اگر به هر دليلي امكان استفاده از واكسن را نداريد، از ساير روش‌هاي پيشگيري استفاده كنيد؛ يعني با فرد مبتلا به آنفلوآنزا فاصله‌اي بيشتر از 2متر داشته باشيد، از وسايل شخصي او استفاده نكنيد، درصورت تماس با اين فرد، به سرعت دستان خود را با صابون بشوييد و در محيطي كه فرد بيمار وجود دارد از ماسك استفاده كنيد.